Biến chứng có thể gặp sau cắt dạ dày do viêm loét dạ dày tá tràng

1. Một số biến chứng sớm thường gặp sau khi cắt đoạn dạ dày

• Chảy máu sau mổ: thường gặp 24 giờ đầu sau mổ
• Chảy máu vết mổ: Máu thấm băng có thể băng ép hoặc khâu tăng cường là có thể giải quyết được.
• Chảy máu miệng nối: Một số nguyên nhân như:
  • Cầm máu không kĩ hoặc do thắt buộc lúc mổ nghĩ là chặt (vì huyết áp thường hạ), sau về chảy lại.
  • Còn lại ổ loét ở phía dạ dày chưa được cắt.
  • Còn ổ loét của tá tràng để lại trong phẫu thuật không lấy được ổ loét tá tràng.
  • Những nguyên nhân bệnh sinh: dịch tuỵ tạng có khả năng gây ra và duy trì chảy máu (Dalannoy), dịch mật, dịch tá tràng tiếp xúc với diện khâu nối có thể tạo ra yếu tố không đông gây chảy máu (Reymond J.C).
  • Cách khâu miệng nối không hợp lý.
• Chảy máu trong ổ bụng, có thể do một số nguyên nhân:
  • Do tuột chỉ các mạch máu lớn.
  • Do tổn thương lách khi giải phóng bờ cong lớn, khi tì kéo van gây chấn thương, khi kết thúc cuộc mổ hút, lau ở hố lách làm tổn thương lách...
• Tắc miệng nối
  • Do kỹ thuật khâu làm hẹp tắc quai đi hoặc quai tới.
  • Do xoắn vặn miệng nối khi kết thúc cuộc mổ mà không biết.
  • Do rối chức năng của thần kinh.
• Rò rỉ miệng nối
  • Do kỹ thuật khâu nối, miệng nối không khép kín.
  • Thiếu máu cục bộ ở miệng nối do thắt mạch hoặc kỹ thuật khâu nối.
  • Tình trạng toàn thân không tốt, thiểu dưỡng, suy kiệt.
  • Nhiễm khuẩn nặng sau mổ: áp xe dưới cơ hoành...
• Rò mỏm tá tràng: Là biến chứng dễ gặp, rất nặng nề, gặp ngày 4-7 sau mổ.Tổn thương các đường dẫn mật: Đây là các tai biến phẫu thuật không phát hiện được mà trở thành biến chứng.
  • Do kỹ thuật mổ, những ổ loét ở sâu, bóc tách nhiều làm tổn thương tổ chức, mất nuôi dưỡng.
  • Do tổn thương ống tuỵ, dịch tuỵ chảy ra làm huỷ mô tá tràng.
  • Do nhiễm khuẩn và trạng thái thiểu dưỡng.
  • Những nguyên nhân ở miệng nối và quai tới gây nên tình trạng ứ đọng ở quai tới.

2.1. Biến chứng tại chỗ

• Viêm miệng nối: Bệnh nhân xuất hiện từng đợt đau âm ỉ, buồn nôn hoặc sau ăn một loại thức ăn nào đó, đau có tính chất Bỏng rát tăng lên. Dùng kháng sinh thì hết đau. Nếu viêm tái diễn nhiều lần sẽ dẫn tới loét.
• Loét miệng nối: Gặp cả trong 2 kiểu nối Billroth I hoặc II. Tỷ lệ gặp khoảng 2 - 3%.
• Cắt không đủ 2/3 dạ dày, còn niêm mạc hang vị.
• Cắt không đúng hoặc không hết dây Thần kinh X.
• Cắt tá tràng trên môn vị, mỏm tá đóng còn niêm mạc hang vị.
• Do các Gút chỉ không tiêu vùng miệng nối nhiễm trùng.
• Do u tuỵ trong hội chứng Zollinger- Ellisson.
• Hội chứng quai tới: Những biến chứng xảy ra có liên quan đến quai tới gọi chung là hội chứng quai tới song thực ra có những hình thái khác nhau.
• Lồng quai đi: Là biến chứng ít gặp. Bệnh nhân có thể đau vùng thượng vị, nôn, có khi nôn ra máu. Sau khi nôn bệnh nhân cảm thấy nhẹ và dễ chịu, bớt căng ở vùng thượng vị.
• Thoát vị trong: Thường gặp trong kiểu khâu nối Billroth II. Quai ruột thoát vị ra sau miệng nối, nằm giữa miệng nối và đại tràng ngang trong kiểu nối trước - trước. Phát hiện bệnh thường muộn, bệnh nhân có những cơn đau kịch phát từ ngày thứ 3 - 6 sau mổ, đầy bụng, tức ở vùng thượng vị, khó chịu, có thể nôn hoặc buồn nôn. Chẩn đoán xác định nhờ X quang.

2.2. Biến chứng toàn thân

Hội chứng Dumping

• Thức ăn ưu chương xuống hỗng tràng quá nhanh, làm rối loạn quá trình hấp thu.
• Miệng nối rộng, quai đi dãn to, làm tăng tỉ lệ serotonin.
• Mắc các bệnh mãn tính: lao phổi, rối loạn tâm thần...

Giun chui lên dạ dày

Đây là một thay đổi sinh lý liên quan tới cắt đoạn dạ dày. Sau cắt đoạn dạ dày độ toan của dịch vị bị giảm, cơ môn vị bị mất dễ làm cho giun đũa chui lên dạ dày. Đây là một đặc điểm của các bệnh nhân xứ nhiệt đới. Tỷ lệ chiếm 70%. Vì thế sau mổ cần định kỳ tẩy giun và giữ vệ sinh ăn uống.

Rối loạn hấp thu mỡ, đường, đạm, vitamin

Các rối loạn này đều xuất phát từ sự luân chuyển thức ăn quá nhanh xuống ruột non.

Các biến chứng sau mổ ngoài vấn đề thể chất bệnh nhân thì tay nghề bác sĩ và công Nghệ kỹ thuật đóng vai trò hết sức quan trọng. Những biến chứng do ảnh hưởng của vết khâu, vết mổ nguyên nhân trực tiếp chính là tay nghề của bác sĩ thực hiện chưa cao.