1. Giới thiệu chung về phương pháp đốt sóng cao tần
Đốt sóng cao tần (Radiofrequency Ablation - RFA) rễ thần kinh cột sống là một thủ thuật can thiệp ít xâm lấn trong điều trị các cơn đau mạn tính do tổn thương thần kinh hoặc thoái hóa cột sống. Phương pháp này sử dụng sóng điện từ có tần số cao (200 - 1200 MHz) để tạo ra nhiệt năng tác động trực tiếp lên các nhánh thần kinh cảm giác truyền tín hiệu đau. Mức nhiệt được kiểm soát dao động từ 40°C đến 90°C, giúp "vô hiệu hóa" tạm thời dẫn truyền đau mà không ảnh hưởng đến dây thần kinh vận động hoặc cấu trúc mô xung quanh.
Với hiệu quả giảm đau nhanh chóng, không cần sử dụng thuốc giảm đau dài ngày, không gây mê, không để lại sẹo và bệnh nhân có thể xuất viện ngay trong ngày, đốt sóng cao tần đang dần trở thành xu hướng điều trị hiện đại trong lĩnh vực can thiệp đau tại nhiều bệnh viện lớn.
2. Nguyên lý hoạt động của phương pháp RFA
Khi thực hiện đốt sóng cao tần, bác sĩ sẽ sử dụng một kim chuyên dụng, đầu kim có khả năng phát ra sóng điện cao tần. Kim này được đưa chính xác đến vị trí dây thần kinh cảm giác đang truyền tín hiệu đau nhờ vào sự hỗ trợ của thiết bị siêu âm hoặc màn hình tăng sáng C-arm. Khi sóng cao tần được kích hoạt, năng lượng điện từ sẽ tạo ra nhiệt tại đầu kim, làm mất chức năng dẫn truyền tín hiệu đau của sợi thần kinh đích trong thời gian dài (thường từ 6 - 24 tháng).
Điều quan trọng là quá trình này không phá hủy cấu trúc giải phẫu của dây thần kinh hoàn toàn, mà chỉ làm mất khả năng truyền tín hiệu đau. Nhờ đó, phương pháp này có thể lặp lại nếu cần thiết, mà không gây biến chứng nghiêm trọng.
3. Đối tượng nên áp dụng đốt sóng cao tần
Phương pháp RFA được xem là lựa chọn tối ưu cho những bệnh nhân đau mạn tính, đặc biệt là các trường hợp không đáp ứng với điều trị bảo tồn như dùng thuốc, vật lý trị liệu hay tiêm ngoài màng cứng. Các đối tượng phù hợp bao gồm:
✅ Người cao tuổi có bệnh lý nền
Bệnh tim mạch, tăng huyết áp
Suy gan, suy thận
Đái tháo đường
Không thể sử dụng thuốc giảm đau kéo dài
✅ Người bị đau mạn tính không cải thiện với các phương pháp khác
Đã điều trị bằng vật lý trị liệu, xoa bóp, bấm huyệt, thuốc giảm đau nhưng vẫn đau
Đã tiêm ngoài màng cứng, tiêm nội khớp không hiệu quả
✅ Bệnh nhân sau phẫu thuật
Đã mổ thoát vị đĩa đệm, thay khớp, thay đĩa đệm nhân tạo
Tái phát đau sau phẫu thuật cột sống
✅ Người mắc bệnh lý cơ xương khớp
Thoát vị đĩa đệm cổ/lưng
Phồng, lồi đĩa đệm
Gai cột sống, vôi hóa cột sống
Thoái hóa cột sống, thoái hóa khớp mấu bên
✅ Các tình trạng đau thần kinh khác
Đau thần kinh liên sườn
Đau thần kinh chẩm lớn
Đau thần kinh thẹn
Đau thần kinh tọa
4. Những trường hợp chống chỉ định
Dù được đánh giá là an toàn, vẫn có một số đối tượng không phù hợp với phương pháp này:
Người đang bị nhiễm trùng cấp tính hoặc có vùng da tổn thương tại vị trí can thiệp
Bệnh nhân bị rối loạn đông máu nặng, đang dùng thuốc kháng đông mà không thể ngưng
Người đang mang máy tạo nhịp tim (do nhiễu sóng)
Phụ nữ đang mang thai
Bệnh nhân không thể hợp tác trong quá trình thực hiện (mất tri giác, rối loạn tâm thần...)
5. Ưu điểm vượt trội của đốt sóng cao tần
Phương pháp RFA mang đến nhiều lợi ích vượt trội so với các kỹ thuật can thiệp khác:
Ít xâm lấn, không phẫu thuật
Không cần rạch da, không để lại sẹo. Chỉ sử dụng một cây kim nhỏ, đi xuyên qua da dưới hướng dẫn hình ảnh.
Không cần gây mê toàn thân
Chỉ gây tê tại chỗ, giúp bệnh nhân tỉnh táo suốt quá trình can thiệp, đặc biệt phù hợp với người lớn tuổi hoặc có bệnh nền.
Giảm đau hiệu quả và nhanh chóng
Hiệu quả giảm đau rõ rệt sau thủ thuật, thường thấy chỉ sau 30 phút đến vài giờ. Thời gian duy trì hiệu quả có thể lên tới 6 - 24 tháng.
Không cần dùng thuốc giảm đau kéo dài
Hạn chế tối đa việc lạm dụng thuốc giảm đau NSAIDs, thuốc opioid hoặc thuốc giãn cơ vốn có nhiều tác dụng phụ.
Bảo tồn cấu trúc cột sống và khớp
Không can thiệp vào cấu trúc đĩa đệm hay khớp, không ảnh hưởng đến các dây thần kinh vận động xung quanh.
Thời gian thực hiện ngắn
Mỗi lần điều trị chỉ mất khoảng 30 - 45 phút. Bệnh nhân có thể đi lại và xuất viện trong ngày.
Chi phí hợp lý hơn phẫu thuật
So với phẫu thuật mở cột sống hoặc thay khớp, chi phí RFA thấp hơn, ít biến chứng và phục hồi nhanh hơn.
6. Quy trình thực hiện đốt sóng cao tần rễ thần kinh
Quy trình chuẩn bao gồm các bước sau:
✅ Bước 1: Sát trùng – Gây tê
Làm sạch vùng da can thiệp, gây tê cục bộ để giảm đau và hạn chế nguy cơ nhiễm trùng.
✅ Bước 2: Định vị dây thần kinh cảm giác
Sử dụng siêu âm hoặc máy C-arm để xác định chính xác đường đi của dây thần kinh liên quan đến vùng đau.
✅ Bước 3: Chọc kim vào vùng cần đốt
Kim RFA chuyên dụng được đưa qua da vào đúng vị trí đã xác định dưới hướng dẫn hình ảnh.
✅ Bước 4: Đốt nhiệt kiểm soát
Nhiệt độ đầu kim được điều chỉnh tăng từ từ và duy trì khoảng 60°C nhờ hệ thống làm mát bằng nước, giúp tránh bỏng nhiệt và không gây tổn thương vùng da lân cận.
✅ Bước 5: Kết thúc và theo dõi
Rút kim, băng vị trí chọc kim và theo dõi bệnh nhân sau thủ thuật trong khoảng 30 phút – 1 giờ trước khi cho về.
7. Hướng dẫn chăm sóc sau điều trị
Những việc nên làm
Nghỉ ngơi 1–2 ngày sau thủ thuật.
Đi lại nhẹ nhàng, không vận động mạnh, không nâng vật nặng.
Tái khám theo đúng lịch hẹn.
Thực hiện vật lý trị liệu hoặc các bài tập phục hồi chức năng theo chỉ định bác sĩ.
Ăn uống đầy đủ dưỡng chất, bổ sung canxi, vitamin D, omega-3 để hỗ trợ hệ xương khớp.
Những điều cần tránh
Tránh các hoạt động mạnh, thể thao quá sức trong ít nhất 1 tuần.
Không đứng hoặc ngồi lâu một chỗ.
Hạn chế tối đa hút thuốc lá, uống rượu bia.
Không tự ý sử dụng thuốc nếu không có chỉ định.
8. Những lưu ý đặc biệt khi điều trị
Bệnh nhân tiểu đường đang dùng insulin cần điều chỉnh liều trước khi thực hiện.
Người đang dùng thuốc chống đông cần thông báo bác sĩ để có kế hoạch ngưng/ngắt hợp lý.
Không lo lắng nếu cảm thấy tê nhẹ hoặc co cứng cơ sau thủ thuật – đây là biểu hiện bình thường và sẽ giảm sau vài ngày.
9. Câu hỏi thường gặp
Đốt sóng cao tần có đau không?
Không. Phương pháp này gây tê tại chỗ, người bệnh sẽ cảm nhận hơi tê hoặc nóng nhẹ tại vùng điều trị nhưng không đau đớn.
Thời gian hiệu quả kéo dài bao lâu?
Thông thường từ 6 đến 24 tháng tùy tình trạng bệnh lý, cơ địa và mức độ thoái hóa.
Có cần làm lại thủ thuật không?
Có. Nếu cơn đau quay lại sau vài tháng, người bệnh có thể tiếp tục thực hiện lại mà không gây ảnh hưởng đến cấu trúc cột sống.
10. Kết luận
Đốt sóng cao tần rễ thần kinh cột sống là một bước tiến đột phá trong điều trị các bệnh lý đau mạn tính cột sống và khớp, giúp người bệnh thoát khỏi đau đớn kéo dài mà không cần đến phẫu thuật. Với hiệu quả nhanh chóng, ít xâm lấn, độ an toàn cao, phương pháp này đặc biệt phù hợp với người cao tuổi và những bệnh nhân có bệnh lý nền không thể can thiệp bằng phẫu thuật truyền thống.
Nếu bạn đang sống chung với những cơn đau dai dẳng do thoái hóa, thoát vị đĩa đệm hay viêm khớp – hãy chủ động tìm hiểu và tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn kỹ lưỡng về đốt sóng cao tần.
11. Thông tin liên hệ BV Hồng Ngọc
Bệnh viện Hồng Ngọc Yên Ninh
- Địa chỉ: Số 55 đường Yên Ninh, phường Trúc Bạch, Quận Ba Đình, Hà Nội
- Hotline tư vấn: 0941.298.865
Bệnh viện Hồng Ngọc Phúc Trường Minh
- Địa chỉ: Số 8 đường Châu Văn Liêm, phường Phú Đô, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
- Hotline tư vấn: 0941.298.865
