Đục thủy tinh thể: Nên mổ sớm, đừng chần chừ

1. Như thế nào gọi là đục thủy tinh thể?

Thủy tinh thể là một thấu kính trong suốt ở bên trong mắt. Thủy tinh thể có những vai trò quan trọng sau đây:

• Thủy tinh thể có khả năng điều tiết giúp Mắt có thể nhìn được các vật ở những khoảng cách gần, xa. Tuy nhiên khả năng này được đảm bảo khi nó còn trong suốt, độ dày và các mặt cong của nó còn nằm trong giới hạn sinh lý.
• Thủy tinh thể có chức năng lọc tia tử ngoại - một loại tia có hại, có trong phổ bức xạ của mặt trời.

Đục thủy tinh thể là tình trạng phân tử protein không hòa tan mà bị tích tụ trong thủy tinh thể theo thời gian làm cho tính trong suốt của nó không còn nữa. Tình trạng này được coi là đáng kể khi nó làm giảm thị lực xuống còn dưới 3/10.

Đục thủy tinh thể là căn bệnh gây ra bởi quá trình lão hóa của cơ thể, cho nên có người bị trước, có người bị sau. Và tất cả những người trên 50 tuổi đều có nguy cơ bị đục thủy tinh thể.

Tùy theo từng loại đục thủy tinh thể mà mắt sẽ mờ chậm hay mờ nhanh.

• Trường hợp đục thủy tinh thể vùng nhân tuổi già : mắt bệnh nhân chỉ bị mờ dần, khi đi ra ngoài nắng không bị chói mắt, thậm chí thị lực chưa giảm nhiều. Tuy nhiên, khi phẫu thuật thì thấy thủy tinh thể đã đến giai đoạn quá già. Song, các trường hợp này cũng khó thuyết phục thay thủy tinh thể hơn, bởi người bệnh cho rằng mắt họ vẫn nhìn thấy nên chưa phải phẫu thuật.
• Trường hợp đục thủy tinh thể bệnh lý hoặc do chấn thương: mắt của bệnh nhân sẽ mờ đi rất nhanh và khi ra ngoài nắng sẽ bị chói mắt, mắt rất khó chịu, không thể đi xe được. Vì vậy mà bệnh nhân dễ phát hiện và thường chấp nhận mổ sớm hơn.

Khi bị đục thủy tinh thể, thể thủy tinh càng ngày càng bị đục nhiều, đến khi thủy tinh thể quá chín sẽ bị gây biến chứng có thể gây Tăng nhãn áp và có thể bị vỡ bao, lúc đó protein của thủy tinh thể trở thành vật thể lạ với cơ thể, sẽ bị cơ thể tấn công gây phản ứng viêm màng bồ đào.

Ngoài ra, trong quá trình thủy tinh thể quá chín sẽ bị ngấm nước và phồng lên, gây mất chức năng, không thể điều tiết thể dịch được nữa, gây Tăng nhãn áp (bệnh Glôcôm), khi đó bệnh nhân bị đau nhức đầu dữ dội. Tình trạng này còn gây ảnh hưởng đến Thần kinh mắt, làm teo Thần kinh mắt không phục hồi. Đến lúc này, thì dù bác sĩ phẫu thuật có tốt đến đâu thì khả năng thị lực hồi phục cũng kém, thậm chí không thể nhìn được nữa.

Khi thủy tinh thể đục quá cứng thì trong mắt sẽ có những phản ứng viêm, đồng tử bị dính lại, mắt thoái hóa, môi trường trong suốt bị đục hết khiến cho phẫu thuật khó khăn hơn và dễ tổn thương đến các vùng xung quanh.

Chính vì vậy, bệnh nhân bị đục thủy tinh thể nên mổ càng sớm càng tốt, để tránh các biến chứng. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người bệnh cho rằng khi nào mắt không nhìn thấy đường nữa mới đi phẫu thuật. Nhưng thực tế cho thấy nếu để đến mức đó mới quyết định thay thủy tinh thể thì phẫu thuật sẽ khó khăn và tiên lượng thường kém hơn, bởi tỉ lệ xảy ra tai biến trong lúc mổ cao hơn so với phẫu thuật vào thời điểm sớm và thuận lợi hơn.

Đục thủy tinh thể đang là một trong những nguyên nhân gây giảm thị lực, mù lòa trên thế giới. Cho đến bây giờ, phẫu thuật vẫn là cách chữa bệnh đục thủy tinh thể có hiệu quả nhất. Phương pháp PHACO (Phacoemulsification ) tức là dùng năng lượng sóng siêu âm để tán nhuyễn và tách thủy tinh thể đục thành những mảnh nhỏ rồi hút ra ngoài qua một vết mổ nhỏ không cần khâu và thay vào đó bằng một thủy tinh thể nhân tạo khác. Đây là một phương pháp phẫu thuật chữa bệnh đục thủy tinh thể thể an toàn, hiệu quả và tiên tiến nhất hiện nay. Những ưu điểm của phẫu thuật Phaco:

• Vết mổ rất nhỏ, đặc biệt với máy Centurion hiện đại nhất tại Vinmec Times City chỉ còn 2.2 mm.
• Thị lực của bệnh nhân phục hồi nhanh chóng.
• Thời gian phẫu thuật chỉ từ 20 - 30 phút.
• Bệnh nhân có thể xuất viện trong ngày.
• Tỷ lệ biến chứng của phương pháp này ít, gần như không gây chảy máu, đau ít.

• Cải thiện thị lực, mức độ tùy thuộc vào tình trạng đáy mắt và giác mạc cũng như những bệnh đã có trước đây trên mắt bệnh nhân.
• Tăng khả năng nhìn khi di chuyển và lái xe, cũng như các sinh hoạt hàng ngày: đọc sách, xem TV.... Tùy vào loại thủy tinh thể nhân tạo đơn tiêu hay đa tiêu mà khả năng nhìn này sẽ khác nhau. Khi chọn thủy tinh thể nhân tạo trước phẫu thuật bác sỹ sẽ tư vấn điều này.

Cũng như những can thiệp khác, phẫu thuật Phaco cũng có thể xảy ra biến chứng: nhiễm trùng, xuất huyết... phụ thuộc vào tình trạng đục thủy tinh thể, tình trạng mắt mà tiên lượng các biến chứng có thể nhiều ít khác nhau.

Giữ gìn vệ sinh tay, vệ sinh mắt sạch sẽ. Điều trị thuốc theo chỉ định của bác sỹ. Các biểu hiện thông thường hay gặp: đỏ nhẹ, kích thích nhẹ, hơi cộm, chảy nước mắt,... Tuy nhiên cảm giác này sẽ qua trong vài ngày sau phẫu thuật.

Khi xuất hiện các triệu chứng sau, bệnh nhân cần phải quay lại bệnh viện kiểm tra ngay:

• Đau nhức.
• Nhìn mờ nhanh.
• Đỏ mắt nhiều.
• Thấy chớp sáng hoặc nhiều ruồi muỗi bay trước mắt.

Bệnh nhân cần phải tuân thủ các điều sau đây:

• Sử dụng đúng thuốc theo y lệnh của bác sĩ, trước khi tra thuốc cần phải rửa tay sạch sẽ.
• Các loại thuốc nước nên nhỏ cách nhau 5 phút và tra thuốc mỡ cuối cùng. Sau khi nhỏ thuốc cần đậy nắp thuốc ngay để phòng chống nhiễm bẩn lọ thuốc.
• Trong vài ngày đầu sau phẫu thuật, cần tránh để xà phòng vào mắt, do đó không nên gội đầu.
• Bệnh nhân có thể tắm dưới cổ sau một ngày, tắm toàn thân dưới vòi hoa sen hoặc trong bồn tắm sau một vài tuần. Không bơi trong 1 tháng.
• Bệnh nhân có thể ăn uống đồ ăn mềm, không nên ăn đồ quá cứng, tránh nhai nhiều và mạnh.
• Tuyệt đối không được day dụi hay gãi mắt.
• Cần băng mắt hoặc dùng kính bảo vệ mắt tránh dụi mắt vô thức trong lúc ngủ.
• Bệnh nhân không nên mang vác nặng hoặc cúi đầu nhiều.
• Có thể xem tivi như bình thường.
• Bệnh nhân có thể quay về công việc như thường sau một tháng.