Tên gọi khác: Cháy nắng, Bỏng nắng
Triệu chứng
Đỏ da, lột da, ngứa, đau da, mụn nước. Các triệu chứng bắt đầu 6 - 48 giờ sau khi tiếp xúc với ánh nắng. Cháy nắng lặp đi lặp lại dẫn đến tổn thương vĩnh viễn và lão hóa da sớm. Cháy nắng nghiêm trọng có thể trở thành nhiễm độc ánh nắng, gây sốt, nôn mửa, ngất xỉu, nhầm lẫn.
Chẩn đoán
Hỏi bệnh sử và khám thực thể.
Điều trị
Tránh tiếp xúc với ánh nắng. Tắm nước mát giúp giảm kích ứng da. Nếu không bị nổi mụn nước, nên sử dụng kem dưỡng ẩm. Có thể sử dụng Ibuprofen (Motrin/Advil) hoặc Acetaminophen (Tylenol). Điều trị y tế khẩn cấp nếu có sốt, ngất xỉu, nôn mửa, đau nặng hay nhầm lẫn.
Nguyên nhân
Thời điểm hay gây bỏng nắng là khoảng giữa trưa từ 11 - 13 giờ, đây là khoảng thời gian mà nồng độ tia cực tím tập trung cao.
Sau khi đi nắng về hoặc làm việc ngoài môi trường ánh nắng, bệnh nhân thấy da các vùng hở như mặt, tam giác cổ áo, mu tay, cẳng tay có cảm giác bị rát, nóng hoặc châm chích, đôi khi có thể hơi ngứa. Sau đó da các vùng này bị đỏ lên, lúc đầu đỏ nhạt sau mức độ đỏ cứ tăng dần. Có thể sưng nề và có cảm giác bị căng cứng vùng da đó. Độ vài giờ đồng hồ da bớt đỏ, bớt căng, rát. Sau 1 - 3 ngày da đỡ đỏ rồi trở nên thẫm màu và bong vảy nhẹ. Vảy nhỏ như phấn, cám và có thể bong vài lần mới dừng. Nền da phía dưới vẫn còn hồng nhạt hoặc có thể có màu nâu nhạt kiểu như rám nắng.
Trong ánh nắng có 2 loại tia tử ngoại A (UVA) có bước sóng 320 - 400 nanomet và tử ngoại B (UVB) bước sóng 290 - 320 nanomet. Tia tử ngoại chiếu trực tiếp cũng như tia được phản xạ từ cát, nước… đều có thể gây cháy nắng. UVA xuyên sâu vào da có thể làm tổn thương hệ miễn dịch của da. Tia tử ngoại làm da cháy nắng và có thể gây nên ung thư da.
Nắng ở nước ta nhiều từ 1/5 đến 15/9 hàng năm, da sẽ tích lũy dần dần những tổn thương do tác động của nắng, nhiều tổn thương chỉ ảnh hưởng về mặt thẩm mỹ nhưng một số cũng có thể là nguyên nhân chính gây bệnh ung thư da chết người.
Phòng ngừa
Bạn dễ bị bỏng nắng khi tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời hoặc nguồn tia cực tím khác vào lúc mặt trời tiếp xúc gần nhất với trái đất trong khoảng thời ian từ 10h30 đến 15h hàng ngày. Ngay cả khi trời râm, nhiều mây, bạn cũng có thể bị bỏng nắng do các đám mây không thể ngăn ngừa tia cực tím tác động lên da.
Bỏng nắng bắt đầu khi cơ thể không sản xuất đủ lượng Melanin để bảo vệ da khỏi tác hại của tia cực tím.
Bỏng nắng xuất hiện ít nhất là sau 15 phút sau khi phơi nắng đối vớ những người sở hữu làn da sáng màu trong khi đó sẽ mất hàng tiếng đồng hồ với những người da sậm màu.
Điều trị
Để phòng cháy nắng, mỗi khi ra nắng, đi găng, đội mũ, đeo kính và đeo khẩu trang. Nếu không có việc cần, tốt nhất là không đi ra ngoài đường trong khoảng thời gian từ 10 - 15 giờ.
Phòng hơn chữa, vậy nên để phòng tránh cháy nắng, bạn đừng quên thoa kem chống nắng có chỉ số SPF > 30. Nếu đi biển, bạn cần chọn loại kem chống nắng không thấm nước. Ngoài ra, cần đội mũ rộng vành, đeo kính râm và mang thêm ô, dù khi đi biển.