Tên gọi khác: Silicosis, Bụi phổi Silic nghề nghiệp
Triệu chứng
Giai đoạn đầu chưa có triệu chứng, các triệu chứng dần dần xuất hiện bao gồm: khó thở, ho (có thể hoa ra máu), khạc ra đờm (có thể khạc ra đờm đen), đau ngực.
Điều trị
Hỏi bệnh sử và khám thực thể. Chụp X-quang ngực.
Nguyên nhân
Bệnh bụi phổi - Silic là tình trạng bệnh lý của phổi do hít phải bụi có chứa Silic trong môi trường lao động. Đặc điểm của bệnh là xơ hóa và phát triển các hạt ở 2 phổi gây khó thở. Về X-quang, phổi có hình ảnh tổn thương đặc biệt.
Bệnh bụi phổi - Silic nghề nghiệp là bệnh chiếm tỷ lệ cao nhất trong 28 bệnh nghề nghiệp được bảo hiểm hiện nay ở nước ta. Tính đến cuối năm 2011, tổng số bệnh nghề nghiệp mắc của Việt Nam là 27.246 trường hợp, trong đó bệnh bụi phổi - Silic chiếm tới 74,40%.
Phòng ngừa
Tinh thể Silic tự do (SiO2) là một trong những loại khoáng chất thường gặp nhất trong vỏ trái đất. Nó được tìm thấy trong cát, trong nhiều loại đá như đá Granite, sa thạch, đá lửa, đá phiến và một số loại quặng than đá và kim loại.
Khi hít phải tinh thể Silic từ bụi trong 'nghề nghiệp' đang làm cũng được xem là tác nhân gây ung thư phổi. Bệnh bụi phổi Silic là một bệnh mạn tính do nghề nghiệp tiếp xúc với bụi qua một thời gian dài (từ 5 – 10 năm).
Điều trị
Biện pháp kỹ thuật
Tránh sản xuất trong điều kiền bụi Silic bằng cách thay thế.
Tránh bụi bay tung lên bằng cách thực hiện sản xuất trong chu trình kín hoặc có hệ thống thống hút gió tại chỗ.
Cơ giới hoá sản xuất, tránh lao động gắng sức cao, hô hấp tăng làm cho bụi tăng cường xâm nhập phổi.
Chú ý tổ chức hệ thống không khí, thoáng gió, che đậy các máy móc phát sinh bụi.
Nổ mìn vào cuối ca lao động.
Biện pháp cá nhân
Đeo các khẩu trang ngăn bụi. Phần lớn các loại khẩu trang đang sử dụng không có hiệu quả lọc bụi hô hấp.
Có thể dùng mặt nạ lọc bụi, nhưng phải nhẹ, thở hít dễ dàng, tránh cọ xát, vật liệu làm mặt nạ không gây kích thích da, không gây dị ứng.
Các loại hạt bụi dưới 1 micromet khó ngăn lại ở các màng lọc.
Nói chung, khi lao động nặng nhọc về mùa hè ở xứ nóng, việc đeo mặt nạ sẽ rất khó chịu, ảnh hưởng tới lao động.
Biện pháp y tế
Phải thường kỳ kiểm tra môi trường lao động.
Phải tổ chức khám tuyển công nhân và lao động ở các hầm mỏ và các ngành công nghiệp nhiều bụi.
Phải tổ chức khám định kỳ hàng năm. Nơi nào bụi có hàm lượng silic tự do cao hay những công nhân phun cát đánh bóng, làm sạch, xay khoáng sản (thạch anh) phải khám định kỳ 6 tháng một lần.