Tên hoạt chất: Nortriptyline
Thương hiệu: Đây chỉ là hoạt chất. Không có thương hiệu
Tác giả: Thương Trần
Tham vấn y khoa: TS. Dược khoa Trương Anh Thư
Tác dụng
Tìm hiểu chung
Tác dụng của thuốc Nortriptyline là gì?
Thuốc nortriptyline dùng để điều trị các vấn đề về tinh thần/tâm trạng như trầm cảm. Thuốc cũng có thể giúp cải thiện tâm trạng và cảm xúc hạnh phúc, làm giảm sự lo lắng và căng thẳng và tăng mức năng lượng của bạn.
Thuốc nortriptyline thuộc nhóm thuốc chống trầm cảm ba vòng. Thuốc hoạt động bằng cách ảnh hưởng đến sự cân bằng của các hóa chất tự nhiên nào đó (dẫn truyền thần kinh) trong não.
Một số tác dụng khác thuốc này mà không liệt kê trên nhãn thuốc đã được phê duyệt cho thuốc nhưng bác sĩ có thể chỉ định cho dùng. Việc sử dụng thuốc này cho tình trạng được liệt kê trong phần này chỉ khi bác sĩ chỉ định dùng.
Thuốc này cũng có thể được sử dụng để điều trị đau thần kinh (như bệnh thần kinh ngoại vi, đau Thần kinh sau zona), các vấn đề về tinh thần/tâm trạng khác (như lo âu, rối loạn hoảng sợ) hoặc giúp bỏ thuốc lá.
Bạn nên dùng thuốc nortriptyline như thế nào?
Thông thường, bạn nên uống thuốc này1-4 lần mỗi ngày hoặc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu bạn đang sử dụng dạng lỏng, đo liều cẩn thận sử dụng với một thiết bị đo/thìa đặc biệt. Không sử dụng một muỗng ăn bởi vì bạn có thể không chỉnh được liều lượng chính xác.
Liều lượng được dựa trên tình trạng sức khỏe của bạn và đáp ứng với điều trị. Để giảm nguy cơ tác dụng phụ (như khô miệng, chóng mặt), bác sĩ có thể hướng dẫn bạn để bắt đầu dùng thuốc này với liều thấp và tăng dần liều của bạn. Bạn nên thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ cẩn thận.
Dùng thuốc này thường xuyên để có được nhiều lợi ích nhất từ nó. Để giúp bạn nhớ, uống nó vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Không tăng liều hoặc sử dụng thuốc này thường xuyên hơn hoặc dài hơn chỉ định. Tình trạng của bạn sẽ không được cải thiện nhanh hơn và nguy cơ tác dụng phụ sẽ tăng lên.
Điều quan trọng là phải tiếp tục dùng thuốc này ngay cả khi bạn cảm thấy tốt. Đừng ngưng dùng thuốc này mà không tham khảo ý kiến bác sĩ của bạn. Một số tình trạng có thể trở nên tồi tệ hơn khi dừng thuốc này đột ngột. Ngoài ra, bạn có thể gặp các triệu chứng như tính khí thất thường, đau đầu, mệt mỏi, và thay đổi giấc ngủ. Để ngăn chặn những triệu chứng trong khi bạn đang dừng điều trị với thuốc này, bác sĩ có thể giảm liều dần dần. Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc Dược sĩ để biết thêm chi tiết hoặc báo cáo bất kỳ triệu chứng mới hoặc xấu đi ngay lập tức.
Thuốc này có thể không hiệu quả ngay lập tức nhưng bạn có thể thấy một số cải thiện trong vòng một tuần. Tuy nhiên, nó có thể mất đến 4 tuần trước khi bạn cảm nhận được đầy đủ hiệu lực.
Hãy cho bác sĩ biết nếu tình trạng của bạn vẫn tồn tại hoặc xấu đi (như cảm xúc của bạn về nỗi buồn nên tồi tệ hơn hoặc bạn có ý nghĩ tự tử).
Bạn nên bảo quản thuốc nortriptyline như thế nào?
Bạn nên bảo quản ở nhiệt độ phòng, tránh ẩm và tránh ánh sáng. Không bảo quản trong phòng tắm hoặc trong ngăn đá. Bạn nên nhớ rằng mỗi loại thuốc có thể có các phương pháp bảo quản khác nhau. Vì vậy, bạn nên đọc kỹ hướng dẫn bảo quản trên bao bì, hoặc hỏi dược sĩ. Giữ thuốc tránh xa tầm tay trẻ em và thú nuôi.
Bạn không nên vứt thuốc vào toilet hoặc đường ống dẫn nước trừ khi có yêu cầu. Thay vì vậy, hãy vứt thuốc đúng cách khi thuốc quá hạn hoặc không thể sử dụng. Bạn có thể tham khảo ý kiến dược sĩ hoặc công ty xử lý rác thải địa phương về cách tiêu hủy thuốc an toàn.
Liều dùng
Liều dùng
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định dùng thuốc.
Liều dùng thuốc nortriptyline cho người lớn như thế nào?
Liều dùng thông thường cho người lớn mắc chứng trầm cảm:
Dùng 25-150 mg mỗi ngày uống chia làm nhiều lần hoặc một lần một ngày.
Liều dùng thuốc nortriptyline cho trẻ em như thế nào?
Liều dùng thông thường cho trẻ em mắc chứng trầm cảm:
Liều dùng cho trẻ em dưới 13 tuổi vẫn chưa được nghiên cứu và quyết định. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ nếu bạn định dùng thuốc này cho trẻ.
Trẻ từ 13 tuổi đến 18 tuổi: cho dùng 30-50 mg mỗi ngày, uống 3-4 liều chia hoặc tổng liều hàng ngày có thể được dùng một lần một ngày. Liều tối đa là 150 mg mỗi ngày.
Đối với trẻ đái dầm ban đêm từ 6 tuổi đến 13 tuổi:
Nhẹ hơn 25 kg: cho dùng 10 mg mỗi ngày 30 phút trước khi đi ngủ;
Từ 25 kg đén 35 kg: cho dùng 10-20 mg mỗi ngày 30 phút trước khi đi ngủ;
Nặng trên 35 kg: cho dùng 25-35 mg mỗi ngày 30 phút trước khi đi ngủ.
Liều dùng thông thường cho trẻ em mắc chứng đái dầm về đêm:
Hiện chưa có xác minh an toàn và hiệu quả của nortriptyline ở trẻ em dưới 13 tuổi. Tuy nhiên, việc sử dụng các nortriptyline có thể phù hợp trong một số tình huống.
Đối với điều trị chứng trầm cảm:
Trẻ từ 13 tuổi đến 18 tuổi: cho dùng 30-50 mg mỗi ngày, uống 3-4 liều chia hoặc tổng liều hàng ngày có thể được dùng một lần một ngày. Liều tối đa là 150 mg mỗi ngày.
Đối với tình trạng đái dầm ban đêm ở trẻ từ 6 tuổi đến 13 tuổi:
Nhẹ hơn 25 kg: cho dùng 10 mg mỗi ngày 30 phút trước khi đi ngủ;
Từ 25 kg đén 35 kg: cho dùng 10-20 mg mỗi ngày 30 phút trước khi đi ngủ;
Nặng trên 35 kg: cho dùng 25-35 mg mỗi ngày 30 phút trước khi đi ngủ.
Thuốc nortriptyline có những dạng và hàm lượng nào?
Thuốc nortriptyline có những dạng và hàm lượng sau:
Viên nén, dùng đường uống: 10 mg, 25 mg, 50 mg, 75 mg.
Dung dịch: 10 mg dạng base/5 ml.
Tác dụng phụ
Tác dụng phụ
Bạn sẽ gặp tác dụng phụ nào khi dùng thuốc nortriptyline?
Đi cấp cứu nếu bạn có bất cứ dấu hiệu của một phản ứng dị ứng với nortriptyline: phát ban; khó thở; sưng mặt, môi, lưỡi hoặc họng.
Báo cáo với bác sĩ của bạn nếu có triệu chứng mới hoặc tồi tệ hơn, chẳng hạn như: thay đổi tâm trạng hoặc hành vi, lo lắng, cơn hoảng loạn, khó ngủ, hoặc nếu bạn cảm thấy hấp tấp, dễ bị kích thích, kích động, thù địch, hiếu chiến, bồn chồn, hiếu động thái quá (về tinh thần hoặc thể chất), chán nản nhiều hơn hay có những suy nghĩ về tự tử hoặc làm tổn thương chính mình.
Hãy gọi cho bác sĩ ngay nếu bạn gặp tình trạng:
Mờ mắt, thị lực giảm, đau mắt hoặc sưng hoặc nhìn thấy quầng sáng quanh đèn;
Chuyển động cơ bắp không ngừng nghỉ trong mắt, lưỡi, hàm, hoặc cổ;
Cảm thấy đầu nhẹ bẫng, như có thể ngất xỉu;
Co giật;
Cơn đau ngực xuất hiện mới hoặc tồi tệ đi, tim đập mạnh hoặc rung trong ngực;
Tê hoặc yếu đột ngột, các vấn đề về tầm nhìn, lời nói, hoặc mất thăng bằng;
Sốt, đau họng, dễ bầm tím, chảy máu bất thường (mũi, miệng, âm đạo hoặc trực tràng), điểm tím hoặc đỏ dưới da;
Đau bụng trên, chán ăn, vàng da (vàng da hoặc mắt);
Đau đớn hoặc khó tiểu;
Nồng độ serotonin cao trong cơ thể gây kích động, ảo giác, sốt, nhịp tim nhanh, phản xạ quá mức, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, mất phối hợp, ngất xỉu.
Người lớn tuổi có nhiều khả năng gặp các tác dụng phụ từ thuốc này.
Tác dụng phụ phổ biến nortriptyline có thể bao gồm:
Buồn nôn, nôn, chán ăn;
Lo âu, khó ngủ (mất ngủ);
Khô miệng, vị giác lạ;
Ít hoặc không đi tiểu;
Táo bón;
Thay đổi tầm nhìn;
Sưng vú (ở nam giới hoặc phụ nữ);
Giảm ham muốn tình dục, liệt dương hoặc gặp khó khăn để có cực khoái.
Không phải ai cũng gặp các tác dụng phụ như trên. Có thể xuất hiện các tác dụng phụ khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về tác dụng phụ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.
Cảnh báo
Thận trọng trước khi dùng
Trước khi dùng thuốc nortriptyline bạn nên biết những gì?
Trước khi dùng nortriptyline, bạn nên lưu ý một số vấn đề sau:
Hãy cho bác sĩ và dược sĩ của bạn biết nếu bạn bị dị ứng với thuốc chống trầm cảm ba vòng và nortriptyline khác như desipramine (Norpramin), clomipramine (Anafranil), imipramine (Tofranil), trimipramine (Surmontil), bất kỳ loại thuốc nào khác hoặc bất kỳ thành phần trong viên nang nortriptyline hay lỏng. Hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn cho một danh sách các thành phần.
Hãy cho bác sĩ của bạn biết nếu bạn đang dùng một chất ức chế monoamine oxidase (MAO) như isocarboxazid (Marplan), linezolid (Zyvox), xanh methylen, phenelzine (Nardil), selegilin (ELDEPRYL, Emsam, Zelapar) và tranylcypromin (PARNATE) hoặc nếu bạn đã ngừng dùng thuốc ức chế MAO trong vòng 14 ngày qua. Bác sĩ có thể sẽ không cho bạn dùng nortriptyline. Nếu bạn ngưng dùng nortriptyline, bạn nên đợi ít nhất 14 ngày trước khi bạn bắt đầu một chất ức chế MAO.
Hãy cho bác sĩ và dược sĩ biết những thuốc kê toa và không kê toa, vitamin, các thực phẩm chức năng và các sản phẩm thảo dược bạn đang dùng hoặc kế hoạch để có bạn. Hãy chắc chắn để đề cập đến bất cứ điều nào sau đây:
Thuốc chống đông máu như warfarin (Coumadin, Jantoven);
Thuốc kháng histamin;
Chlorpropamide (Diabinese);
Cimetidine (Tagamet);
Flecainide (Tambocor);
Guanethidine (Ismelin);
Lithium (ESKALITH, Lithobid);
Thuốc trị bệnh tăng huyết áp, động kinh, bệnh Parkinson, đái tháo đường, hen suyễn, buồn nôn, bệnh tâm thần, cảm lạnh hoặc dị ứng;
Methylphenidate (Ritalin);
Thuốc giãn cơ;
Propafenone (Rhythmol);
Quinidine;
Thuốc an thần;
Các thuốc chống trầm cảm thuộc nhóm thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRIs) như citalopram (Celexa), escitalopram (Lexapro), fluoxetine (Prozac, Sarafem), fluvoxamine (Luvox), paroxetin (Paxil), và sertraline (Zoloft);
Thuốc ngủ;
Thuốc trị bệnh tuyến giáp;
Thuốc an thần.
Bác sĩ của bạn có thể cần phải thay đổi liều thuốc của bạn hoặc theo dõi bạn một cách cẩn thận cho các tác dụng phụ.
Hãy cho bác sĩ của bạn biết nếu bạn bị lên cơn đau tim gần đây. Bác sĩ có thể sẽ không cho bạn dùng nortriptyline.
Hãy cho bác sĩ của bạn biết nếu bạn có hoặc đã từng bị bệnh tiền liệt tuyến (một tuyến sinh dục nam), tiểu khó, đái tháo đường, động kinh, tâm thần phân liệt (bệnh tâm thần gây ra xáo trộn hoặc bất thường suy nghĩ, mất hứng thú trong cuộc sống và cảm xúc mạnh hoặc không phù hợp), cường giáp, hoặc gan, thận hoặc bệnh tim.
Hãy cho bác sĩ của bạn biết nếu bạn đang mang thai, dự định có thai, hoặc đang cho con bú. Nếu bạn có thai trong khi dùng nortriptyline, gọi cho bác sĩ của bạn.
Nếu bạn đang có phẫu thuật, kể cả phẫu thuật nha khoa, hãy nói cho bác sĩ hoặc nha sĩ rằng bạn đang dùng nortriptyline.
Bạn nên biết rằng thuốc này có thể làm cho bạn buồn ngủ. Đừng lái xe hay vận hành máy móc cho đến khi bạn biết được thuốc này ảnh hưởng đến bạn như thế nào.
Trao đổi với bác sĩ của bạn về việc sử dụng an toàn của rượu trong khi bạn đang uống thuốc này.
Tránh tiếp xúc không cần thiết hoặc kéo dài dưới ánh nắng và mặc quần áo bảo hộ, kính mát và kem chống nắng. Nortriptyline có thể làm cho làn da của bạn nhạy cảm với ánh sáng mặt trời.
Bạn nên biết rằng nortriptyline có thể gây ra bệnh tăng nhãn áp góc đóng cửa (một tình trạng mà các chất lỏng đột nhiên bị chặn và không thể thoát ra ngoài của mắt gây ra một cách nhanh chóng, tăng nặng áp lực mắt có thể dẫn đến mất thị lực). Nói chuyện với bác sĩ của bạn về việc kiểm tra mắt trước khi bạn bắt đầu dùng thuốc này. Nếu bạn bị buồn nôn, đau mắt, những thay đổi trong tầm nhìn như nhìn thấy chiếc nhẫn màu quanh đèn và sưng hay đỏ trong hoặc xung quanh mắt, gọi bác sĩ của bạn hoặc nhận được điều trị y tế cấp cứu ngay.
Những điều cần lưu ý nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú
Vẫn chưa có đầy đủ các nghiên cứu để xác định rủi ro khi dùng thuốc này trong thời kỳ mang thai hoặc cho con bú. Trước khi dùng thuốc, hãy luôn hỏi ý kiến bác sĩ để cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ.
Theo Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), thuốc này thuộc nhóm thuốc D đối với thai kỳ. Bạn có thể tham khảo bảng phân loại thuốc dùng cho phụ nữ có thai dưới đây:
A= Không có nguy cơ;
B = Không có nguy cơ trong vài nghiên cứu;
C = Có thể có nguy cơ;
D = Có bằng chứng về nguy cơ;
X = Chống chỉ định;
N = Vẫn chưa biết.
Các nghiên cứu ở phụ nữ cho thấy thuốc này đặt ra rủi ro tối thiểu để các trẻ sơ sinh khi được sử dụng trong quá trình cho con bú.
Tương tác
Tương tác thuốc
Thuốc nortriptyline có thể tương tác với thuốc nào?
Tương tác thuốc có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ. Tài liệu này không bao gồm đầy đủ các tương tác thuốc có thể xảy ra. Hãy viết một danh sách những thuốc bạn đang dùng (bao gồn thuốc được kê toa, không kê toa và thực phẩm chức năng) và cho bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn xem. Không được tự ý dùng thuốc, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.
Nếu dùng thuốc này với các thuốc khác làm cho bạn buồn ngủ có thể làm trầm trọng thêm hiệu ứng này. Hãy hỏi bác sĩ trước khi dùng nortriptyline với một viên thuốc ngủ, thuốc giảm đau có chất gây mê, thư giãn cơ bắp, hoặc thuốc lo âu, trầm cảm, hoặc co giật.
Trước khi dùng nortriptyline, nói cho bác sĩ của bạn biết nếu bạn đã sử dụng một thuốc chống trầm cảm thuộc nhóm ức chế tái hấp thu chọn lon serotonin SSRI trong 5 tuần qua như citalopram, escitalopram, fluoxetine, fluvoxamine, paroxetine, sertraline. Ngoài ra, bạn phải chờ ít nhất 5 tuần sau khi ngừng fluoxetine (Prozac) trước khi dùng nortriptyline.
Thức ăn và rượu bia có ảnh hưởng tới thuốc nortriptyline không?
Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá.
Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến thuốc nortriptyline?
Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, đặc biệt là:
Hành vi hay tâm trạng thay đổi (ví dụ như dễ hung hăng, hoảng loạn);
Rối loạn lưỡng cực (rối loạn tâm trạng với hưng cảm và trầm cảm);
Tăng nhãn áp (loại góc đóng);
Vấn đề về nhịp tim (ví dụ như loạn nhịp tim);
Rối loạn tâm thần (bệnh tâm thần);
Tâm thần phân liệt (bệnh tâm thần);
Động kinh, hay có tiền sử;
Bí tiểu (khó tiểu tiện) hoặc có tiền sử bệnh – Sử dụng một cách thận trọng vì có thể làm cho những tình trạng tồi tệ hơn;
Nhồi máu cơ tim, gần đây – Không nên sử dụng ở những bệnh nhân với tình trạng này;
Bệnh tim hoặc mạch máu;
Cường giáp.
Quá liều
Trường hợp khẩn cấp/quá liều
Bạn nên làm gì trong trường hợp khẩn cấp hoặc dùng quá liều?
Trong trường hợp khẩn cấp, hãy gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm Y tế địa phương gần nhất.
Các triệu chứng của quá liều có thể bao gồm:
Nhịp tim không đều;
Co giật;
Hôn mê (mất ý thức trong một khoảng thời gian);
Lú lẫn;
Ảo giác (nhìn thấy những thứ không tồn tại);
Đồng tử mở rộng;
Buồn ngủ;
Lo lắng;
Cơn sốt;
Nhiệt độ cơ thể thấp;
Cứng cơ bắp;
Nôn mửa.
Bạn nên làm gì nếu quên một liều?
Nếu bạn quên dùng một liều thuốc, hãy uống càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và uống liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không uống gấp đôi liều đã quy định.
Nguồn tham khảo
Nortriptyline, http://www.drugs.com/dosage/nortriptyline.html