Nội dung chính:

Stavudine

Tên hoạt chất: Stavudine

Thương hiệu: Stavudine.

Tác giả: Hoàng Hải

Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh

Tên gốc: stavudine

Phân nhóm: thuốc kháng virus

Tác dụng

Tác dụng của stavudine

Tác dụng của Stavudine là gì?

Stavudine được sử dụng với các loại thuốc trị HIV khác để giúp kiểm soát lây nhiễm HIV. Thuốc giúp giảm số lượng HIV trong cơ thể để hệ miễn dịch có thể hoạt động tốt hơn. Điều này làm giảm nguy cơ mắc biến chứng của HIV (như nhiễm trùng mới, ung thư) và cải thiện chất lượng cuộc sống. Stavudine thuộc nhóm thuốc được gọi là chất ức chế men sao chép ngược nucleoside (NRTI).

Một số tác dụng khác của thuốc không được liệt kê trên nhãn thuốc đã được phê duyệt, bác sĩ có thể chỉ định bạn dùng. Bạn chỉ sử dụng thuốc này để điều trị một số bệnh lý khác khi có chỉ định của bác sĩ.

Liều dùng

Liều dùng stavudine

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Bạn hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định dùng thuốc.

Liều dùng thuốc stavudine cho người lớn như thế nào?

Liều thông thường cho người lớn bị nhiễm HIV

Cân nặng ít hơn 60kg: bạn dùng 30mg, uống mỗi 12 giờ.

Cân nặng từ 60kg trở lên: bạn dùng 40mg, uống mỗi 12 giờ.

Điều chỉnh liều:

Bệnh nhân bị bệnh thận với CrCl 26–50ml/phút:

  • Cân nặng ít hơn 60kg: bạn dùng 15mg, uống mỗi 12 giờ.

  • Cân nặng từ 60kg trở lên: bạn dùng 20mg, uống mỗi 12 giờ.

Bệnh nhân bị bệnh thận với CrCl 10–25ml/phút:

  • Cân nặng ít hơn 60kg: bạn dùng 15mg, uống mỗi 24 giờ.

  • Cân nặng từ 60kg trở lên: bạn dùng 20mg, uống mỗi 24 giờ.

Bệnh nhân được chạy thận nhân tạo:

  • Cân nặng ít hơn 60kg: bạn dùng 15mg, uống mỗi 24 giờ.

  • Cân nặng từ 60kg trở lên: bạn dùng 20mg, uống mỗi 24 giờ.

Liều dùng thuốc stavudine cho trẻ em như thế nào?

Liều thông thường cho trẻ em bị nhiễm HIV

Trẻ em đến 13 ngày tuổi: bạn cho trẻ dùng 0,5mg/kg, uống mỗi 12 giờ.

Trẻ em từ 14 ngày tuổi trở lên:

  • Cân nặng ít hơn 30kg: bạn cho trẻ dùng 1mg/kg uống mỗi 12 giờ.

  • Cân nặng từ 30 đến dưới 60kg: bạn cho trẻ dùng 30mg, uống mỗi 12 giờ.

  • Trẻ từ 60kg trở lên: bạn cho trẻ dùng 40mg, uống mỗi 12 giờ.

Cách dùng

Cách dùng stavudine

Bạn nên dùng stavudine như thế nào?

Bạn nên uống thuốc này theo chỉ định của bác sĩ, thường là mỗi 12 giờ. Liều lượng được dựa trên trọng lượng, tình trạng y tế và đáp ứng với điều trị.

Để có hiệu quả tốt nhất, bạn nên dùng thuốc này ở khoảng cách đều nhau và cùng một lúc mỗi ngày.

Bạn nên tiếp tục dùng thuốc này (và các loại thuốc điều trị HIV khác) đúng theo chỉ định của bác sĩ và không bỏ bất kỳ liều thuốc nào.

Không tăng liều, giảm liều hoặc ngừng thuốc này (hoặc các loại thuốc HIV khác) ngay cả trong thời gian ngắn khi không có chỉ định của bác sĩ. Thay đổi liều lượng hoặc ngừng thuốc có thể làm tăng lượng virus, làm cho bệnh khó điều trị hơn (kháng thuốc) hoặc làm trầm trọng thêm các tác dụng phụ.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào trong quá trình sử dụng thuốc, hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ.

Bạn nên làm gì trong trường hợp dùng quá liều?

Trong trường hợp khẩn cấp hoặc quá liều, bạn hãy gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm Y tế địa phương gần nhất.

Ngoài ra, bạn cần ghi lại và mang theo danh sách những loại thuốc đã dùng, bao gồm cả thuốc kê toa và thuốc không kê toa.

Bạn nên làm gì nếu quên một liều?

Nếu bạn quên dùng một liều thuốc, hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, bạn hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Bạn không nên dùng gấp đôi liều đã quy định.

Tác dụng phụ

Tác dụng phụ của stavudine

Bạn sẽ gặp tác dụng phụ nào khi dùng stavudine?

Nhức đầu hoặc tiêu chảy có thể xảy ra. Nếu bất kỳ triệu chứng kéo dài hoặc nặng hơn, bạn hãy thông báo ngay cho bác sĩ hoặc dược sĩ.

Khi hệ thống miễn dịch của bạn trở nên mạnh hơn, nó có thể bắt đầu chống lại các bệnh nhiễm trùng bạn đã có, có thể gây ra các triệu chứng bệnh trở lại. Phản ứng này có thể xảy ra bất cứ lúc nào (ngay sau khi bắt đầu điều trị HIV hoặc nhiều tháng sau đó). Hãy gọi cấp cứu ngay lập tức nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng nào, bao gồm sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi dữ dội, đau nhức/yếu cơ dai dẳng, nhức đầu nặng, đau khớp, tê/ngứa ran bàn tay/bàn chân/cánh tay/chân, thay đổi thị lực, dấu hiệu nhiễm trùng (như sốt, ớn lạnh, sưng hạch bạch huyết, khó thở, ho, vết loét da không lành), dấu hiệu của tuyến giáp hoạt động quá mức (như khó chịu, căng thẳng, không chịu được nóng, nhịp đập nhanh/bất thường, sưng phồng, sưng bất thường ở cổ/tuyến giáp được gọi là bướu cổ), dấu hiệu của một vấn đề thần kinh nào đó gọi là hội chứng Guillain-Barre (như khó thở/nuốt/di chuyển mắt, tê liệt, khó nói).

Thuốc này có thể gây ra các vấn đề thần kinh nghiêm trọng ở bàn tay/bàn chân/chân (bệnh lý thần kinh ngoại vi). Các triệu chứng có thể bao gồm tê/ngứa ran/đau, yếu cơ hoặc giảm kiểm soát cơ bắp. Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để bạn có thể được theo dõi chặt chẽ. Bác sĩ có thể quyết định giảm hoặc ngừng sử dụng stavudine.

Những thay đổi về mỡ trong cơ thể (chẳng hạn như tăng mỡ ở vùng lưng và vùng bụng, giảm mỡ ở cánh tay và chân) có thể xảy ra trong khi bạn đang dùng thuốc điều trị HIV. Nguyên nhân và ảnh hưởng lâu dài của những thay đổi này chưa được biết. Bạn hãy tham khảo những rủi ro và lợi ích của việc điều trị cũng như biện pháp có thể thực hiện để giảm tác dụng phụ này với bác sĩ.

Phản ứng dị ứng rất nghiêm trọng đối với thuốc này là rất hiếm. Tuy nhiên, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào như phát ban, ngứa/sưng (đặc biệt là mặt/lưỡi/họng), chóng mặt nặng, khó thở.

Đây không phải là danh mục đầy đủ tất cả các tác dụng phụ và có thể xảy ra những tác dụng phụ khác. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về tác dụng phụ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.

Cảnh báo

Thận trọng/Cảnh báo khi dùng stavudine

Trước khi dùng stavudine, bạn nên lưu ý những gì?

Trước khi dùng thuốc, bạn nên báo với bác sĩ hoặc dược sĩ nếu bạn dị ứng với bất kì thành phần nào của thuốc.

Trước khi sử dụng thuốc này, hãy cho bác sĩ hoặc dược sĩ biết bệnh sử của bạn, đặc biệt là viêm tụy, vấn đề về thận, các vấn đề về gan (như viêm gan, xơ gan), các vấn đề về thần kinh (như bệnh lý thần kinh ngoại vi), sử dụng rượu, các vấn đề về túi mật (chẳng hạn như sỏi mật).

Bạn nên tránh đồ uống có cồn vì chúng có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về gan và/hoặc viêm tụy.

Trước khi phẫu thuật, bạn hãy nói cho bác sĩ hoặc nha sĩ về tất cả các sản phẩm bạn sử dụng (bao gồm thuốc theo toa, thuốc không kê toa và các sản phẩm thảo dược).

Chức năng thận suy giảm khi bạn già đi vì thuốc này được thận lọc. Do đó, cần thận trọng khi sử dụng thuốc này cho người lớn tuổi vì có thể nhạy cảm hơn với tác dụng của thuốc, đặc biệt là nguy cơ gia tăng các vấn đề về thần kinh.

Cho bác sĩ biết nếu bạn đang mang thai trước khi sử dụng thuốc này. Điều trị có thể làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV cho em bé. Bạn hãy tham khảo về những rủi ro và lợi ích với bác sĩ.

Chưa có thông tin liệu thuốc này có đi vào sữa mẹ hay không. Bạn hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho con bú.

Những điều bạn cần lưu ý khi dùng stavudine trong trường hợp đặc biệt (mang thai, cho con bú, phẫu thuật…)

Vẫn chưa có đầy đủ các nghiên cứu để xác định rủi ro khi dùng thuốc này trong thời kỳ mang thai hoặc cho con bú. Trước khi dùng thuốc, bạn hãy hỏi ý kiến bác sĩ để cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ.

Tương tác

Tương tác thuốc stavudine

Thuốc stavudine có thể tương tác với những thuốc nào?

Một số thuốc có thể tương tác với stavudine bao gồm didanosine, doxorubicin, hydroxyurea, orlistat, zidovudine, các loại thuốc có thể gây ra các vấn đề về thần kinh (như isoniazid, vincristine).

Thuốc stavudine có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc khác mà bạn đang dùng hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ. Để tránh tình trạng tương tác thuốc, tốt nhất là bạn viết một danh sách những thuốc đang dùng (bao gồm thuốc được kê toa, không kê toa, thảo dược, thực phẩm chức năng) và cho bác sĩ hoặc dược sĩ xem. Để đảm bảo an toàn khi dùng thuốc, bạn không tự ý dùng thuốc, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.

Stavudine có thể tương tác với thực phẩm, đồ uống nào?

Thức ăn, rượu và thuốc lá có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá.

Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến stavudine?

Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào.

Bảo quản

Bảo quản thuốc stavudine

Bạn nên bảo quản stavudine như thế nào?

Bạn nên bảo quản ở nhiệt độ phòng, tránh ẩm và tránh ánh sáng. Không bảo quản trong phòng tắm hoặc trong ngăn đá. Bạn nên nhớ rằng mỗi loại thuốc có thể có các phương pháp bảo quản khác nhau. Vì vậy, bạn nên đọc kỹ hướng dẫn bảo quản trên bao bì hoặc hỏi dược sĩ. Giữ thuốc tránh xa tầm tay trẻ em và thú nuôi.

Bạn không nên vứt thuốc vào toilet hoặc đường ống dẫn nước trừ khi có yêu cầu. Thay vì vậy, hãy vứt thuốc đúng cách khi thuốc quá hạn hoặc không thể sử dụng. Bạn có thể tham khảo ý kiến dược sĩ hoặc công ty xử lý rác thải địa phương về cách tiêu hủy thuốc an toàn.

Dạng bào chế

Dạng bào chế của stavudine

Stavudine có những dạng và hàm lượng nào?

Stavudine có ở những dạng như sau:

  • Viên nang

  • Bột