Tác giả: Ban biên tập HelloBACSI
Tham vấn y khoa: TS. Dược khoa Trương Anh Thư
Tìm hiểu chung
Tên kĩ thuật y tế: Xét nghiệm định lượng creatinin máu (creatinin huyết thanh)
Bộ phận cơ thể/Mẫu thử: Máu
Tìm hiểu chung
Xét nghiệm sinh hóa creatinin là gì?
Xét nghiệm sinh hóa creatinin là xét nghiệm nhằm chẩn đoán các tổn thương liên quan đến tim. Creatine Phosphatkinase (CPK) được tìm thấy chủ yếu ở cơ tim, cơ xương và não. Nồng độ CPK Huyết thanh sẽ tăng lên khi những cơ hoặc tế bào thần kinh này bị tổn thương. Nồng độ CK có thể tăng trong vòng 6 giờ sau tổn thương. Nếu tổn thương không xảy ra liên tục, nồng độ CK đạt đỉnh điểm sau 18 giờ sau Chấn thương và trở lại bình thường trong vòng 2 – 3 ngày.
CK là enzyme Tim mạch chính được nghiên cứu ở những bệnh nhân bị bệnh về tim. Để xét nghiệm đặc hiệu các tổn thương cơ tim, ba đồng enzyme của CK thường được xét nghiệm, bao gồm: CK-BB (CK1), CK-MB (CK2), CK-MM (CK3). Nhờ vào các đặc tính về chuyển hoá của các enzyme này mà bác sĩ có thể hiểu rõ về thời gian, mức độ và hướng chữa trị cho nhồi máu cơ tim.
Khi nào bạn nên thực hiện xét nghiệm sinh hóa creatinin?
Xét nghiệm này được tiến hành để hỗ trợ chẩn đoán chấn thương cơ tim (nhồi máu cơ tim). Xét nghiệm cũng có thể chỉ ra các bệnh lý về thần kinh hoặc cơ xương.
Khi nồng độ CPK cao, nó thường có ý nghĩa rằng mô cơ vân, cơ tim hoặc mô Não đang bị tổn thương hay stress. Xác định loại CPK chuyên biệt có thể giúp bác sĩ của bạn xác định chính xác loại mô tổn thương.
Bác sĩ sẽ đề nghị xét nghiệm này trong các trường hợp bác sĩ cần:
Chẩn đoán nhồi máu cơ tim;
Đánh giá cơn đau ngực;
Xác định mức độ tổn thương cơ;
Xác định Viêm da cơ, viêm đa cơ, và các bệnh về cơ khác;
Phân biệt giữa tăng thân nhiệt ác tính và một nhiễm trùng hậu phẫu.
Điều cần thận trọng
Điều cần thận trọng
Bạn nên biết những gì trước khi thực hiện xét nghiệm sinh hóa creatinin?
Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm gồm:
Tiêm bắp có thể khiến nồng độ CPK tăng.
Tập thể dục quá sức và phẫu thuật gần đây có thể gây tăng nồng độ.
Những người có khối lượng cơ lớn sẽ có nồng độ CPK cao hơn những người khác, do đó, nam giới có nống độ CPK cao hơn nữ giới.
Mang thai thời kỳ sớm có thể gây giảm nồng độ.
Những loại thuốc có thể làm tăng nồng độ gồm: rượu, amphotericin B, ampicillin, một số thuốc gây mê, thuốc chống đông máu, aspirin, captopril, colchicine, dexamethasone, fibrate, furosemide, lidocaine, lithium, morphine, propranolol, statin, và succinylcholine.
Bác sĩ của bạn có thể thực hiện những xét nghiệm khác để tìm ra tình trạng nhồi máu cơ tim hay chấn thương cơ của bạn. Nếu bạn bị nhồi máu cơ tim, bác sĩ của bạn có thể đo nồng độ troponin trong máu của bạn. Đây là một loại protein khác được tìm thấy trong cơ tim của bạn. Hiện nay, xét nghiệm troponin đã thay thế CPK trong chẩn đoán nhồi máu cơ tim. Điều này là do xét nghiệm troponin máu có độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn.
Những xét nghiệm máu khác và đo ECG cũng có thể được bác sĩ chỉ định.
Bởi vì CPK có thể tăng nếu bạn có vấn đề về tuyến giáp, lạm dụng rượu, hay suy thận, bác sĩ cũng có thể thực hiện những xét nghiệm khác để tìm những rối loạn này của bạn.
Trước khi tiến hành kỹ thuật y tế này, bạn nên hiểu rõ các cảnh báo và lưu ý. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có thêm thông tin và hướng dẫn cụ thể.
Quy trình thực hiện
Quy trình thực hiện
Bạn nên chuẩn bị gì trước khi thực hiện xét nghiệm sinh hóa creatinin?
Bác sĩ sẽ giải thích quy trình xét nghiệm cho bạn. Bác sĩ sẽ thảo luận với bạn lý do và sự cần thiết của việc chọc tĩnh mạch lấy máu thường xuyên để chẩn đoán nhồi máu cơ tim.
Bạn không cần kiêng cử đồ ăn hoặc thức uống khi trước khi thực hiện xét nghiệm.
Quy trình thực hiện xét nghiệm sinh hóa creatinin như thế nào?
Bác sĩ thu thập mẫu máu trong một ống có đầu đỏ. Việc này thường được thực hiện mỗi ngày trong vòng 3 ngày và sau đó là mỗi tuần một lần.
Bác sĩ sẽ đổi các khu vực chọc tĩnh mạch lấy máu. Khi đó, bạn nên hợp tác để tránh tán huyết.
Bạn nên ghi lại thời gian và ngày tháng khi thực hiện tiêm bắp.
Bạn nên ghi lại thời gian và ngày chính xác lúc lấy máu trong phiếu xét nghiệm. Việc này sẽ hỗ trợ trong việc giải thích các mô hình thời gian tăng giảm enzyme.
Bạn nên làm gì sau khi thực hiện xét nghiệm sinh hóa creatinin?
Bạn nên băng và ép vùng tĩnh mạch lấy máu giúp cầm máu.
Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về quy trình thực hiện, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và giải đáp.
Hướng dẫn đọc kết quả
Hướng dẫn đọc kết quả
Kết quả của bạn có ý nghĩa gì?
Kết quả bình thường
Người lớn:
– Nam: 0.6-1.2 mg/dl hoặc 53-106 umol/l (đơn vị SI);
– Nữ: 0.5-1.1 mg/dl hoặc 44-97 umol/l (đơn vị SI);
Người cao tuổi: giảm khối lượng cơ có thể khiến giảm nồng độ;
Vị thành niên: 0.5-1.0 mg/dl;
Trẻ em: 0.3-0.7 mg/dl;
Trẻ nhỏ: 0.2-0.4 mg/dl;
Trẻ sơ sinh: 0.3-1.2 mg/dl.
Kết quả bất thường
Tăng nồng độ creatinin: viêm cầu thận, viêm bể thận, hoại tử ống thận cấp tính, tắc nghẽn đường tiết niệu, giảm lưu lượng máu đến thận (sốc, mất nước, suy tim sung huyết, xơ vữa động mạch), tiểu đường căn nguyên do thận, sưng thận, tiêu cơ vân, chứng to đầu chi, chứng khổng lồ.
Giảm nồng độ creatinin: suy nhược, giảm khối lượng cơ (loạn dưỡng cơ bắp, suy cơ)
Khoảng giá trị bình thường của kỹ thuật y tế này có thể không thống nhất tùy thuộc vào cơ sở thực hiện xét nghiệm mà bạn chọn
Nguồn tham khảo
Sinh hóa creatinin, https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?ContentTypeID=167&ContentID=creatine_kinase_blood
Sinh hóa creatinin, https://labtestsonline.org/understanding/analytes/ck/tab/test/