Nguyên nhân khiến người cao tuổi dễ mắc gan nhiễm mỡ

Trong cơ thể con người, gan là tạng lớn nhất giữ nhiều vai trò khác nhau như chuyển hóa các chất, thải độc, tạo năng lượng và các chất cần thiết cho cơ thể và hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn. Bệnh gan nhiễm mỡ là tình trạng chất béo tích tụ trong gan vượt quá 5% trọng lượng lá gan. Gan nhiễm mỡ chia thành 2 loại:

• Gan nhiễm mỡ không do rượu
• Gan nhiễm mỡ do rượu

1.1 Gan nhiễm mỡ không do rượu

Bao gồm 2 loại khác nhau:

• Gan nhiễm mỡ ở người cao tuổi thể đơn giản: được hiểu là do chất béo tích tụ quá mức bên trong cấu trúc gan và không kèm theo viêm hoặc tổn thương tế bào gan. Gan nhiễm mỡ thể đơn giản không gây nhiều biến chứng do suy chức năng gan.
• Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu: là hiện tượng vừa tích tụ chất béo trong gan vừa có quá trình viêm và tổn thương tế bào gan. Do tế bào gan bị bị tổn thương nên có thể gây xơ hóa hoặc tạo mô sẹo, biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời, dẫn đến Xơ gan hoặc ung thư gan.

1.2 Gan nhiễm mỡ do rượu

Gan nhiễm mỡ do rượu là thể bệnh do người bệnh sử dụng quá nhiều bia rượu. Khi đi vào cơ thể, cồn có trong rượu bia sẽ được gan chuyển hóa và đào thải hoàn toàn ra khỏi cơ thể.

Tuy nhiên, chính quá trình đào thải bia rượu đã tạo ra các chất độc hại cho chính các tế bào gan. Những chất này có thể làm ảnh hưởng xấu đến chức năng của các tế bào gan, gây viêm Gan do rượu và làm suy yếu đi cơ chế vận chuyển mỡ ra khỏi cấu trúc gan và dẫn đến gan nhiễm mỡ do rượu.

Gan nhiễm mỡ do rượu là giai đoạn sớm của các bệnh lý gan liên quan đến thức uống có cồn, các hậu quả nặng nề hơn bao gồm viêm gan do rượu, xơ Gan do rượu hoặc ung thư gan.

Rượu là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến gan nhiễm mỡ ở người cao tuổi. Theo chu kỳ bình thường, tuổi càng lớn thì các chức năng trong cơ thể cũng suy yếu, thoái hóa dần và gan không phải ngoại lệ.

Ở gan của người cao tuổi, số lượng tế bào giảm, khả năng tái tạo tế bào cũng kém, hệ thống liên võng nội mô và tổ chức liên kết cũng mất đi khả năng tái tạo, tái sinh.

Khi chức năng gan bị suy giảm theo tuổi, khả năng thải độc kém dần cũng như sức đề kháng suy yếu, khi đó nếu có các yếu tố thuận lợi, các tế bào gan sẽ giảm khả năng vận chuyển và bị thoái hóa mỡ, gây ra bệnh gan nhiễm mỡ ở người cao tuổi. Các yếu tố thuận lợi đó bao gồm:

2.1 Béo phì

Theo các nghiên cứu cho đến hiện nay, cân nặng của bệnh nhân sẽ tỷ lệ thuận với lượng chất béo trong cấu trúc gan, nghĩa là người Béo phì chính là đối tượng dễ mắc gan nhiễm mỡ nhất. Thống kê cho thấy bệnh nhân Béo phì có nguy cơ tổn thương mô gan cao từ 61-94%.

2.2 Giảm cân quá mức

Giảm cân đột ngột và quá mức sẽ kích thích lipolysis trong cơ thể, dẫn đến các chất béo tăng lên nhanh chóng, gia tăng quá trình peroxy hóa lipid khiến các tế bào gan thương tổn, hậu quả là gan nhiễm mỡ.

2.3 Suy dinh dưỡng

Bên cạnh thừa cân béo phì thì bệnh nhân Suy dinh dưỡng quá mức cũng dễ mắc gan nhiễm mỡ. Cơ chế được giải thích là do tình trạng thiếu chất Dinh dưỡng sẽ dẫn đến cơ thể không thể tổng hợp được apolipoprotein (các chất vận chuyển chất béo ra khỏi gan), hệ quả là chất béo, mỡ sẽ tích tụ lại trong cấu trúc gan, dẫn đến gan nhiễm mỡ.

2.4 Bệnh tiểu đường

Người cao tuổi rất hay mắc bệnh tiểu đường, bên cạnh các yếu tố thuận lợi như béo phì, thừa cân. Trong đó, gan nhiễm mỡ, béo phì, tiểu đường lại có mối quan hệ không thể tách biệt. Do đó, nguyên nhân người cao tuổi mắc gan nhiễm mỡ có liên quan mật thiết với bệnh lý đái tháo đường.

Ở người cao tuổi, sự suy giảm chức năng gan là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, việc bảo vệ gan bằng các phương pháp khác nhau phần nào đó sẽ hạn chế được các nguy cơ dẫn đến gan nhiễm mỡ ở người cao tuổi. Các biện pháp bảo vệ tế bào gan bao gồm:

3.1 Duy trì cân nặng lý tưởng

Theo nghiên cứu, việc giảm được 5 đến 10% cân nặng sẽ giúp ích rất nhiều cho sức khỏe của lá gan, cải thiện sự tích tụ quá mức mỡ trong cấu trúc và làm giảm tổn thương, viêm các tế bào gan.

Tuy nhiên, giảm cân quá nhanh lại có thể gây tác hại xấu hơn đối với chức năng gan. Do đó, để bảo vệ gan tốt nhất thì người cao tuổi nên cố gắng duy trì cân nặng lý tưởng nhất theo từng độ tuổi nhất định.

3.2 Vận động thể lực đều đặn

Một cách vận động thể lực hợp lý chính là tập thể dục hằng ngày, đây là cách gián tiếp có thể ngăn ngừa và điều trị gan nhiễm mỡ. Tập thể dục còn giúp giảm cân, duy trì cân nặng, tăng độ nhạy của Insulin đối với bệnh tiểu đường và giảm các nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

3.3 Lựa chọn thực phẩm

• Hạn chế sử dụng các chất béo có nguồn gốc động vật, chất béo bão hòa và thay thế bằng các loại dầu có nguồn gốc thực vật, điều này giúp cơ thể hạn chế hấp thu quá nhiều dầu mỡ, ngăn ngừa tình trạng dư thừa chất béo tại gan.
• Hạn chế thịt đỏ
• Tuyệt đối không sử dụng chất kích thích như bia rượu, thuốc lá.
• Bổ sung các thực phẩm chứa nhiều chất xơ, vitamin như các loại rau củ quả tươi.