1. Tiền mãn kinh sớm là gì?
Tiền mãn kinh là quá trình chuyển đổi mãn kinh ở chị em phụ nữ, cơ thể sẽ không xuất hiện chu kỳ rụng trứng, kinh nguyệt sẽ mất đi và chị em không còn khả năng sinh sản. Vì tiền mãn kinh thường diễn ra trong khoảng 45 – 55 tuổi, nên khi quá trình chuyển đổi mãn kinh đến trước tuổi 40 thì được gọi là tiền mãn kinh sớm.
2. Những dấu hiệu của tiền mãn kinh sớm
Nếu trong hơn 12 tháng bạn không có kinh nguyệt (trừ những trường hợp sau sinh con) thì rất có thể bạn đang trong giai đoạn mãn kinh. Đa số phụ nữ đều phải trải qua khoảng thời gian trước khi mãn kinh được gọi giai đoạn tiền mãn kinh, có nhiều thay đổi cả về chức năng sinh sản và tâm lý, gây nhiều phiền toái cho bản thân người phụ nữ cũng như gia đình.
Các triệu chứng thường bắt đầu một vài tháng hoặc vài năm trước khi chu kỳ của bạn dừng lại. Trung bình, hầu hết các triệu chứng kéo dài khoảng 4 năm kể từ chu kỳ cuối cùng của bạn. Nếu bạn trải qua thời kỳ mãn kinh đột ngột thay vì dần dần thì các triệu chứng của bạn có thể nặng nề hơn.
Các dấu hiệu của tiền mãn kinh sớm cũng giống như các dấu hiệu của một giai đoạn tiền mãn kinh bình thường, chỉ khác nó xảy ra sớm hơn, trước 40 tuổi. Các dấu hiệu của tiền mãn kinh sớm:
- Thay đổi thời gian chu kỳ kinh nguyệt: Dấu hiệu chính của tiền mãn kinh sớm là các chu kỳ kinh nguyệt không đều, quá dài hoặc quá ngắn, lượng máu kinh nguyệt ra ít hoặc nhiều hơn và xuất hiện trước 40 tuổi. Cuối cùng, chu kỳ kinh nguyệt sẽ ngừng hoàn toàn và không xuất hiện nữa.
- Nóng bừng hay bốc hỏa: Bạn có cảm giác nóng xuất hiện đột ngột, bốc hỏa trong thời gian ngắn, thường xảy ra ở mặt, cổ và ngực và có thể làm cho da bạn đỏ bừng và đổ mồ hôi.
- Đổ mồ hôi đêm: Bốc hỏa thường xuyên xảy ra vào ban đêm khiến bạn bạn bị đổ mồ hôi khi ngủ.
- Khó ngủ: Phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh thường khó ngủ. Điều này có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi và cáu kỉnh hơn so với bình thường.
- Giảm ham muốn tình dục: Khi lượng hormone Estrogen suy giảm, phụ nữ trong giai đoạn này thường giảm ham muốn tình dục. Thêm vào đó, hormon này suy giảm gây tình trạng khô âm đạo, đau và Ngứa hoặc khó chịu khi quan hệ tình dục.
- Thay đổi cảm xúc: Phụ nữ tiền mãn kinh sớm thường thay đổi cảm xúc rất thất thường, khó kiềm chế cảm xúc. Đôi khi hay lo lắng, trầm buồn, cáu kỉnh hay nóng tính.
- Đánh trống ngực: Nhịp tim có thể tăng lên gây ra cảm giác đánh trống ngực ở những phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh.
- Loãng xương: Đây cũng là dấu hiệu của tiền mãn kinh sớm. Hormon estrogen suy giảm gây mất lượng lớn canxi ra khỏi xương, gây loãng xương.
3. Chẩn đoán tiền mãn kinh sớm bằng cách nào?
Bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm, kiểm tra cho bạn để chẩn đoán tình trạng mãn kinh sớm:
- Hormon estrogen: dấu hiệu của tiền mãn kinh sớm thể hiện ở nồng độ estrogen suy giảm sớm.
- Hormon kích thích nang trứng (FSH): Nếu nồng độ FSH của bạn luôn ở mức trên 30 mIU/ml và bạn không có kinh nguyệt trong một năm, thì có khả năng bạn đã đến tuổi mãn kinh. Tuy nhiên, Xét nghiệm FSH tăng cao không có nghĩa là mãn kinh.
- Hormon kích thích tuyến giáp (TSH): Bác sĩ có thể kiểm tra mức TSH của bạn để chẩn đoán. Nếu bạn có tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp), bạn sẽ có mức TSH cao. Các triệu chứng của tình trạng này tương tự như các triệu chứng tiền mãn kinh.
- Siêu âm có hình ảnh tử cung teo nhỏ.
- Sinh thiết cho thấy niêm mạc tử cung teo đét.
4. Nguyên nhân gây tiền mãn kinh sớm ở phụ nữ
Sau đây là một số nguyên nhân gây ra mãn kinh sớm. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp không thể xác định được nguyên nhân gây mãn kinh sớm.
- Nếu mẹ của bạn có độ tuổi mãn kinh bắt đầu sớm, bạn có nhiều khả năng cũng sẽ mãn kinh sớm giống như mẹ bạn. Bởi vậy, việc biết được độ tuổi bắt đầu mãn kinh của mẹ có thể cung cấp những dữ liệu gợi ý về thời điểm mà bạn bắt đầu mãn kinh. Tuy nhiên, gen chỉ là một phần nguyên nhân của mãn kinh sớm.
Một số yếu tố lối sống có thể có tác động vào tuổi bắt đầu mãn kinh của bạn.
- Thuốc lá làm giảm lượng hormone estrogen trong cơ thể nữ giới, có thể gây ra tiền mãn kinh sớm.
- Chỉ số khối cơ thể (BMI) cũng có thể là yếu tố dẫn đến tiền mãn kinh sớm. Estrogen lưu trữ trong mô mỡ. Phụ nữ rất gầy có ít dự trữ hormon estrogen hơn, bởi vậy có thể bị cạn kiện lượng hormon này sớm hơn.
- Một số nghiên cứu cũng cho thấy chế độ ăn chay, không tập thể dục và thiếu tiếp xúc với ánh nắng mặt trời lâu ngày cũngcó thể gây ra tiền mãn kinh sớm.
- Một số khiếm khuyết nhiễm sắc thể có thể dẫn đến tiền mãn kinh sớm. Ví dụ, Hội chứng Turner liên quan đến việc sinh ra một nhiễm sắc thể không hoàn chỉnh, chỉ có một nhiễm sắc thể X trong tế bào. Phụ nữ mắc Hội chứng Turner có buồng trứng hoạt động không hiệu quả hoặc không hoạt động. Đây là nguyên nhân dẫn đến vô kinh hoặc tiền mãn kinh sớm.
- Dấu hiệu tiền mãn kinh sớm có thể là triệu chứng của bệnh Tự miễn như bệnh tuyến giáp hoặc Viêm khớp dạng thấp. Trong các bệnh tự miễn, hệ thống miễn dịch sẽ nhận nhầm một cơ quan trong cơ thể với các tác nhân lạ và tấn công cơ quan này. Việc mắc một trong các bệnh này có thể ảnh hưởng đến buồng trứng. Thời kỳ mãn kinh xảy ra khi buồng trứng ngừng hoạt động.
Xạ trị và hóa trị có thể gây ra suy buồng trứng sớm. Điều này có thể là vĩnh viễn hoặc tạm thời. Nguy cơ tiền mãn kinh sớm của bạn sẽ phụ thuộc vào:
5. Điều trị tiền mãn kinh sớm như thế nào?
Thời kỳ mãn kinh là không thể không xảy ra nhưng việc điều trị có thể giúp trì hoãn hoặc giảm các triệu chứng của mãn kinh, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống
- Bỏ hút thuốc lá, không sử dụng các chất kích thích.
- Tích cực tập thể dục
- Tắm nắng hàng ngày
- Ăn uống đủ chất, giàu chất xơ, hạn chế chất béo no.
Mãn kinh sớm là do suy giảm lượng hormone estrogen trong cơ thể sớm. Vì vậy, bác sĩ có thể bổ sung hormone estrogen nhằm trì hoãn thời kỳ mãn kinh đến sớm, cũng như cải thiện các triệu chứng do suy giảm tiết tố nữ gây ra. Có 2 nguồn bổ sung estrogen thường được sử dụng là estrogen có nguồn gốc tổng hợp và sử dụng estrogen có nguồn gốc thực vật (Phytoestrogen). Mỗi biện pháp đều có những ưu và nhược điểm riêng. Khi sử dụng các hormon điều trị tiền mãn kinh sớm, bạn cần rất thận trọng và tuân theo chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không được tự ý sử dụng để tránh các tác dụng phụ
