Trẻ bị viêm phổi cần nhập viện khi nào?

1. Viêm phổi là gì?

Viêm phổi hay còn gọi là viêm phế quản phổi có tỷ lệ mắc cao và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi. Khi bị viêm phổi, trẻ rất dễ bị suy hô hấp và nếu không được điều trị kịp thời trẻ có thể bị tử vong. Ngoài ra khi trẻ bị viêm phổi trẻ còn có thể bị Sốt cao, co giật, bỏ ăn, bỏ bú, tiêu chảy dẫn đến mất nước, rối loạn điện giải...Do đó, cha mẹ cần chú ý đến các biểu hiện sớm của viêm phổi, các dấu hiệu nguy hiểm và tình trạng cấp cứu để đưa trẻ đến viện kịp thời.

Việc phát hiện sớm và điều trị viêm phổi sớm sẽ giúp giảm tỷ lệ tử vong do viêm phổi ở trẻ nhỏ. Những dấu hiệu để mẹ hoặc người chăm sóc có thể nghi ngờ trẻ bị viêm phổi.

Khi trẻ các dấu hiệu viêm long đường hô hấp trên với biểu hiện Ho và chảy nước mũi, thở khò khè.

• Giai đoạn sớm: có thể chỉ có Sốt nhẹ, Ho húng hắng, chảy nước mắt và nước mũi, khò khè, ăn kém, bỏ bú, quấy khóc…
• Giai đoạn sau: trẻ không được điều trị đúng và theo dõi sát có thể diễn biến nặng hơn với biểu hiện sốt cao, ho tăng lên, có đờm, khó thở, thở nhanh, rút lõm lồng ngực, bỏ bú hoặc bú kém, tím môi, tím đầu chi…
• Trẻ mệt mỏi, quấy khóc, có thể bị tiêu chảy, nôn, đau bụng.

• Tím tái: Đây là dấu hiệu nặng khi trẻ bị thiếu oxy, trẻ có thể tím quanh môi, đầu chi hay vân tím toàn thân

Lưu ý: Xác định trẻ có thở nhanh hay không bằng cách đếm nhịp thở của trẻ trong đủ 1 phút. Trẻ được coi là thở nhanh nếu:

• Trẻ < 2 tháng tuổi, nhịp thở > 60 lần/phút.
• Trẻ 2 – 11 tháng tuổi, nhịp thở > 50 lần/phút.
• Trẻ 12 – 60 tháng tuổi, nhịp thở > 40 lần/phút.

4. Cách chăm sóc và điều trị bệnh viêm phổi ở nhà

Việc lựa chọn thuốc điều trị cho trẻ bị viêm phổi còn tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và do bác sĩ quyết định. Cha mẹ tuyệt đối không tự ý mua thuốc kháng sinh, thuốc giảm ho điều trị cho con tại nhà. Thuốc kháng sinh sẽ không có tác dụng trong trường hợp trẻ bị viêm phổi do virus. Ho là phản xạ tốt để tống xuất chất đờm ra khỏi đường thở, làm thông thoáng đường thở nên không cho trẻ uống thuốc giảm ho khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Một số cách chăm sóc hiệu quả mà cha mẹ có thể làm giúp trẻ nhanh khỏi bệnh như sau:

4.1.Hạ sốt cho trẻ

• Chườm ấm tích cực (nhiệt độ nước chườm được xác định bằng cách nhúng Cùi chỏ của người lớn vào chậu nước, nếu thấy ấm là được).
• Nếu trẻ sốt ≥ 38,5°C, cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ.

4.2.Vỗ lưng và giúp trẻ bài tiết đờm hiệu quả

Phương pháp vỗ lưng cho trẻ khi bị ho có đờm sẽ giúp lưu thông tuần hoàn máu của phổi, giúp đờm trong phế quản long ra và thải ra ngoài dễ dàng. Thực hiện vỗ lưng tốt nhất là trước bữa ăn hoặc sớm nhất là 1 giờ sau khi ăn để tránh gây nôn, bằng cách gập bàn tay của bạn ở chỗ cổ tay rồi khum bàn tay lại. Giữ cho ngón cái ép vào ngón trỏ. Vỗ bên trái rồi sang bên phải, khoảng 3-5 phút ở mỗi khu vực. Chú ý không vỗ vào vùng dạ dày, xương ức hay xương sống.

Hướng dẫn trẻ ho: Ho làm thông thoáng đường thở, đẩy chất xuất tiết ra khỏi phổi. Với trẻ lớn, yêu cầu các cháu ho sau khi được vỗ ở từng khu vực. Khi trẻ chưa ngừng ho thì chưa được vỗ tiếp. Thực hiện các bước sau:

• Cho trẻ ngồi dậy, đầu ngả nhẹ về phía trước.
• Hít vào.
• Mở miệng và thót cơ bụng để ho thật sâu, không ho ở cổ họng.
• Hít vào lần nữa
• Tiếp tục ho cho tới khi khạc được đờm ra ngoài.
• Đối với trẻ nhỏ, điều dưỡng có thể dùng máy hút đờm dãi ra khỏi hầu họng khi trẻ không tự ho khạc ra được.
• 3.3.Vệ sinh và chế độ ăn cho trẻ

Vệ sinh:

Vệ sinh mũi miệng:Dùng khăn giấy mềm lau sạch nước mũi, nước dãi rồi vứt bỏ khăn ngay sau khi sử dụng. Nếu dùng khăn xô thì phải đặc biệt chú ý giữ vệ sinh khăn. Việc dùng đi dùng lại khăn xô đã nhiễm bẩn và không được giặt sạch sẽ tạo điều kiện để vi khuẩn/ virus bám trên khăn quay trở lại cơ thể bé.

Vệ sinh nhà cửa, đồ chơi, đồ dùng của trẻ.Người chăm sóc cần rửa tay sạch sẽ khi chăm sóc và chuẩn bị đồ ăn cho trẻ.

Chế độ ăn:

• Cho trẻ ăn thức ăn giàu dinh dưỡng, mềm, dễ tiêu, dễ nuốt.
• Cho trẻ ăn theo nhu cầu, chia nhiều bữa trong ngày và số lượng mỗi bữa ít hơn bình thường, không nên ép trẻ ăn hết phần thức ăn cha mẹ đã chuẩn bị.
• Có thể dùng quất hấp mật ong, hoa hồng hấp đường, gừng, chanh cho trẻ uống để giảm

Không phải tất cả các trường hợp trẻ bị viêm phổi đều cần điều trị tại bệnh viện. Trẻ có thể điều trị tại nhà nếu viêm phổi ở mức độ nhẹ để tránh nhập viện có thể lây nhiễm thêm vi khuẩn, virus tại bệnh viện gọi là nhiễm trùng bệnh viện.

5.1. Khi nào trẻ viêm phổi cần nhập viện điều trị?

5.2. Khi nào cần đưa trẻ đi cấp cứu ngay?

Đó là khi trẻ có các dấu hiệu nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng của trẻ cần phải nhập viện cấp cứu ngay.

• Ở trẻ dưới 2 tháng: với các biểu hiện: bỏ bú hoặc bú kém, co giật, trẻ ngủ li bì - khó đánh thức trẻ dậy, sốt hoặc lạnh, thở khò khè hay tím quanh môi, nổi vân tím toàn thân
• Ở trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi: trẻ không thể uống được gì cả, co giật, ngủ li bì - khó đánh thức, thở có tiếng rít.

Để biết cách phòng tránh viêm phổi, mẹ cần hiểu rõ các nguyên nhân thường gặp của viêm phổi ở trẻ em là gì?

Ở trẻ nhỏ nguyên nhân chủ yếu gặp là do vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, nấm... ở trẻ lớn hơn, ngoài các nguyên nhân trên còn có thể gặp các nguyên nhân khác như: viêm phổi do sặc dầu, do xăng, do hóa chất...

Virus chiếm 70% các trường hợp gây viêm phổi ở trẻ em, các loại virus hay gặp là: virus hợp bào hô hấp, virus cúm, adenovirus...

Hai loại vi khuẩn hay gặp nhất hiện nay là phế cầu và Haemophilus Influenzae. Phế cầu có thể gây ra biến chứng viêm màng Não ở trẻ nhỏ, đây là một biến chứng rất nguy hiểm và tỷ lệ tử vong cao.

Vậy, phòng bệnh cho trẻ bằng cách nào:

• Vệ sinh sạch sẽ, tránh lây lan. Không hút thuốc, đun nấu trong phòng có trẻ nhỏ. Cách ly trẻ với người bị bệnh để tránh lây lan thành dịch.
• Nơi ở đủ ánh sáng, thoáng mát, lưu thông không khí tốt. Nếu sử dụng điều hòa thì nên điều chỉnh sao cho chênh lệch nhiệt độ trong nhà và ngoài trời từ 5 – 7°C để trẻ có thể thích ứng được.
• Đưa trẻ đi tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch các vắc-xin như Bạch hầu – Ho gà – uốn ván, Hemophilus influenzae typ B (Hib), phế cầu, cúm…
• Phát hiện sớm các biểu hiện sớm của bệnh viêm đường hô hấp nói chung như: ho, sốt, chảy nước mũi, khó thở… và các rối loạn khác như tiêu chảy, ăn kém, chậm tăng cân… để chăm sóc và điều trị kịp thời.
• Đảm bảo cho trẻ có một sức khỏe tốt. Khi mang thai, bà mẹ phải khám thai đầy đủ, đảm bảo thai nhi phát triển tốt, có chế độ ăn đủ chất dinh dưỡng như protid, lipid, các loại vitamin, muối khoáng… Nên cho trẻ bú mẹ từ ngay sau khi sinh đến 2 tuổi để cơ thể trẻ phát triển toàn diện và khả năng chống lại bệnh tật tốt hơn.

Mọi thắc mắc các bạn có thể đặt câu hỏi bác sĩ, phòng khám và bệnh viện trên nền tảng bcare.vn để được giải đáp