U xơ tử cung: Tiến triển và biến chứng

1. U xơ tử cung là gì?

U xơ tử cung, hay còn gọi là nhân xơ tử cung, là khối u tế bào cơ trơn lành tính ở tử cung, thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ trong khoảng từ 30 - 50 tuổi.

Khối u xơ được hình thành khi một tế bào cơ trơn phân chia một cách bất thường thành nhiều tế bào và phát triển thành một khối vững chắc, có tính đàn hồi và tách khỏi phần còn lại của thành tử cung. Chúng có thể phát triển thành một khối hoặc nhiều khối nhân xơ tử cung với kích thước dao động từ 1mm đến 20mm.

Có các loại U xơ tử cung như sau:

• U xơ dưới thanh mạc: Có thể có cuống hoặc không, thường phát triển hướng về phía ổ bụng, hố chậu hoặc giữa hai lá của dây chằng rộng, dẫn đến tình trạng chèn ép vào niệu quản, thường nhầm với u buồng trứng;
• U xơ kẽ: Là khối u hình thành từ phần giữa của cơ tử cung, gây biến dạng buồng tử cung;
• U xơ dưới niêm mạc: Là khối u xơ hình thành ở dưới lớp niêm mạc. Đôi khi loại u xơ này có cuống đẩy lồi vào buồng tử cung, gọi là polyp xơ.

U xơ tử cung có nguy hiểm không còn tùy vào vị trí và kích thước u, tương ứng với những triệu chứng khác nhau.

U xơ tử cung thường tiến triển khá chậm. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị, sau một thời gian tiến triển trong cơ thể, khối u có thể tăng kích thước, gây ra nhiều triệu chứng và biến chứng nguy hiểm.

Nếu khối u xơ nhỏ, không gây rối loạn kinh nguyệt, cũng như không cản trở sự thụ thai thì bệnh nhân chỉ cần theo dõi và không cần thiết phải điều trị, trừ trường hợp có chỉ định bắt buộc của bác sĩ. Nói chung, khối u nhỏ không gây triệu chứng hoặc biến chứng gì đáng kể.

Ngược lại, nếu u xơ tử cung đã phát triển lớn, gây ra tình trạng rong kinh, đau bụng kinh, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, nguy cơ gây vô sinh, Sảy thai thì bệnh nhân cần phải điều trị. Tùy theo loại khối u và tình hình sức khỏe của người phụ nữ mà bác sĩ sẽ lựa chọn một phương pháp điều trị phù hợp, tuy nhiên quyết định điều trị còn phụ thuộc vào sự lựa chọn của người bệnh, sau khi đã được tư vấn kỹ về lợi ích và nguy cơ.

Chỉ có khoảng 0,05% trường hợp u xơ tử cung lành tính biến chứng trở thành sarcoma (dạng ung thư mô liên kết, có khả năng xâm lấn). Trong thời kỳ mãn kinh của người phụ nữ, u xơ tử cung thậm chí có thể ngừng phát triển.

Mức độ tiến triển và nguy cơ gây biến chứng đến khả năng sinh sản là những yếu tố xác định u xơ tử cung có nguy hiểm không.

3.1. Biến chứng đối với phụ nữ không có thai

• Xuất huyết tử cung bất thường: Thường xảy ra do u xơ dưới niêm mạc;
• Chậm có thai hoặc vô sinh;
• Gây chèn ép đến các tạng xung quanh: U xơ có thể gây chèn ép lên niệu quản, u to sẽ chèn vào bàng quang, trực tràng;
• Khối u thoái hoá: Một số trường hợp khối u phát triển to có thể xảy ra biến chứng thoái hóa Hoại tử vô khuẩn hoặc thoái hóa kính;
• Xoắn khối u dưới thanh mạc có cuống: Gây ra triệu chứng đau dữ dội ở vùng hố chậu, kèm theo dấu hiệu kích thích phúc mạc (bệnh nhân có biểu hiện nôn ói, bí, trung tiện).

3.2. Biến chứng đối với phụ nữ đang trong kỳ thai nghén

• Nguy cơ sảy thai, thai chậm phát triển trong tử cung, sinh non;
• Nhau tiền đạo, nhau cài răng lược;
• Sinh khó do cơn co hoặc ngôi thai: Khi thai phụ chuyển dạ, khối u xơ tử cung thường gây rối loạn cơn co thắt, dẫn đến chuyển dạ kéo dài, ngôi thai bất thường, ngôi cúi không tốt. U xơ trở thành khối u tiền đạo, gây cản trở đường ra của thai, khiến thời gian sinh lâu, có thể nguy hiểm cho thai nhi;
• Thời kỳ sổ rau thường gây ra băng huyết, đờ tử cung;
• Trong thời kỳ hậu sản, u xơ tử cung có thể dẫn tới bế sản dịch, nhiễm khuẩn hậu sản, Hoại tử vô khuẩn, trường hợp u xơ dưới thanh mạc có cuống có thể bị xoắn.

Trong trường hợp khối u xơ tử cung có kích thước lớn hoặc kèm theo nhiều khối u đang tăng trưởng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để cắt bỏ u xơ. Phẫu thuật u xơ tử cung dựa trên kích thước, vị trí và tình trạng bệnh nhân để lựa chọn phương pháp thích hợp. Hiện nay, các phương pháp phẫu thuật phổ biến bao gồm: mổ hở và mổ nội soi, trong đó phẫu thuật nội soi bằng robot được xem là phương pháp điều trị hàng đầu.

Phẫu thuật nội soi bằng robot bóc u xơ tử cung, Phương pháp này có nhiều ưu thế vượt trội so với cả phẫu thuật nội soi kinh điển và mổ mở:

• Không bị hạn chế tầm nhìn như truyền thống, hình ảnh chất lượng tối ưu với độ chính xác cao hơn;
• Robot có 4 tay, tương đương với 2 phẫu thuật viên giúp loại bỏ các rung động không cần thiết (sự run tay);
• Có khả năng mổ ở những vị trí khó, có thể di chuyển tự do ở 6 góc độ, luồn lách vào các khoang nhỏ nhất và sâu;
• An toàn, giảm thiểu tối đa nguy cơ biến chứng, nhiễm trùng phẫu thuật;
• Giảm đau so với phẫu thuật thông thường;
• Ít mất máu, hồi phục nhanh, giảm thời gian nằm viện;
• Đảm bảo Thẩm mỹ do vết Sẹo mổ rất nhỏ;
• Tăng cường phục hồi sau phẫu thuật.

Nguồn tham khảo: Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản - Bộ Y tế