Xẹp nhĩ ở trẻ - Nguyên nhân - Phần loại - Triệu chứng và điều trị

1. Xẹp nhĩ là bệnh gì?

Xẹp nhĩ là sự lõm của màng nhĩ vào trong hòm tai làm giảm khoảng trống của hòm tai. Xẹp nhĩ có thể xảy ra ở toàn bộ màng nhĩ hoặc ở một phần màng chùng, nếu xẹp nhĩ chỉ xảy ra ở một phần màng nhĩ thì được gọi là xẹp nhĩ khu trú hay là túi co kéo. Xẹp nhĩ thường kết thúc bằng sự hình thành cholesteatoma là một loại Viêm tai giữa nguy hiểm.

Quá trình xẹp nhĩ là do nhiều yếu tố gây nên:

• Yếu tố thông khí của hòm tai: Rối loạn chức năng vòi đóng vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của bệnh
• Yếu tố cơ địa: Bệnh tăng quánh nhày, yếu tố dị ứng, viêm nhiễm đường hô hấp, xương chũm kém phát triển..
• Yếu tố viêm nhiễm: Viêm xuất hiện trong tai giữa làm tiêu lớp sợi ở màng căng và tăng áp lực âm ở hòm tai.

Màng nhĩ tạo với xương thành sau ống tai một góc rộng hơn các góc khác, điều này làm cho phần sau của màng nhĩ trở nên yếu trước sự tác động của áp lực khí quyển trong ống tai. Đồng thời sự giảm áp lực trong hòm tai cũng gây hiệu ứng rối loạn lưu lượng khí giữa tầng trên và tầng dưới hòm tai qua eo thượng nhĩ – trung nhĩ.

Phân loại được xẹp nhĩ dựa trên vị trí xẹp nhĩ xuất hiện. Xẹp nhĩ xuất hiện ở màng chùng và xẹp nhĩ xảy ra ở toàn bộ màng nhĩ đều được chia thành 4 cấp độ khác nhau:

3.1. Cấp độ của xẹp nhĩ xuất hiện ở phần màng chùng

• Cấp độ I: Kích cỡ của túi co kéo còn nhỏ, chưa có hiện tượng dính đáy túi vào xương búa.
• Cấp độ II: Ở cấp độ này, đáy túi co kéo đã túi tiếp xúc với cổ xương búa
• Cấp độ III: Vị trí túi co kéo đã ăn sâu vào phía thượng nhĩ và bắt đầu có tổn thương xương.
• Cấp độ IV: Túi co kéo ăn mòn tường thượng nhĩ và tổn thương xương búa .

3.2. Xẹp nhĩ xảy ra ở toàn bộ màng nhĩ

• Cấp độ I: Màng nhĩ bị ép vào trong, gờ vành tai không lộ rõ. Đối với cấp độ này do không có triệu chứng cơ năng nên không cần điều trị.
• Cấp độ II: Màng nhĩ lõm sâu chạm xuống xương đê, hoặc dính vào xương đe. Thông thường lớp sợi màng nhĩ sẽ bị mất đi và áp lực âm trong hòm nhĩ có thể tiêu huỷ mô sợi của màng nhĩ và chuỗi xương con.
• Cấp độ III: Màng nhĩ mới chỉ chạm vào ụ nhô mà chưa dính vào ụ nhô. Đối với những trường hợp này việc đặt ống thông khí có thể đưa phần dính vào ụ nhô trở về bình thường được lựa chọn để thực hiện.
• Cấp độ IV: Màng nhĩ đã dính vào ụ nhô và chui sâu vào trong hòm nhĩ. Phẫu thuật là bắt buộc đối với những bệnh nhân có xẹp nhĩ ở giai đoạn này.

Bệnh nhân bị xẹp nhĩ thường có các biểu hiện như ù tai; nghe kém; đau tai từng cơn và hiện tượng nghe có tiếng vang vọng lại trong tai.

Khám tai và Nội soi tai mũi họng là phương pháp chủ yếu để chẩn đoán viêm tai xẹp nhĩ trên lâm sàng. Ngoài ra các biểu hiện ù tai, nghe kém cũng nên được đo thính lực, nhĩ lượng để đánh giá mức độ tổn thương về sức nghe của tai và chức năng vòi nhĩ để có kết quả chính xác.

Mục đích :

• Tái tạo lại kích thước bình thường của hòm nhĩ
• Trả lại hoạt động bình thường của chuỗi xương con.

Điều trị cụ thể viêm tai xẹp nhĩ:

• Với những trường hợp xẹp nhĩ hoặc túi co kéo độ I , II bệnh nhân sẽ được thăm khám , theo dõi định kỳ , điều trị nguyên nhân , đặt ống thông khí nếu cần.
• Với xẹp nhĩ toàn bộ độ III, IV : Phẫu thuật nội soi chỉnh hình hòm nhĩ ,lấy bệnh tích , tái tạo xương con , phục hồi chức năng nghe.
• Với xẹp nhĩ khu trú độ III, IV : Phẫu thuật nội soi mở thượng nhĩ - Sào bào +/- Chỉnh hình tai giữa.

• Xẹp nhĩ kéo dài nếu không được điều trị sẽ gây ra viêm tai dính nguy hiểm. Ngay khi có những biểu hiện của bệnh, bạn nên đến trung tâm y tế để được bác sĩ khám và điều trị sớm.