Thiếu máu do thiếu sắt

Thiếu máu do thiếu sắt là một loại bệnh thiếu máu phổ biến nhất với nồng độ sắt trong cơ thể ở mức thấp. Nếu không có đủ chất sắt, cơ thể không thể sản xuất đủ hemoglobin, một chất có trong các tế bào hồng cầu, cho phép chuyên chở ôxy

Triệu chứng

Các triệu chứng Thiếu máu do thiếu sắt là khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng thiếu máu và bao gồm: da nhợt nhạt, mệt mỏi

Chẩn đoán

  • Hỏi bệnh sử và khám thực thể.

  • Xét nghiệm máu toàn bộ (CBC) sẽ xác định số lượng giảm của các tế bào máu đỏ và các tế bào máu đỏ nhỏ bất thường (Mycrocitic). Xét nghiệm máu để xác định nồng độ sắt sẽ được thực hiện. Bác sĩ sẽ tìm nguyên nhân của sự thiếu hụt sắt để giúp bệnh nhân bổ sung.

Điều trị

Điều trị Thiếu máu do thiếu sắt phụ thuộc vào việc xác định và ngăn chặn, đảo ngược các nguyên nhân của tình trạng thiếu sắt

Tổng quan


Thiếu máu do thiếu sắt là một loại bệnh thiếu máu phổ biến nhất với nồng độ sắt trong cơ thể ở mức thấp. Nếu không có đủ chất sắt, cơ thể không thể sản xuất đủ hemoglobin, một chất có trong các tế bào hồng cầu, cho phép chuyên chở ôxy. Các nguyên nhân chính của tình trạng thiếu sắt là do mất máu, kém hấp thu sắt trong đường ruột, và thiếu Sắt trong chế độ ăn.

Triệu chứng

Các triệu chứng Thiếu máu do thiếu sắt là khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng thiếu máu và bao gồm: da nhợt nhạt, mệt mỏi, khó thở, thèm ăn các chất không Dinh dưỡng một cách bất thường (bụi bẩn, nước đá, đất sét hoặc tinh bột nguyên chất), móng tay giòn.

Chẩn đoán

  • Hỏi bệnh sử và khám thực thể.

  • Xét nghiệm máu toàn bộ (CBC) sẽ xác định số lượng giảm của các tế bào máu đỏ và các tế bào máu đỏ nhỏ bất thường (Mycrocitic). Xét nghiệm máu để xác định nồng độ sắt sẽ được thực hiện. Bác sĩ sẽ tìm nguyên nhân của sự thiếu hụt sắt để giúp bệnh nhân bổ sung.

  • Xét nghiệm bổ sung: xét nghiệm tổng công suất ràng buộc sắt (TIBC), Xét nghiệm Ferritin

Điều trị

Điều trị Thiếu máu do thiếu sắt phụ thuộc vào việc xác định và ngăn chặn, đảo ngược các nguyên nhân của tình trạng thiếu sắt. Sắt sẽ được bổ sung theo đường miệng (uống thuốc, ăn uống thực phẩm giàu chất sắt), nhưng trong trường hợp nghiêm trọng có thể bổ sung qua một đường truyền tĩnh mạch. Bệnh nhân dùng thuốc bổ sung sắt theo đường miệng nên tránh sữa và thuốc kháng acid vì chúng có thể ngăn chặn sự hấp thu sắt.

Thiếu máu do thiếu sắt - Ảnh minh họa 1
Thiếu máu do thiếu sắt - Ảnh minh họa 2
Thiếu máu do thiếu sắt - Ảnh minh họa 3
Thiếu máu do thiếu sắt - Ảnh minh họa 4
Thiếu máu do thiếu sắt - Ảnh minh họa 5

Nguyên nhân

  • Thiếu máu do thiếu sắt là một loại phổ biến của bệnh thiếu máu. Các tế bào máu đỏ mang ôxy đến các mô của cơ thể, giúp duy trì năng lượng của cơ thể và giữ màu sắc khỏe mạnh cho làn da. Nếu không có đủ chất sắt, cơ thể không thể sản xuất đủ hemoglobin, một chất có trong các tế bào hồng cầu, cho phép chuyên chở ôxy. Kết quả là, thiếu máu do thiếu sắt có thể khiến cơ thể mệt mỏi, yếu đuối và nhợt nhạt.

  • Có thể chữa thiếu máu do thiếu sắt bằng cách bổ sung sắt. Phương pháp điều trị bổ sung sắt là cần thiết, đặc biệt là nếu đang chảy máu bên trong.

Phòng ngừa

Thông thường, cơ thể sử dụng sắt từ thực phẩm ăn hoặc sắt tái chế từ các tế bào máu đỏ cũ để sản xuất hemoglobin. Hemoglobin là một phần của các tế bào máu đỏ khiến máu có màu đỏ và cho phép các tế bào máu đỏ mang ôxy máu khắp cơ thể. Nếu không đủ sắt để tiêu thụ, hoặc nếu đang mất đi quá nhiều sắt, cơ thể không thể sản xuất đủ hồng cầu, bệnh thiếu máu do thiếu sắt sẽ dần dần phát triển.

Những lý do phổ biến của hiện tượng thiếu máu do thiếu sắt bao gồm:

  • Mất máu: Mất máu là nguyên nhân phổ biến nhất của thiếu máu do thiếu sắt ở Hoa Kỳ và Tây Âu. Lý do là máu chứa sắt trong các tế bào hồng cầu. Vì vậy, nếu bị mất máu, sẽ mất một lượng sắt.

    • Phụ nữ có thời gian kinh nguyệt kéo dài hoặc lượng máu kinh nhiều có nguy cơ bị thiếu máu do thiếu sắt vì họ mất rất nhiều máu trong thời gian kinh nguyệt.

    • Mất máu mãn tính trong cơ thể do bệnh như loét dạ dày - tá tràng, khối u thận hay bàng quang, polyp đại tràng, ung thư đại trực tràng hoặc u xơ tử cung có thể gây ra thiếu máu thiếu sắt.

    • Xuất huyết tiêu hóa có thể do thường xuyên sử dụng Aspirin hay các thuốc không Steroid khác chống viêm (NSAIDs). Báo cho bác sĩ nếu nhận thấy có máu trong nước tiểu hoặc phân.

  • Thiếu sắt trong chế độ ăn uống: Cơ thể thường xuyên bổ sung sắt từ thực phẩm ăn. Nếu tiêu thụ chất sắt quá ít, theo thời gian cơ thể có thể thiếu sắt.

  • Không có khả năng hấp thụ sắt. Các nguyên nhân gây kém hấp thu sắt gồm:

    • Rối loạn đường ruột, như bệnh Crohn, bệnh đường ruột, ảnh hưởng đến khả năng ruột hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn tiêu hóa, có thể dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt.

    • Nếu một phần của ruột non đã bị bỏ qua hoặc phẫu thuật thì có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ chất sắt và chất dinh dưỡng khác.

    • Một số thuốc có thể cản trở hấp thu sắt. Ví dụ, thường xuyên sử dụng các thuốc giảm acid dạ dày có thể dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt. Cơ thể cần acid dạ dày, các sản phẩm này chuyển đổi chế độ ăn uống sắt thành dạng có thể dễ dàng được hấp thụ bởi ruột non.

  • Mang thai: Nếu không bổ sung sắt, thiếu máu do thiếu sắt sẽ xảy ra ở nhiều phụ nữ mang thai vì sắt cần cho thai nhi phát triển. Bào thai cần sắt để phát triển các tế bào hồng cầu, mạch máu và cơ bắp.

Điều trị

Có thể ngăn ngừa thiếu máu do thiếu sắt bằng cách ăn các loại thực phẩm giàu chất sắt như một phần của chế độ ăn uống cân bằng. Ăn nhiều thực phẩm chứa sắt đặc biệt quan trọng cho những người có nhu cầu sắt cao, chẳng hạn như trẻ em, phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt hoặc mang thai.

Thực phẩm giàu chất sắt bao gồm:

  • Thịt đỏ, thịt lợn, hải sản, gia cầm, trứng.

  • Ngũ cốc tăng cường chất sắt, bánh mì và mì ống.

  • Đậu Hà Lan.

  • Rau lá xanh đậm như rau bina.

  • Quả hạch và hạt.

  • Trái cây sấy khô, như nho khô và quả mơ.

  • Nguồn thịt có nhiều chất sắt dễ được cơ thể hấp thu.

  • Có thể tăng cường sự hấp thu sắt của cơ thể bằng cách uống nước chanh khi ăn thức ăn có chứa sắt. Vitamin C trong nước cam quýt giúp cơ thể hấp thu chất sắt tốt hơn trong chế độ ăn uống. Vitamin C cũng được tìm thấy trong quả dưa gang, dâu, mơ, kiwi, xoài, bông cải xanh, hồ tiêu, cà chua, bắp cải, khoai tây, rau lá xanh…

  • Để ngăn ngừa thiếu máu thiếu sắt ở trẻ sơ sinh, nên bú sữa mẹ hoặc sữa bột có bổ sung sắt trong năm đầu đời. Sữa bò không phải là nguồn chất sắt cho trẻ sơ sinh và không nên dùng cho trẻ dưới 1 tuổi. Sắt từ sữa mẹ dễ hấp thu hơn so với sắt trong sữa công thức.