Kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI)

1. Chỉ định điều trị bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI)

1.1 Đối với nam

• Có rối loạn xuất tinh: Lỗ tiểu đóng thấp, xuất tinh ngược dòng, rối loạn cương.
• Tinh trùng ít, tinh trùng kém di động, tinh trùng dị dạng, hoặc phối hợp các yếu tố trên với mức độ nhẹ.
• Kháng thể kháng tinh trùng ở nam giới, hoặc kháng thể kháng tinh trùng ở nữ giới.

1.2 Đối với nữ

• Rụng trứng không đều.
• Lạc nội mạc tử cung mức độ nhẹ và trung bình.
• Vô sinh chưa rõ nguyên nhân.

2. Điều kiện thực hiện bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI)

• Ít nhất một trong hai ống dẫn trứng thông
• Buồng trứng còn hoạt động
• Tinh trùng bất thường mức độ nhẹ hoặc vừa (dựa theo kết quả tinh dịch đồ).

Nếu tuổi của vợ dưới 30 tuổi, hai vòi trứng thông, chất lượng tinh trùng tốt sẽ có tỉ lệ thành công cao. Tỉ lệ thành công hiện nay vào khoảng 15 - 20% .

3. Thời điểm thực hiện bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI)

• Sau khi tiêm mũi thuốc rụng trứng (hCG) 32 - 38 giờ.
• Tinh trùng của người chồng được lấy bằng cách thủ dâm, sau đó được lọc rửa và bơm vào buồng tử cung bằng một ống nhỏ chuyên dụng.
• Chọn lọc những tinh trùng di động tốt để tăng khả năng thụ tinh với trứng.
• Loại được một phần chất kích thích co thắt tử cung trong tinh dịch.
• Loại được tế bào chết, vi sinh vật có hại cho tinh trùng.
• Thể tích tinh trùng sau khi lọc rửa và cô đặc là 0.2 - 0.3 ml, nếu nhiều hơn, tinh trùng sẽ có khả năng chảy ngược ra ngoài sau khi bơm vào buồng tử cung và cũng kích thích tử cung gây co thắt tử cung.

- Vì sao phải sử dụng catheter chuyên dụng? Catheter mềm, đầu tù dễ đưa vào buồng tử cung đồng thời hạn chế được tổn thương tử cung.

- Thời gian chuẩn bị lấy tinh trùng bao lâu? Người chồng nên ngưng xuất tinh 1 - 2 ngày trước khi lấy tinh trùng thực hiện thủ thuật. Đây là thời điểm tinh trùng được chuẩn bị tốt nhất để có khả năng thụ tinh cao nhất. Sau khi bơm tinh trùng, người vợ nằm nghỉ khoảng 15 phút, sau đó về nhà và có thể duy trì các hoạt động thường nhật như bình thường.

4. Quy trình bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI)

Bước 1: Kiểm tra sức khỏe của vợ/chồng

Bệnh nhân sẽ được thăm khám và thực hiện các Xét nghiệm chuyên sâu để xác định xem có đủ điều kiện để thực hiện bơm tinh trùng vào buồng tử cung hay không. Nếu đủ điều kiện, bệnh nhân sẽ được thực hiện các bước tiếp theo.

Bước 2: Kích thích buồng trứng

Vào ngày thứ 2 hoặc 3 của chu kì kinh nguyệt bệnh nhân nữ sẽ được dùng thuốc kích trứng nhằm kích thích buồng trứng sản xuất các nang trứng tốt. Bác sĩ sẽ theo dõi sự phát triển của nang noãn, đánh giá tình trạng đáp ứng của buồng trứng. Khi siêu âm thấy noãn đã “chín”, người vợ sẽ được tiêm thuốc rụng trứng và hẹn lịch trở lại để bơm tinh trùng.

Bước 3: Lấy và lọc rửa tinh trùng

Người chồng sẽ kiêng xuất tinh trước ngày bơm từ 3-5 ngày sau đó tiến hành lấy tinh trùng tại bệnh viện theo hướng dẫn của bác sĩ. Tinh trùng sẽ được lọc rửa trong phòng thí nghiệm giúp sàng lọc và loại bỏ các thành phần khác của tinh dịch, những tinh trùng yếu, dị tật, độ di động kém…

Bước 4: Bơm tinh trùng vào buồng tử cung

Kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) sẽ được tiến hành sau tiêm rụng trứng khoảng 36 – 40 giờ. Vào ngày bơm, các cặp vợ chồng sẽ được hẹn đến trước lúc bơm 2 giờ do thời gian lọc rửa tinh trùng sẽ mất khoảng 1 – 1,5 giờ.

Khi việc lọc rửa tinh trùng hoàn tất, kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) sẽ được tiến hành. Bác sĩ sử dụng ống catheter nhỏ, mềm, vô trùng luồn qua âm đạo vào tử cung của người vợ và bơm tinh trùng trực tiếp vào buồng tử cung. Kĩ thuật này thực hiện đơn giản, không đau, an toàn và nhanh chóng.

Sau khi bơm , người vợ nằm nghỉ tại chỗ khoảng 30 – 60 phút.

Bước 5: Kiểm tra Beta HCG

Sau khi bơm tinh trùng vào buồng tử cung bệnh nhân được kê dùng thuốc hỗ trợ hoàng thể, đặc biệt ở những chu kì có kích thích buồng trứng. 12 – 14 ngày sau bơm bệnh nhân nữ sẽ được kiểm tra bằng xét nghiệm beta HCG để biết chính xác kết quả đậu thai.

5. Ưu điểm của kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI)

• Chọn được các tinh trùng chất lượng, có độ di động tốt, đồng thời cô đặc tinh trùng trong một thể tích nhỏ, thuận lợi cho phương pháp điều trị.
• Loại bỏ được các tế bào chết, hầu hết các vi sinh vật và phần lớn các chất độc với tinh trùng.
• Loại bỏ được phần lớn prostaglandins/ tinh dịch, hạn chế hiện tương co thắt tử cung sau IUI.

• Kích thích sự hoạt hóa đầu tinh trùng, sự tăng động của tinh trùng, tạo thuận lợi cho quá trình thụ tinh của tinh trùng với trứng.

• Giảm nguy cơ nhiễm trùng từ tinh dịch do các phương pháp chuẩn bị tinh trùng hiện nay có thể phát hiện và loại bỏ hầu hết các vi sinh vật có trong tinh dịch.

• Tránh được nguy cơ Sốc phản vệ đôi khi xảy ra khi tinh dịch vào buồng tử cung.

6. Tỷ lệ thành công của kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung

Tỉ lệ thành công của kỹ thuật IUI phụ thuộc vào trung tâm hỗ trợ sinh sản thực hiện, bác sĩ điều trị, chỉ định và tình trạng của bệnh nhân, cụ thể như sau:

• Tỉ lệ đậu thai lâm sàng giảm dần theo độ tuổi của người phụ nữ, giảm hẳn nếu tuổi người vợ >35 tuổi. Một số bác sĩ khuyến cáo không nên áp dụng IUI cho bệnh nhân >40 tuổi vì hiệu quả điều trị quá thấp.

• Tỉ lệ thành công sẽ giảm dần sau 3 chu kì IUI. Do đó, đối với bệnh nhân lớn tuổi (>35), không nên tiếp tục IUI nếu thất bại trong 3 chu kì IUI. Đa số bác sĩ khuyến cáo bệnh nhân nên chuyển sang thực hiện thụ tinh ống nghiệm (IVF) nếu làm IUI thất bại 6 chu kì.

• Nhiều nghiên cứu ghi nhận, tổng số tinh trùng di động/mẫu tinh dịch phải đạt khoảng 10-20 triệu hoặc tổng số tinh trùng di động/mẫu bơm phải đạt khoảng 5 triệu, để tỉ lệ thành công ở mức chấp nhận được.

7. Các dấu hiệu thụ thai thành công nhờ IUI

• Ra một ít máu: Sau khi tiến hành làm IUI, nếu thấy ra một chút máu thì chứng tỏ tinh trùng và trứng đã được cấy ghép thành công. Tuy nhiên, bạn cần theo dõi thêm trong vài ngày và đi kiểm tra để biết được kết quả chính xác.
• Ngực căng tức: Nếu thấy ngực căng tức, quầng vú có màu sẫm thì có thể là dấu hiệu thụ thai thành công vì quá trình thay đổi Nội tiết tố ở thai kỳ thường gây ảnh hưởng trực tiếp tới bầu ngực.
• Đau lưng cũng là một trong những dấu hiệu của việc thay đổi hormone do thai kỳ mang lại.
• Chuột rút: Nhiều trường hợp Thụ tinh nhân tạo bằng phương pháp IUI có thể phải chịu tác động bởi chứng chuột rút khi phôi thai hình thành. Đây là dấu hiệu rất bình thường nhưng nếu tình trạng này nghiêm trọng, bạn nên tới gặp bác sĩ để có được lời khuyên hữu ích.
• Mệt mỏi: Khi mang thai, hormone trong cơ thể có sự thay đổi khiến cho các mẹ bầu cảm thấy mệt mỏi và đau nhức. Đây là hiện tượng hết sức bình thường.
• Đi tiểu nhiều do việc mang bầu tạo nên áp lực lên bàng quang.
• Thường nghén vào mỗi buổi sáng: Đây là dấu hiệu thụ thai thành công của hầu hết các trường hợp, dù là thực hiện thụ thai nhân tạo hay thụ thai tự nhiên.
• Trễ kinh: Đây chính là dấu hiệu dễ nhận thấy nhất khi thụ thai thành công. Việc xuất hiện này thường chỉ với lượng nhỏ, chị em không cần quá lo lắng.

8. Cần làm gì sau khi thực hiện phương pháp IUI?

Sau khi thực hiện phương pháp bơm tinh trùng, chế độ sinh hoạt của người phụ nữ cũng quyết định lớn tới khả năng thụ thai. Do đó bạn cần tuyệt đối tuân thủ những lưu ý sau đây:

Không hoạt động nặng, quá sức

• Hãy tránh vận động quá sức hoặc các hoạt động vất vả sau khi thực hiện phương pháp IUI. Đặc biệt với những người sử dụng thuốc kích sản trước khi tiến hành phẫu thuật khiến buồng trứng to, mềm hơn, bạn cần bảo vệ buồng trứng của mình một cách an toàn nhất có thể.
• Hạn chế bơi lội hoặc tắm sau khi thực hiện IUI là điều được khuyến cáo. Tuy nhiên bạn vẫn nên tắm rửa hàng ngày nhẹ nhàng để đảm bảo cơ thể luôn sạch sẽ.

Nghỉ ngơi nhiều

• Nghỉ ngơi sau khi thực hiện IUI là việc làm cần thiết. Chắc chắn sau khi thực hiện các thủ tục y tế và các tác động y khoa lên cơ thể, bạn sẽ thấy mệt mỏi và ngột ngạt. Để đảm bảo cơ thể ổn định và cơ hội thụ thai cao hơn, bạn hãy xây dựng cho mình chế độ nghỉ ngơi phù hợp.
• Lời khuyên đưa ra là hãy nghỉ ngơi vài ngày sau khi thực hiện thụ thai. Thời gian sau thực hiện IUI, bạn có thể gặp tình trạng bất ổn tâm lý khi điều trị Vô sinh hiếm muộn như bất an, căng thẳng,… Nghỉ ngơi là phương pháp giảm stress phù hợp nhất tại thời điểm này. Thường xuyên nghỉ ngơi, tránh vận động mạnh là điều cần thiết với những người thực hiện phương pháp IUI

Giữ tinh thần thoải mái

• Sau thụ thai phần lớn các chị em đều gặp tình trạng lo âu, hãy giữ cho mình tinh thần thoải mái nhất có thể. Bạn có thể vận động nhẹ nhàng như đi bộ, đọc sách, nghe những bài nhạc yêu thích hoặc bất kỳ hoạt động nào giúp tinh thần của bạn tốt hơn. Trong thời gian 10 ngày sau thực hiện IUI, chị em không cần lo lắng quá nhiều các dấu hiệu Mang thai vì chúng chỉ mang tính chất tương đối mà thôi.

9. Đặt thuốc sau IUI có tác dụng gì?

Kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung được chỉ định cho các cặp đôi chữa trị Vô sinh hiếm muộn. Sau khi thực hiện IUI, bệnh nhân thường được các bác sĩ kê đơn thuốc đặt âm đạo, phổ biến nhất là thuốc Utrogestan 100mg.

Utrogestan được bào chế dưới dạng viên nang có thể dùng cho đường uống hoặc đặt âm đạo, thành phần được bào chế với Progesterone dạng vi thể.

Chính vì vậy, công dụng của Utrogestan giúp bổ sung progesterone cho nữ giới và một số trường hợp cụ thể như sau:

Bổ sung progesterone trong các trường hợp thiếu progesterone ở phụ nữ bị lấy buồng trứng. Bổ sung cho pha hoàng thể trong chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm IVF và các trường hợp khả năng sinh sản kém, vô sinh Nguyên phát hoặc thứ phát (do rối loạn rụng trứng), trong các trường hợp ngăn ngừa sảy thai.

Để sử dụng thuốc đạt hiệu quả tốt nhất cần phải đặt đúng cách, vì vậy bệnh nhân cần tuân thủ theo hướng dẫn và chỉ dẫn của bác sĩ.

10. Lưu ý điều gì khi đặt thuốc sau IUI

• Khi đặt thuốc sau IUI, bệnh nhân cần lưu ý những vấn đề sau để đạt hiệu quả tốt nhất đồng thời tránh viêm nhiễm:
• Rửa bên ngoài âm đạo bằng dung dịch vệ sinh phụ nữ dịu nhẹ, không xịt trực tiếp vòi nước vào vùng kín, nên dội từ trước ra sau rồi lau Khô âm đạo bằng khăn bông sạch.
• Cắt ngắn móng tay, rửa tay sạch bằng xà phòng, lau khô tay rồi dùng bông thấm cồn 90 độ lau tay một lần nữa, nhất là ngón tay trỏ đẩy thuốc vào trong.
• Nhét thuốc bằng ngón tay trỏ, thao tác nhẹ nhàng đẩy nhẻ viên thuốc từ từ cho ngập ngón tay, sau đó rút tay và rửa tay bằng xà phòng.
• Thời gian đặt thuốc hợp lý nhất là trước khi đi ngủ.

Các nguy cơ có thể gặp phải khi bơm tinh trùng vào buồng tử cung Khi thực hiện kĩ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) có thể gặp phải một số nguy cơ:

• Nhiễm trùng đường sinh dục.
• Co thắt tử cung.
• Lây nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Tuy nhiên, những nguy cơ trên chỉ thường gặp khi bơm tinh dịch tươi, rất ít gặp trong trường hợp bơm tinh trùng đã qua lọc rửa. Để tránh các nguy cơ có thể xảy ra, bệnh nhân cần chú trọng các xét nghiệm sàng lọc, khám Phụ khoa trước chỉ định. Ngoài ra ở những trường hợp người vợ được sử dụng thuốc kích thích buồng trứng có thể gặp phải một số nguy cơ như:

• Hội chứng quá kích buồng trứng.
• Đa thai.
• Dị ứng thuốc (ít gặp).

Mọi thắc mắc về Kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung IUI, hãy hỏi bác sĩ chuyên khoa phụ sản trên bcare.vn