Liệu pháp miễn dịch tự thân là gì? và bệnh ung thư nào dùng liệu pháp này
Liệu pháp miễn dịch tự thân được coi là hy vọng mới cho bệnh nhân ung thư, đặc biệt là khi đã có di căn hoặc các phương pháp điều trị truyền thống không đem lại hiệu quả mong muốn.
1. Liệu pháp miễn dịch tự thân là gì?
Liệu pháp miễn dịch hỗ trợ điều trị ung thư là liệu pháp tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể trong ngăn ngừa và tiêu diệt tế bào ung thư. Sự tăng cường hệ miễn dịch có thể được thực hiện bằng cách thu nhận các tế bào miễn dịch diệt tự nhiên (Natural Killer cells - NK) và tế bào T gây độc (cytotoxic T lymphocytes - CTLs) từ cơ thể người bệnh sau đó tăng sinh và hoạt hóa các tế bào này trong phòng thí nghiệm rồi truyền trở lại cơ thể người bệnh để các tế bào miễn dịch này sẽ tấn công các tế bào ung thư.
Liệu pháp giúp người bệnh ung thư củng cố hệ miễn dịch để kích thích các tế bào miễn dịch hoạt động, tăng khả năng nhận diện và tấn công tế bào ung thư, tăng hiệu quả điều trị khi áp dụng các phương pháp phẫu thuật, hóa trị và xạ trị...
2. Tính hiệu quả của liệu pháp miễn dịch tự thân
Liệu pháp tăng cường miễn dịch tự thân mang đến hiệu quả như:
- Nâng cao hiệu quả điều trị ung thư lên 25-35% khi phối hợp với các biện pháp điều trị truyền thống như: Phẫu thuật, hóa trị và xạ trị.
- Cải thiện hệ miễn dịch cho người bệnh, do đó, bệnh nhân giảm đáng kể triệu chứng mệt mỏi mãn tính.
- Giúp người bệnh giảm nguy cơ mắc bệnh nhiễm cơ hội như: Cúm, viêm phổi, viêm họng...
3. Liệu pháp miễn dịch tự thân có đảm bảo an toàn hay có gây đau cho người bệnh không?
Nói chung đây là liệu pháp an toàn, không gây nên các tác dụng phụ nguy hiểm, không gây đau đớn cho người bệnh do đây là các tế bào của chính cơ thể. Mặc dù vậy, quá trình tiêu diệt tế bào ung thư bởi các tế bào miễn dịch sau khi được truyền vào cơ thể có thể gây sốt/đau. Tuy nhiên tỷ lệ này rất thấp, dưới 1%.
4. Bệnh ung thư nào có thể sử dụng liệu pháp miễn dịch tự thân?
Tất cả những bệnh nhân mắc các bệnh ung thư sau đều có thể sử dụng liệu pháp tăng cường hệ miễn dịch tự thân để điều trị:
- Ung thư phổi
- Ung thư dạ dày
- Ung thư gan, mật, tụy,
- Ung thư thực quản
- Ung thư đại tràng
- Ung thư Phụ khoa (cổ tử cung), ung thư vú
- Ung thư não
- Các bướu đặc như vùng đầu cổ, melanoma giai đoạn III, IV, tái phát di căn đang trong giai đoạn điều trị hoặc sau khi kết thúc điều trị.
Ngoài việc chỉ định cho các bệnh nhân đang điều trị ung thư, liệu pháp miễn dịch tự thân còn được sử dụng cho các bệnh nhân Ung bướu đang được Chăm sóc giảm nhẹ cũng có thể sử dụng liệu pháp này để tăng cường hệ miễn dịch, nâng cao sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống.
5. Bệnh nhân ung thư nào không nên sử dụng liệu pháp miễn dịch tự thân?
Nếu mắc bệnh ung thư và thuộc một trong những nhóm dưới đây, bạn sẽ không được chỉ định sử dụng liệu pháp miễn dịch tự thân:
- Người đang mắc bệnh tự miễn.
- Đang sử dụng thuốc chống thải ghép.
- Ung thư máu dòng tế bào T hoặc NK.
- Đang bị nhiễm khuẩn hoặc mắc các bệnh lý nội khoa nặng.
6. Liệu pháp miễn dịch tự thân được tiến hành như thế nào?
Bằng cách đưa “viện binh” là các tế bào NK vào cơ thể, các nhà khoa học Nhật Bản đã tạo ra liệu pháp tăng cường sức mạnh hệ miễn dịch để chiến đấu với các tế bào ung thư.
Tế bào tiêu diệt tự nhiên (Natural killer cell), còn gọi là tế bào NK, là một bạch huyết bào trong hệ miễn dịch tự nhiên, có khả năng phản ứng nhanh với các tế bào nhiễm virus và tế bào dị biệt bao gồm các tế bào có khả năng hình thành ung thư. Chức năng của chúng là nhận biết và tiêu diệt các tế bào nhiễm virus kể cả các tế bào mới sinh ra.
Hệ thống miễn dịch thích nghi bao gồm tế bào B và tế bào T. Tế bào B đóng vai trò chính trong phản ứng miễn dịch dịch thể, trong khi tế bào T chủ yếu tham gia vào các phản ứng miễn dịch qua trung gian tế bào.
Hệ thống miễn dịch bẩm sinh bao gồm các tế bào và protein đóng vai trò quan trọng trong sự khởi đầu và kích hoạt hệ thống miễn dịch thích nghi sau đó. Thành phần chính của hệ thống miễn dịch bẩm sinh là hàng rào biểu mô vật lý, bạch cầu thực bào, tế bào đuôi gai và tế bào tiêu diệt tự nhiên.
Các tế bào NK là thành phần quan trọng của hệ thống miễn dịch bẩm sinh, chúng là những tế bào lympho có nguồn gốc từ tủy xương lớn, dạng hạt. Tế bào NK chiếm số lượng tế bào lympho lớn thứ ba sau tế bào B và T. Chúng cũng được tìm thấy trong khoang màng bụng, lá lách, gan, phổi, hạch bạch huyết, tuyến ức và ở tử cung trong thời kỳ mang thai.
Ở người khoẻ mạnh, cơ thể có khoảng 2 – 5 tỷ tế bào NK trong vòng tuần hoàn. Khi phát hiện ra một tế bào bất thường nào đó bị biến đổi gen, chúng sẽ ngay lập tức chĩa mũi tấn công. Quá trình tấn công xảy ra như sau: Đầu tiên tế bào NK di chuyển tới gần các tế bào có khả năng phát triển thành ung thư, sau đó phóng ra granzyme khiến tế bào lạ nhanh chóng tự hủy diệt. Nếu mối đe dọa lớn, các tế bào NK sẽ tiết ra chất cytokine để phát tín hiệu huy động thêm nhiều tế bào miễn dịch khác từ tủy xương và mô bạch huyết ồ ạt đến tấn công.
Các tế bào NK được trang bị khả năng chuyên biệt, phân biệt được tế bào ung thư với tế bào khoẻ mạnh, tiêu diệt các tế bào u nhú mà không gây tổn hại đến xung quanh. Tuy nhiên, số lượng NK sẽ giảm dần theo tuổi tác. Nếu con người tìm ra nguồn bổ sung tế bào NK tự nhiên, giữ cho chúng hoạt động trong suốt cuộc đời mình, thì hiệu quả phòng ngừa và điều trị ung thư sẽ cao hơn. Đó là lí do liệu pháp miễn dịch tự thân sử dụng tế bào NK lại nhận được quan tâm cao trong thời gian gần đây.
Liệu pháp tế bào NK hoạt tính cao là công Nghệ nuôi cấy, tăng sinh, hoạt hoá tế bào NK ngoài cơ thể, sau đó đưa trở lại cơ thể bệnh nhân dưới hình thức truyền nhỏ giọt. Tại KIHOUKAI, các bác sĩ sẽ lấy khoảng 50 ml máu từ bệnh nhân, phân tách các tế bào NK, nuôi cấy khoảng 3 – 4 tuần đến khi số lượng tế bào NK tăng lên tới 500 lần rồi truyền dịch lại cho bệnh nhân trong vòng 30 phút.
Các tế bào NK hoạt tính cao chỉ mất 6 phút để “trinh sát” một vòng tuần hoàn quanh cơ thể. Với 240 vòng tuần hoàn mỗi ngày, chúng mang lại hiệu quả bất ngờ trong việc tìm kiếm và loại bỏ các tế bào ung thư với mật độ cao. Vì bệnh nhân sử dụng chính tế bào NK của mình nên liệu pháp hầu như không có phản ứng phụ.
Ngày nay, các bác sĩ có thể kết hợp công nghệ tế bào NK hoạt tính cao với hóa trị và Xạ trị nhằm tăng hiệu quả điều trị cho người bệnh. Liệu pháp này cũng có thể thực hiện đơn lẻ để củng cố hệ miễn dịch, dự phòng di căn và tái phát sau phẫu thuật cắt bỏ khối u ở bệnh nhân ung thư.
7. Tác động của liệu pháp miễn dịch tự thân tới việc điều trị ung thư
- Tăng hiệu quả điều trị ung thư: Bằng việc tăng cường miễn dịch tế bào để tăng khả năng tiêu diệt tế bào ung thư, bệnh nhân sẽ đáp ứng tốt hơn với quá trình điều trị. Liệu pháp này góp phần nâng cao hiệu quả điều trị ung thư lên 21-31% khi phối hợp với các biện pháp điều trị kinh điển khác như hóa trị, xạ trị, phẫu thuật (nghiên cứu trên 10.000 bệnh nhân ung thư tại Viện Liệu pháp sinh học Nhật Bản có sử dụng liệu pháp này). Liệu pháp miễn dịch tự thân có thể kết hợp với tất cả các phương pháp điều trị ung thư như xạ trị, hóa trị, phẫu thuật,...
- Giúp giảm mệt mỏi mãn tính ở người bệnh ung thư.
- Giúp những người bệnh đã kết thúc điều trị bệnh ung thư giảm nguy cơ mắc các bệnh khác như cúm, viêm phổi, viêm họng, nhiễm nấm...
Liệu pháp tăng cường hệ miễn dịch tự thân đã được áp dụng đầu tiên tại Nhật Bản. Hiện đã có trên 10 nước trên toàn thế giới áp dụng liệu pháp này.
Mọi thắc mắc các bạn có thể đặt câu hỏi cho bác sĩ, phòng khám và bệnh viện trên bcare.vn để được giải đáp.
