Sự kiện nóng: Sốt xuất huyêt

Những sai lầm nguy hiểm khi trẻ bị sốt các mẹ cần tránh

25/01/2021
Những sai lầm nguy hiểm khi trẻ bị sốt các mẹ cần tránh

Trẻ bị sốt không phải là bệnh mà chỉ là một triệu chứng của nhiều nguyên nhân, phần lớn là do nhiễm trùng (vi trùng, siêu vi trùng, ký sinh trùng). Cũng có khi sốt do mắc bệnh ác tính như sốt xuất huyết hoặc sốt do thuốc, sau chích ngừa vaccine, mọc răng hay không rõ nguyên nhân.

1. Cách phát hiện và đánh giá mức độ khi trẻ bị sốt

1.1. Cách phát hiện trẻ bị sốt

Khi thấy trẻ mặt má đỏ bừng hoặc hơi tái, mắt mất vẻ tinh nhanh, trẻ hay quấy khóc hay mệt mỏi, ngủ nhiều. Sờ trán, lòng bàn tay hoặc chân tay thấy trẻ nóng; hay lấy má người mẹ áp lên trán của trẻ thấy nóng hơn là trẻ bị sốt. Cách phát hiện chính xác nhất là dùng nhiệt kế thủy ngân để đo nhiệt độ, nếu nhiệt độ ở trên 37,5 độ C là trẻ bị sốt.

1.2. Đánh giá mức độ Sốt của trẻ

Mức độ sốt của trẻ được chia làm 4 mức độ khác nhau

  • Khi nhiệt độ từ 37,5 - 38,5 độ C là sốt nhẹ.
  • Khi nhiệt độ từ 38,5 - 39 độ C là sốt vừa.
  • Khi nhiệt độ từ 39 - 40 độ C là sốt cao.
  • Khi nhiệt độ >40 độ C là sốt rất cao.

2. Những sai lầm nguy hiểm khi trẻ bị sốt các mẹ cần tránh

2.1. Lạm dụng thuốc động kinh

Có nhiều trường hợp trẻ sốt cao bị co giật khiến bố mẹ lo sợ ‘tống’ thuốc hạ sốt khi mới 38 độ hoặc xin bác sĩ kê đơn thuốc động kinh, thuốc an thần để đề phòng.

Trước đây, người ta lo ngại sốt co giật có thể gây hại não của trẻ. Tuy nhiên, qua theo dõi lâu dài cho thấy việc này không ảnh hưởng đến Não của trẻ.
Do đó, bác sĩ thần kinh và nhi khoa trên toàn thế giới khuyến cáo phụ huynh không nên cho trẻ uống thuốc động kinh.

"Ngay cả việc uống thuốc cũng không có tác dụng gì trong việc làm giảm co giật nếu trẻ có cơ địa hay co giật. Hiện tại cũng không có thuốc nào có thể phòng được sốt cao, co giật cho trẻ", PGS Dũng nhấn mạnh.

Tại thời điểm co giật, cha mẹ cần bế nghiêng người trẻ, giữ đầu thẳng để các đờm dãi chảy ra ngoài, tránh trường hợp trẻ bị sặc. Không nên vuốt, day ngực trẻ.

2.2. Uống thuốc hạ sốt quá sớm

  • Cha mẹ không nên cho trẻ uống thuốc hạ sốt khi nhiệt độ vẫn dưới 38,5 độ.
  • Đặt nhiệt kế ở nách là chính xác nhất, không đo ở miệng, trán hay hậu môn, cũng không cộng trừ thêm 0,5 độ như ngày trước
  • Khi trẻ sốt nhẹ ở mức 37,5-38,5 độ chỉ cần cởi bớt quần áo, cho bé uống nhiều nước hoặc bú mẹ nhiều hơn.

2.3. Uống xen kẽ các thuốc hạ sốt

Hiện có 2 loại thuốc hạ sốt có tác dụng tương đương là paracetamol và ibuprofel.

Các nước châu Á lựa chọn paracetamol, châu Âu dùng ibuprofel do họ không có dịch sốt xuất huyết.

“Cách khôn ngoan nhất là dùng paracetamol, vì xét nghiệm ban đầu có thể chưa xác định bé có bị sốt xuất huyết hay không. Nếu dương tính, dùng ibuprofel sẽ làm cho Sốt xuất huyết nặng thêm", PGS Dũng lưu ý.

Với paracetamol, khoảng cách dùng từ 4-6 tiếng, trong khi inbulfen là 6-8 tiếng.

Tuyệt đối không dùng xen kẽ 2 loại thuốc này vì liều lượng 2 loại khác nhau. Paracetamol dùng 15mg/kg cân nặng, còn ibuprofel là 10mg/kg. Việc uống xen kẽ cũng dễ khiến phụ huynh nhầm khoảng thời gian uống tiếp theo, có thể gây tác dụng phụ.

Khi cho trẻ uống hạ sốt, cần tránh bọc kín quá, nên để trẻ mặc đồ thông thoáng, không đắp chăn, mở thoáng cửa.

2.4. Chườm lạnh, dán miếng hạ sốt

Trong trường hợp trẻ sốt mà bố mẹ không muốn cho uống hạ sốt thì cũng không nên dùng các biện pháp vật lý như chườm lạnh, bôi dầu, dán miếng hạ sốt...

Những phương pháp này có thể giúp trẻ hạ sốt 1 giờ đầu nhanh hơn, nhưng sau trẻ sẽ sốt lại. Bôi dầu hay dùng miếng dán còn làm hại da trẻ.

Nếu sốt do nhiễm khuẩn, viêm phổi, chườm lạnh sẽ làm bệnh trầm trọng thêm khiến trẻ dễ nhiễm lạnh và viêm phổi do làm tăng khả năng sử dụng oxy lên.

Thay vào đó khi trẻ bị sốt, có thể dùng khăn ấm lau toàn thân cho trẻ, đặc biệt lau nhiều ở trán, 2 hốc nách và bẹn, thay khăn 2-3 phút/lần để trẻ hạ nhiệt.

2.5. Tự chia liều nhét hậu môn

Loại thuốc nhét hậu môn có liều lượng tương đương thuốc uống, dùng cho những bé không uống được hoặc hay nôn.

Paracetamol hấp thu nhiều qua trực tràng. Do đó phương pháp nhét có nhược điểm là hấp thu thất thường, nếu trong trực tràng có phân sẽ ít tác dụng.

Lưu ý liều lượng nhét thuốc hạ sốt qua đường hậu môn là liều cố định, không được bẻ hay nhét 2-3 viên 1 lúc.

3. Cách xử trí và chăm sóc bé sốt tay chân lạnh

Khi thấy con có biểu hiện trẻ sốt cao chân tay lạnh, bố mẹ ngay lập tức nên thực hiện các biện pháp hạ sốt để bé dễ chịu hơn như:

  • Đưa trẻ tới nơi thoáng mát dễ chịu
  • Mặc cho bé quần áo chất liệu cotton thoáng mát, mềm mại với khả năng thấm hút mồ hôi tốt
  • Lau người cho trẻ bằng khăn ấm
  • Cho trẻ uống nhiều nước để tránh bị Mất nước và hạ thân nhiệt.

Đặc biệt đối với trẻ sốt cao thì bố mẹ cần theo dõi thường xuyên nhiệt độ của trẻ để kịp thời xử lý. Nếu như bé sốt dưới 38 độ thì mẹ có thể áp dụng các biện pháp ngoài da như lau khăn ấm hoặc dùng miếng dán hạ sốt để hạ nhiệt. Tuy nhiên, nếu trẻ sốt co trên 38°5C thì bố mẹ nên dùng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ.
Khi trẻ sốt cao chân tay lạnh, bố mẹ không nên vì giữ ấm chân tay bé mà mặc thêm quần áo hay quấn chăn có thể gây nguy hiểm. Nếu sau khi uống thuốc hạ sốt 2 tiếng mà trẻ không hạ sốt thì nên đưa bé tới bệnh viện ngay để được chuẩn đoán và điều trị kịp thời.