Sự kiện nóng: Sốt xuất huyêt

Sưng hạch, nổi hạch ở cổ nguyên nhân do đâu và cách xử lý

30/11/2020
Sưng hạch, nổi hạch ở cổ nguyên nhân do đâu và cách xử lý

Trên cơ thể người, hạch phân bố ở nhiều nơi như trên xương đòn, cổ, nách và bẹn. Hiện tượng nổi hạch ở cổ có thể cảnh báo nhiều bệnh lý viêm nhiễm hoặc ung thư ở các cơ quan thuộc đường hô hấp, tuyến giáp, thanh quản và cơ vùng đầu cổ,...

1. Hạch cổ có vai trò gì?

Nhiệm vụ của hạch cổ

Có thể xem các hạch ở cổ như một nơi tập kết để loại bỏ chất độc hại lưu thông trong máu vùng đầu mặt. Nếu khu vực này có quá nhiều mầm bệnh thì nó sẽ là tác nhân khiến hạch nổi lên. Điều đáng nói là sẽ đến lúc các tế bào ung thư tràn ngập trong hạch nên việc nổi hạch ở cổ lúc này trở thành dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm cần được chú ý.

Nhận dạng mức độ nguy hiểm của hạch cổ

Bạn có thể chủ động nhận diện mức độ nguy hiểm của hạch cổ bằng cách quan sát các biểu hiện của chúng:

  • Nếu sưng vì nhiễm khuẩn: hạch thường mềm, đau, có khả năng di động.
  • Nếu hạch nổi do ung thư: thường cứng, ít hoặc không đau, cố định một chỗ.

2. Nổi hạch là gì?

Bình thường, hạch ở thể chìm, không sờ thấy được. Chỉ đến khi hạch phải hoạt động mạnh để chống lại bệnh tật thì mới sưng to. Vì chức năng của hạch là sản sinh ra dòng bạch cầu lympho và kháng thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Nổi hạch (còn gọi là sưng hạch) là hiện tượng xuất hiện các khối nhỏ bằng hạt đậu trên cơ thể. Các khối u này phát triển dọc theo các khớp cổ tay, bàn tay, Mắt cá chân hoặc bàn chân, nách, cổ, bẹn,... Chúng có hình bầu dục hoặc hình tròn, thường có chất dịch bên trong. Khi ấn vào các hạch sưng, người bệnh sẽ cảm thấy đau.

Hiện tượng nổi hạch thường xuất hiện ở những người 20 - 50 tuổi, tỷ lệ gặp ở phụ nữ gấp 3 lần so với nam giới. Trong đa số các trường hợp, Hạch to ra do viêm, nhiễm trùng hoặc mắc bệnh lý ác tính (ung thư hạch Nguyên phát hoặc ung thư di căn hạch).

3. Nổi hạch ở cổ do nguyên nhân gì?

Theo các chuyên gia, hiện tượng nổi hạch ở cổ có nhiều dạng và là biểu hiện của nhiều bệnh lý khác nhau như:

3.1. Nổi hạch ở cổ cảnh báo Tình trạng viêm nhiễm

  • Do viêm nhiễm: Viêm nhiễm vùng mũi xoang, viêm loét amidan, viêm họng, viêm tấy nướu răng, viêm tuyến nước bọt,... gây nổi hạch cổ.
  • Do cơ địa: Hiện tượng nổi hạch ở cổ thường gặp ở người gầy yếu, sức khỏe toàn thân kém. Hạch thường nhỏ, dễ di động, không đau và có mật độ chắc. Hạch sẽ tự lặn khi sức khỏe tổng quát tốt hơn và không cần phải điều trị;
  • Bệnh giang mai: Trong giai đoạn đầu mới mắc bệnh, hạch nổi to gần chỗ xâm nhập của xoắn trùng (bẹn). Thường có 4 - 5 hạch nhỏ, hơi rắn, di động dễ và không đau. Đến giai đoạn II, hạch có thể nổi ở nhiều nơi trên cơ thể, bao gồm cả vùng cổ;
  • Lao hạch: Hạch nhỏ, nhiều, có kích thước không đều nhau, không đau, xuất hiện dần dần, xếp thành chuỗi dọc theo 2 bên cơ ức đòn chũm, dưới xương hàm, vùng cổ. Bệnh nhân kèm thêm triệu chứng Sốt về chiều, sút cân, người gầy, xanh xao và có những tổn thương khác ở phổi, màng phổi, màng bụng.

3.2. Nổi hạch ở cổ cảnh báo bệnh về máu

  • Bệnh bạch cầu cấp: Hạch to, mềm, di động dễ, xuất hiện ở hầu hết các vùng có hạch như cổ, nách, bẹn, hố thượng đòn. Nổi hạch thường chỉ là triệu chứng phụ. Triệu chứng nổi bật là hội chứng thiếu máu, hội chứng chảy máu dưới da, Sốt cao, Lách to nhanh, có tổn thương loét niêm mạc miệng và họng. Khi làm huyết đồ sẽ thấy giảm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu tăng nhiều;
  • Bệnh bạch cầu mạn thể lympho: Hạch nhiều, đa số là hạch bé, phát triển nhanh, di động được, mềm, phân bố ở cả vùng cổ, nách và bẹn. Lách bệnh nhân hơi to, khi làm huyết đồ và tủy đồ sẽ thấy hồng cầu và tiểu cầu giảm, dòng lympho tăng nhiều;
  • Hạch Hodgkin: Phổ biến ở nam giới hơn nữ giới, Hạch to ở hố thượng đòn trái rồi lan đến cổ. Hạch có đặc điểm rắn, không đau, không dính vào da, không dính vào nhau và không hóa mủ. Bệnh nhân thường có triệu chứng sốt từng đợt, mỗi lần sốt hạch sẽ to thêm hoặc xuất hiện một hạch khác.

3.3. Nổi hạch ở cổ cảnh báo bệnh ung thư

Tầm soát ung thư: Phương pháp phát hiện sớm bệnh, giảm chi phí điều trị và tỷ lệ tử vong do ung thư

  • Ung thư hạch: Có biểu hiện hạch to, mật độ rắn, ít di động vì dính vào tổ chức sâu. Có thể là những hạch riêng lẻ nhưng cũng có trường hợp hạch dính vào nhau thành từng đám. Bệnh nhân có thể có những triệu chứng khác đi kèm như phù, đau xung quanh vị trí sưng hạch do dây thần kinh, mạch máu bị chèn ép. Chẩn đoán xác định bằng sinh thiết hạch có thể phát hiện tế bào ung thư;
  • Ung thư di căn: Các bệnh ung thư vùng đầu cổ như ung thư vòm họng, ung thư thanh quản,... đều gây triệu chứng nổi hạch cổ. Ngoài ra, các bệnh ung thư ở các cơ quan khác trên cơ thể như ung thư dạ dày, ung thư vú,... cũng có thể gây sưng hạch cổ.
Sưng hạch, nổi hạch ở cổ nguyên nhân do đâu và cách xử lý - ảnh 1
Các bệnh ung thư vùng đầu cổ đều gây triệu chứng nổi hạch cổ

4. Cách xử lý khi bị nổi hạch ở cổ

Khi bị nổi hạch cổ, bệnh nhân nên đi khám tại các cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng sức khỏe của mình và có phương hướng điều trị thích hợp.

  • Nổi hạch ở cổ do viêm họng, viêm amidan,... kéo dài thì người bệnh chỉ cần điều trị nguyên nhân gây bệnh là hạch sẽ tự chìm xuống sau vài ngày hoặc 1-2 tuần. Nếu thấy hạch sưng đau, bệnh nhân có thể dùng đá nóng chườm để làm dịu và giúp hạch bớt sưng;
  • Nếu nghi ngờ hạch nổi do ung thư, bác sĩ có thể sử dụng máy Nội soi để tầm soát khối u Nguyên phát ở vùng mũi họng, thanh quản, đường tiêu hóa,... hoặc sinh thiết hạch. Trong trường hợp người bệnh được chẩn đoán mắc ung thư thì hạch đã mất đi chức năng bảo vệ cơ thể nên cần được điều trị bằng xạ trị hoặc phẫu thuật nạo vét toàn bộ hạch mang tế bào ung thư.

Khi thấy nổi hạch ở cổ, bệnh nhân nên sớm đi thăm khám để có kết quả chẩn đoán chính xác nhất. Việc điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân nổi hạch. Sau khi điều trị, người bệnh cần tái khám thường xuyên để theo dõi kết quả và kịp thời điều chỉnh liệu pháp nếu phương pháp đang áp dụng không có hiệu quả.