Teo niêm mạc dạ dày có nguy hiểm?

1. Viêm teo niêm mạc dạ dày là gì?

Viêm teo niêm mạc dạ dày là hiện tượng do các vi khuẩn H.pylori gây viêm Loét dạ dày phá hủy niêm mạc sau một thời gian dài gây nên. Teo niêm mạc dạ dày là tình trạng đặc trưng do viêm mãn tính, tế bào tuyến của dạ dày bị mất đi và thay thế bằng các biểu mô dạng niêm mạc ruột, tuyến môn vị và môn xơ.

Viêm dạ dày mãn tính ở giai đoạn cuối sẽ gây ra viêm teo niêm mạc dạ dày. Nhưng cũng có một số trường hợp viêm teo dạ dày Tự miễn khi hệ thống miễn dịch tự tấn công các tế bào niêm mạc lành do một lỗi nào đó trong cơ thể. Đó gọi là viêm teo niêm mạc dạ dày tự miễn.

Nguyên nhân mắc bệnh thường do nhiễm vi khuẩn H. pylori cư trú và lây nhiễm ở dạ dày. Ổ vi khuẩn nằm ở bên trong lớp nhầy của dạ dày cùng biểu mô bề mặt dạ dày và hiếm khi có mặt trong các tuyến sâu hơn.

Nhiễm khuẩn này thường mắc phải trong thời thơ ấu và phát triển suốt cuộc đời của bệnh nhân nếu không được chữa trị. Tổn thương đáng kể gắn liền với việc giải phóng vi khuẩn và các chất độc gây viêm dẫn đến tổn thương các tế bào biểu mô dạ dày dẫn đến mất tế bào tăng dần hoặc teo dạ dày theo thời gian.

Quá trình Viêm dạ dày mạn tính do H.Pylori tiến triển với 2 dạng lâm sàng là viêm dạ dày chủ yếu hang vị và Viêm dạ dày teo đa ổ. Cần lưu ý, bệnh nhân ung thư biểu mô dạ dày và Loét dạ dày thường mắc phải dạng viêm dạ dày teo đa ổ hay gặp ở các nước đang phát triển ở châu Á.

Đối với viêm teo niêm mạc dạ dày do Tự miễn - thiếu hụt chất cobalamin (vitamin B12). Bệnh có khởi đầu âm thầm và tiến triển chậm chạp. Nguyên nhân là do cơ thể sản xuất kháng thể chống lại các tế bào lành ở niêm mạc dạ dày do một lỗi sai nào đó. Kháng thể là các protein giúp cho cơ thể phát hiện và chống lại nhiễm trùng. Chúng thường chống lại các tác nhân có hại ví dụ như vi khuẩn hay virus.

Tuy nhiên các kháng thể trong bệnh viêm teo niêm mạc dạ dày tự miễn tấn công nhầm các tế bào dạ dày có chức năng tiết acid giúp tiêu hóa thức ăn. Các kháng thể cũng có thể tấn công yếu tố nội của dạ dày, là một loại protein do các tế bào dạ dày tiết ra giúp hấp thu vitamin B12. Khi thiếu yếu tố nội có thể gây ra thiếu máu ác tính, sự Thiếu Vitamin B12 làm cơ thể không sản xuất đủ hồng cầu. Thiếu hụt vitamin B12 tác động chủ yếu đến hệ huyết học, tiêu hóa và thần kinh. Gây ra thiếu máu hồng cầu khổng lồ, xuất huyết giảm tiểu cầu...

Khi bị teo niêm mạc dạ dày, chức năng tiết axit của người bệnh bị ảnh hưởng nhiều nhất nên các triệu chứng liên quan đến vấn đề này thường gặp hơn: khó tiêu, đầy bụng, mau no, ăn không ngon, ợ hơi, cảm giác nghẹn ngực sau ăn, sôi bụng, tiêu phân lỏng sệt. Tuy nhiên một số trường hợp chức năng che chở bị ảnh hưởng trước nên bệnh nhân bị đau bụng vùng trên rốn nhiều và đau nhiều khi ăn chua cay. Dù bị đau nhiều nhưng bệnh nhân luôn than phiền khó tiêu, mau no, đầy bụng, chán ăn. Bệnh nhân thường bị chẩn đoán nhầm là viêm loét dạ dày vì hai lý do sau:

• Bệnh viêm loét dạ dày cũng có triệu chứng đau bụng và đầy bụng. Nhưng cần chú ý là viêm loét dạ dày sẽ gây đau bụng, ợ chua, chua miệng nhiều hơn bệnh teo niêm mạc dạ dày.
• Teo niêm mạc dạ dày có đến một nửa trường hợp có kèm theo viêm dạ dày và việc đánh giá nội soi dạ dày bằng phương pháp cũ sẽ khó phát hiện được teo niêm mạc dạ dày đang mức độ nhẹ và vừa.

Những người bị nhiễm vi khuẩn H.pylori. Đây là tình trạng phổ biến nhất thế giới, và thường gặp ở các nước đông dân và nghèo.

Viêm teo niêm mạc dạ dày tự miễn khá hiếm, và thường gặp với những người bị rối loạn chức năng tuyến giáp hoặc bị bệnh tiểu đường. Bệnh cũng thường gặp với những người gốc Bắc Âu hoặc người Mỹ gốc Phi.

Cả hai dạng viêm teo dạ dày đều làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày.

Rất nhiều trường hợp bị teo niêm mạc dạ dày mà người bệnh không chẩn đoán được Bởi vì bệnh diễn ra âm thầm và không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào điển hình. Tuy nhiên cần cảnh giác khi thấy những dấu hiệu sau đây:

• Đau bụng, buồn nôn và nôn
• Chán ăn, sụt cân
• Thiếu máu, thiếu sắt
• Mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt
• Đau tức ngực, tim đập nhanh
• Ù tai
• Tê bì tay chân
• Rối Loạn tâm thần (xảy ra khi viêm teo dạ dày tự miễn do thiếu vitamin B12)

Khi thấy có những biểu hiện trên cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Theo các chuyên gia tiêu hóa, tình trạng viêm teo dạ dày có thể được cải thiện sau khi điều trị bằng thuốc. Bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn Hp. Ngoài ra, bệnh nhân có thể sử dụng một số loại thuốc giảm tiết acid dạ dày và trung hòa acid. Đối với trường hợp viêm teo dạ dày tự miễn, bệnh nhân có thể được chỉ định tiêm vitamin B12.

Ngoài ra, bệnh nhân nên lưu ý về chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt khoa học để hỗ trợ điều trị bệnh viêm teo dạ dày hiệu quả. Cụ thể: hạn chế các thực phẩm cay nóng, đồ chiên rán, đồ ăn nhanh, rượu bia, nước có gas... Đồng thời kết hợp ăn nhiều rau xanh, hoa quả để bổ sung chất xơ và khoáng chất cho cơ thể. Tập luyện thể dục thể thao, đi bộ, đạp xe hàng ngày giúp tăng cường sức đề kháng, tăng khả năng miễn dịch. Luôn giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc, hạn chế làm việc quá sức... Những điều này sẽ giúp bạn phòng ngừa và điều trị Tình trạng viêm teo niêm mạc dạ dày hiệu quả.

Những điều cần lưu ý khi điều trị

Chế độ ăn uống:

• Ăn uống sinh hoạt điều độ, đúng giờ giấc.
• Chia nhỏ bữa ăn (4-5 lần/ ngày).
• Ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa, hạn chế đồ béo.
• Tránh chất kích thích: trà đậm, rượu bia, gia vị.

Không giống với viêm loét dạ dày có tình trạng dư axit nên phải kiêng ăn những đồ có vị chua. Trái ngược lại, đối với bệnh teo niêm mạc dạ dày thì không nên kiêng chua mà còn phải chú ý bổ sung vitamin C vào trong chế độ ăn. Theo các nghiên cứu, vitamin C giúp các tế bào tái tạo làm hồi phục phần nào tình trạng teo niêm mạc dạ dày. Tuy nhiên, việc đưa chất chua và bổ sung vitamin C qua đường ăn uống cho những bệnh nhân bị teo niêm mạc dạ dày phải từ từ và từng ít một vì người bị teo niêm mạc dạ dày rất nhạy cảm với đồ chua, có thể bị đau bụng khi ăn chua nhiều hoặc khi bổ sung vitamin C theo đường uống quá nhiều.

Bệnh nhân không được tự ý dùng các thuốc chống tiết axit quá nhiều hoặc tự ý tăng liều không theo hướng dẫn của bác sĩ vì có thể làm bệnh teo niêm mạc dạ dày nặng hơn và khó hồi phục.

Việc điều trị bệnh teo niêm mạc dạ dày cần phải kiên trì với sự phối hợp giữa thuốc men tăng cường bảo vệ dạ dày và cách ăn uống sinh hoạt cũng như kiêng cữ. Nếu chẩn đoán và điều trị đúng, triệu chứng sẽ cải thiện trong vòng 1-3 tháng, nhưng để tình trạng teo niêm mạc dạ dày hồi phục thì cần ít nhất một năm và sự hồi phục teo niêm mạc dạ dày chỉ một phần chứ không phải 100%. Do đó sau khi điều trị xong bệnh nhân cần phải chú ý trong chế độ ăn uống, sinh hoạt để tránh bị bệnh tái phát.

Viêm teo niêm mạc dạ dày rất khó phòng tránh, tuy nhiên có thể làm giảm nguy cơ nhiễm vi khuẩn H.pylori bằng cách giữ gìn vệ sinh tốt ví dụ như rửa tay trước khi ăn hay chế biến thực phẩm, và sau khi đi vệ sinh. Duy trì thói quen vệ sinh tốt để tránh sự lây lan vi khuẩn.

Đối với người Việt Nam có thói quen ăn uống như dùng chung bát nước chấm, hay lấy thức ăn bằng đũa đang ăn. Đó là yếu tố làm tăng khả năng lây nhiễm vi khuẩn H.pylori trong gia đình. Do vậy, hãy từ bỏ thói quen không tốt này để làm giảm nguy cơ lây nhiễm.