1. Mãn dục nam là gì?
Kể từ thời điểm tuổi dậy thì, sinh lý sinh sản ở nam giới bắt đầu hoạt động dưới sự điều khiển của trung tâm trục hạ đồi - tuyến yên - tinh hoàn, để điều hòa sự tổng hợp và tiết xuất hoóc-môn giải phóng hoóc-môn hướng sinh dục, trong đó vai trò quan trọng là testosteron. Đây là loại Nội tiết tố tạo nên nam tính của nam giới, với vóc dáng, cơ bắp, giọng nói, và cơ quan sinh dục phát triển, đồng thời kích thích các tế bào mầm nguyên thủy ở tinh hoàn tạo thành tinh trùng. Quá trình này liên tục cho đến tuổi trưởng thành.
Mãn dục nam là một hội chứng sinh hoá kết hợp với tuổi cao và có đặc trưng là thiếu hụt nồng độ Testosterone huyết thanh. Hội chứng này có thể dẫn đến những thay đổi có ý nghĩa trong chất lượng cuộc sống và ảnh hưởng bất lợi trên chức năng của nhiều cơ quan.
2. Thời kỳ mãn dục nam kéo dài bao lâu?
Như đã nói ở trên, mãn dục nam là thuật ngữ chỉ sự suy giảm nồng độ testosterone trong cơ thể nam giới. Điều này diễn ra liên tục và tăng theo tuổi tác. Từ khi bắt đầu ở khoảng tuổi từ 50 - 60 tuổi, các dấu hiệu sẽ ngày càng rõ rệt và sẽ kéo dài đến hết đời.
3. Nguyên nhân gây mãn dục nam
Nội tiết tố testosterone trong máu giảm do các nguyên nhân sau:
- Suy giảm testosterone là hệ quả tất yếu của tuối cao.
- Bệnh nhân mắc các bệnh lý gây rối loạn sự sản xuất của nội tiết tố hoặc các bệnh như đái tháo đường, suy tuyến yên, u tuyến thượng thận, u tuyến yên-tinh hoàn, u ở các cơ quan khác,....
- Sử dụng thuốc như nội tiết tố estrogen, glucocorticoid, bucalutamid, flutamide, cimetidin,...
- Nghiện rượu, bia, thuốc lá, sử dụng chất kích thích.
4. Những triệu chứng mãn dục nam
4.1 Các triệu chứng về Tình dục và sức khỏe sinh sản
- Giảm ham muốn tình dục
- Rối loạn cương dương
- Tinh trùng yếu nên khó sinh con.
4.2 Các triệu chứng toàn thân
- Rối loạn về hệ thống Tim mạch như: Huyết áp cao, thấp bất thường, tim đập nhanh, mặt đỏ bừng, hồi hộp.
- Tăng các bệnh lý hô hấp: Khó thở về đêm, Ngáy to.
- Loãng xương, dễ gãy xương.
- Bệnh nhân có xu hướng lười vận động do sự giảm thể tích và trương lực cơ.
- Giảm khối lượng cơ, giảm sức cơ. Lượng mỡ tăng, béo bụng.
- Da mất nước, tạo ra các nếp nhăn.
- Thần kinh: người bệnh nhạy cảm với các phản xạ.
- Bệnh nhân có các rối loạn tinh thần như stress, trầm cảm, lo âu, khả năng nhận thức và khả năng tập trung giảm.
- Rối loạn tạo máu: thiếu máu.
5. Các xét nghiệm giúp chẩn đoán mãn dục nam
- Các xét nghiệm về sinh hóa để đánh giá chức năng các phủ tạng toàn thân trong cơ thể. Những người có Hội chứng chuyển hóa như: Tăng mỡ máu, đái tháo đường,... có nguy cơ bị biểu hiện tim mạch, đột quỵ, rối loạn tình dục, ... cao hơn so với người bình thường.
- Các xét nghiệm về chẩn đoán hình ảnh (siêu âm, X - quang,...) để chẩn đoán các bệnh lý khác và chẩn đoán phân biệt.
- Các xét nghiệm về nội tiết tố chủ yếu là các nội tiết tố sinh sản: LH, FSH, prolactin, estradiol, testosterone để tìm các bệnh rối loạn về nội tiết.
- Tiêu chuẩn vàng để xác định Mãn dục nam giới là lượng testosterone trong máu hạ thấp dưới mức bình thường (bình thường lượng testosterone trong máu là: 10-35 nmol/lít). Nên tiến hành xét nghiệm vào buổi sáng.
6. Điều trị mãn dục nam
Để điều trị tình trạng này, một phương pháp được đánh giá cao hiện nay là sử dụng liệu pháp thay thế hoóc môn nam giới bằng cách bổ sung hoặc tăng cường testosterone vào cơ thể.
Trước khi thực hiện, cần làm các xét nghiệm như chức năng gan, chức năng thận, siêu âm tuyến tiền liệt. Do đó, bệnh nhân không được tự ý sử dụng thuốc mà cần có sự chỉ định của bác sĩ.
Bên cạnh việc sử dụng thuốc, chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học cùng tâm lý liệu pháp đối với người cao tuổi đóng vai trò quan trọng. Khi có tuổi, nhìn chung hoạt động tình dục giảm sút nhưng ham muốn tình dục và khả năng tình dục có thể vẫn còn. Tình dục là hoạt động sinh lý bình thường và tự nhiên, người có tuổi cần nhận biết khả năng tình dục của mình và trở nên thoải mái hơn với khả năng Tình dục của mình.
Cần nhận thức đúng về bệnh để được chẩn đoán, tư vấn và điều trị kịp thời để đạt được hiệu quả cao nhất.
Để giảm thiểu sự ảnh hưởng của thời kỳ mãn dục đến chất lượng cuộc sống, nam giới trong độ tuổi này có thể tìm đến các cơ sở y tế, nhờ đến sự tư vấn và hướng dẫn chăm sóc từ các bác sĩ.
7. Biện pháp phòng ngừa mãn dục nam
Khác với tình trạng mãn kinh ở nữ giới rất khó kiểm soát, nam giới hoàn toàn có thể phòng ngừa và hạn chế tình trạng suy giảm testosterone, làm chậm quá trình mãn dục nam hiệu quả. Để thực hiện điều này, nam giới cần thực hiện lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống và luyện tập phù hợp, mục tiêu là tăng cường và duy trì ổn định việc sản sinh nội tiết tố trong cơ thể. Tuổi tác và các yếu tố bệnh lý, môi trường làm giảm testosterone và giảm khả năng tình dục cần được kiểm soát để quá trình mãn dục không đến quá sớm.
Cụ thể, dưới đây là những biện pháp nên thực hiện kể cả với nam giới độ tuổi khỏe mạnh lẫn người trung tuổi bắt đầu có sự suy giảm testosterone.
7.1. Tăng cường thể dục thể thao
Nghiên cứu đã chỉ ra, những nam giới thường xuyên tập thể dục thể thao, vận động cơ thể hàng ngày đều đặn thì quá trình sản sinh hormone nội tiết nam ổn định và kéo dài hơn. Cùng với đó, vận động thể thao còn giúp cải thiện tinh thần, giúp cơ thể sảng khoái, tránh tình trạng mất ngủ. Những lợi ích mà thể dục thể thao mang lại với sức khỏe nói chung và việc làm chậm quá trình mãn dục là không thể phủ nhận.
7.2. Thực hiện chế độ ăn uống hợp lý
Dù nam giới ở độ tuổi nào, duy trì chế độ ăn uống hợp lý, cân bằng và đầy đủ Dinh dưỡng đều rất quan trọng. Việc này không chỉ giúp tăng cường sức khỏe, nâng cao sức đề kháng mà hoạt động của các cơ quan sinh dục và tình dục cũng tốt hơn.
Bên cạnh đó, để phòng ngừa mãn dục và duy trì nồng độ testosterone trong máu, bạn nên bổ sung testosterone tự nhiên từ các loại thực phẩm như:
- Cá ngừ, cá mòi, cá mồi,…
- Sữa giàu Vitamin D nhưng ít chất béo, có thể chọn sữa ít béo hoặc sữa tách béo.
- Các loại hải sản có vỏ như hàu, ngao, nghêu,… chứa nhiều kẽm và khoáng chất tốt.
- Lòng đỏ trứng cung cấp Vitamin D và cholesterol tự nhiên.
- Ngũ cốc các loại.
- Thịt bò.
- Các loại đậu.
- Chuối và các loại hoa quả tươi.
- Hải sản có vỏ giàu kẽm tốt cho quá trình sản sinh testosterone ở nam
Bên cạnh đó, thực đơn hàng ngày nam giới nên ưu tiên thực phẩm tự nhiên, chế biến tươi sống thay vì dùng các loại đồ ăn sẵn, đóng hộp nhiều chất bảo quản. Tránh rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích.
7.3. Lối sống lành mạnh và khoa học
Nam giới thực hiện và duy trì được lối sống lành mạnh từ tuổi vị thành niên sẽ có sức khỏe tốt hơn, đồng thời đẩy lùi và làm chậm quá trình mãn dục hiệu quả.
Nguyên tắc cần nhớ là:
- Cân bằng giữa công việc, sinh hoạt và nghỉ ngơi.
- Tránh tình trạng căng thẳng tinh thần kéo dài, giải tỏa stress lành mạnh.
- Có biện pháp thả lỏng, thư giãn tinh thần lành mạnh.
7.4. Tăng cường sản sinh testosterone nội sinh
Có thể điều trị Mãn dục nam giới bằng bổ sung testosterone với liệu pháp thay thế, tuy nhiên biện pháp này gây ra nhiều tác dụng phụ. Thay vào đó, các chuyên gia khuyên nam giới nên thực hiện biện pháp ưu tiên cải thiện khả năng sản sinh testosterone tự nhiên thay vì lệ thuộc vào testosterone bổ sung bên ngoài.
Để thực hiện điều này, nên tăng cường bổ sung kẽm và khoáng chất tự nhiên, ngoài tăng sản sinh testosterone còn giúp cải thiện các vấn đề sức khỏe tình dục như xuất tinh sớm, rối loạn cương dương,…