Vì sao cần tiêm nhắc vắc xin bạch hầu-ho gà-uốn ván?

1. Vắc xin bạch hầu-ho gà-uốn ván là gì?

Bạch hầu đã từng là một nguyên nhân chính gây bệnh tật và tử vong ở trẻ em. Đây là một bệnh Nhiễm trùng do vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae gây ra. Các triệu chứng thường xuất hiện khá chậm, bắt đầu bằng triệu chứng đau họng và Sốt nhưng đặc trưng là một mảng màu xám hoặc trắng phát triển trong cổ họng, có thể ngăn chặn đường thở và tạo ra tiếng kêu khi hít vào. Các biến chứng có thể gây tử vong của bệnh bao gồm Viêm cơ tim, viêm dây thần kinh, suy thận hay xuất huyết do lượng tiểu cầu giảm dần.

Bắt đầu từ những năm 1920, tỷ lệ bệnh bạch hầu giảm nhanh chóng nhờ việc bắt đầu tiêm phòng rộng rãi. Các nghiên cứu ước tính rằng vắc-xin chứa độc tố Bạch hầu bảo vệ gần như tất cả mọi người (95 trên 100) trong khoảng 10 năm. Theo đó, khả năng bảo vệ sẽ giảm dần theo thời gian, vì vậy người lớn cần được tiêm nhắc lại Td hoặc Tdap cứ sau mỗi 10 năm để được phòng bệnh bền vững.

Uốn ván là một bệnh lý nhiễm trùng có đặc trưng bởi sự co thắt cơ bắp mức độ dữ dội không kiểm soát được. Tác nhân gây bệnh là do vi khuẩn Clostridium tetani, thường được tìm thấy trong đất, nước bọt, bụi và phân động vật... xâm nhập qua vết cắt trên da hoặc vết đâm bởi vật nhiễm bẩn. Mặc dù giữ các cơn co thắt người bệnh vẫn tỉnh táo hoàn toàn nhưng nếu mức độ cơn nghiêm trọng có thể gây gãy xương. Khoảng mười phần trăm các trường hợp mắc bệnh có kết cục tử vong.

Từ lâu, vắc-xin uốn ván có chứa độc tố uốn ván đã được đưa vào lịch tiêm chủng cho trẻ em vì nguy cơ mắc bệnh trong những năm tháng đầu đời. Tương tự như bạch hầu, các nghiên cứu ước tính rằng vắc-xin chứa độc tố uốn ván giúp bảo vệ cơ bản tất cả mọi người trong khoảng 10 năm. Tuy nhiên, mọi người vẫn phải tiêm nhắc lại Td hoặc Tdap cứ sau 10 năm để duy trì tính bảo vệ tối ưu.

Bệnh Ho gà là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp rất dễ lây lan, do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra. Biểu hiện ban đầu là một cơn Ho dữ dội và sau đó là một hơi thở gấp nghe như "tiếng kêu". Trước khi vắc-xin được áp dụng, Ho gà được xem là một căn bệnh thời thơ ấu, là mối đe dọa đáng sợ ở phụ nữ mang thai và ở trẻ sơ sinh.

Vắc-xin ho gà đã trở nên phổ biến vào những năm 1940 và các trường hợp mắc phải ho gà đạt mức thấp nhất mọi thời đại trong thập niên 1970. Kể từ đó, đã có sự gia tăng ca bệnh nhưng chậm và ổn định. Một trong các lý do có thể góp phần vào sự gia tăng này miễn dịch tạo ra không kéo dài và các vi khuẩn gây bệnh ho gà cũng luôn thay đổi ở cấp độ di truyền. Vì thế, việc tiêm nhắc lại vắc-xin phòng chống ho gà cùng với bạch hầu, uốn ván là cần thiết.

Một loại vắc-xin kết hợp là có chứa từ hai đến ba thành phần vắc-xin trong một lần tiêm để giảm số lượng mũi tiêm.

Các loại vắc-xin chống lại bạch hầu, uốn ván và ho gà đang hiện có là:

DT (generic) và Td (Tenivac® và generic) cung cấp khả năng bảo vệ chống bệnh bạch hầu và uốn ván.

DTaP (Daptacel®, Infanrix®, Kinrix®, Pediarix®, Pentacel®, Quadracel® và Vaxelis TM) cung cấp khả năng bảo vệ chống bệnh bạch hầu, uốn ván và ho gà.

Tdap (Adacel®and Boostrix®) cung cấp bảo vệ chống uốn ván, bạch hầu và ho gà.

Ký tự in hoa trong các chữ viết tắt này có nghĩa là liều vắc-xin có liều lượng đầy đủ của thành phần đó trong một mũi tiêm. Ngược lại, ký tự nhỏ hơn nghĩa là liều nhỏ hơn.

Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh khuyến cáo việc tiêm phòng bệnh bạch hầu, uốn ván và ho gà là cần áp dụng cho mọi người, bắt đầu từ tuổi sơ sinh và nhắc lại trong suốt cuộc đời.

Các đối tượng này cần 3 mũi DTaP tiêm ban đầu để khởi động và tăng cường nhanh bảo vệ chống lại bệnh bạch hầu, uốn ván và ho gà. Sau đó, trẻ nhỏ cần 2 mũi tiêm nhắc lại để duy trì sự bảo vệ đó trong suốt thời thơ ấu. Lịch tiêm chủng cho các mũi tiêm bệnh bạch hầu, uốn ván và ho gà cần thực hiện ở các độ tuổi sau:

• 2 tháng
• 4 tháng
• 6 tháng
• 15 đến 18 tháng
• 4 đến 6 năm

Trẻ nên tiêm một mũi Tdap trong độ tuổi từ 11 đến 12 tuổi để tăng cường khả năng miễn dịch.

Phụ nữ mang thai nên được tiêm phòng Tdap trong giai đoạn đầu của tam cá nguyệt thứ 3 của mỗi thai kỳ. Bằng cách đó, người mẹ sẽ giúp bảo vệ bào thai khỏi ho gà trong vài tháng đầu đời.

Tất cả những người trưởng thành chưa bao giờ tiêm vắc-xin thì nên tiêm Tdap bất cứ lúc nào. Đồng thời, việc tiêm nhắc lại với một mũi Td hoặc Tdap cũng cần thực hiện cứ sau mỗi 10 năm.

Do tuổi tác hoặc tình trạng sức khỏe, một số đối tượng có thể không nên tiêm phòng vắc-xin bạch hầu-ho gà-uốn ván hoặc nên trì hoãn trước khi tiêm.

Đó là khi:

• Đã từng có một phản ứng dị ứng đe dọa tính mạng hoặc bị Dị ứng nghiêm trọng khi tiêm phòng.
• Đang mắc bệnh lý cấp tính.
• Có tình trạng co giật hoặc một vấn đề hệ thống thần kinh khác.
• Bị đau hoặc sưng dữ dội sau khi tiêm vắc-xin phòng uốn ván hoặc bạch hầu.
• Đã từng mắc phải hội chứng Guillian-Barré.
• Khi cảm giác thấy không khỏe.
• Nếu đang bị bệnh nhẹ, chẳng hạn như cảm lạnh, thì vẫn có thể được chủng ngừa. Nếu bệnh nghiêm trọng hơn thì nên đợi cho đến khi bình phục.

Hầu hết những người tiêm vắc-xin giúp bảo vệ cơ thể chống lại bệnh bạch hầu, uốn ván và ho gà không có bất kỳ vấn đề nghiêm trọng nào với mũi tiêm. Tuy nhiên, với bất kỳ loại thuốc nào, kể cả vắc-xin, đều có cơ hội gặp phải tác dụng phụ. Đa phần các triệu chứng thường nhẹ và tự hết sau vài ngày như đỏ, sưng tấy, đau nhức tại nơi tiêm.

Các triệu chứng toàn thân có thể gặp là sốt, ăn mất ngon, nôn ói, phát ban toàn thân, đau nhức khắp người... Nếu người bệnh có các biểu hiện nặng nề hơn như dị ứng, phản vệ, co giật... thì không nên tiêm phòng lặp lại.

Nhìn chung, vắc-xin bạch hầu, uốn ván và ho gà từ lâu đã được chứng minh là có tác dụng tốt trong việc phòng chống các bệnh truyền nhiễm này tuy nhiên vẫn không thể ngăn ngừa tất cả các trường hợp mắc bệnh trong suốt cuộc đời. Do đó, việc tiêm nhắc vacxin là cần thiết để đảm bảo tính phòng bệnh bền vững lâu dài.