Vì sao viêm nang lông kéo dài dai dẳng, dễ tái phát?

1. Viêm nang lông là bệnh gì?

Viêm nang lông là bệnh ngoài da khá phổ biến, do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây nhiễm trùng các nang lông. Viêm nang lông có thể xảy ra ở mọi vùng da có lông trên cơ thể như viêm nang lông nách, viêm nang lông mặt,... và thường xuất hiện vào mùa nắng nóng do da bị ẩm bởi mồ hôi, vệ sinh kém.

Viêm nang lông gây tổn thương da, biểu hiện bằng các mụn mủ, sẩn mủ ở nang lông, xung quanh có quầng viêm đỏ, có thể thấy sợi lông mọc dưới da gây ngứa. Những nốt đỏ mọc quanh vùng bị viêm không lớn nhưng dày đặc gây mất thẩm mỹ và ảnh hưởng tới sinh hoạt của bệnh nhân. Các vị trí thường gặp của viêm nang lông là da đầu, mặt, nách, vùng mu và mặt duỗi của tứ chi. Khi mụn vỡ ra sẽ để lại vết nhỏ, đóng vảy, có thể biến chứng thành nhọt, nặng hơn là nhọt cụm, ổ gà hoặc viêm mô dưới da. Bệnh thường gây Ngứa và hay tái phát.

Viêm nang lông được phân loại dựa vào độ nông sâu và mức độ lan rộng của tình trạng viêm nhiễm. Biểu hiện cụ thể của từng loại như sau:

• Viêm nang lông nông (viêm miệng nang lông): Là hiện tượng viêm nhiễm khu trú tại cổ nang lông, hay gặp ở vùng Da đầu hoặc các chi. Nguyên nhân viêm nang lông nông do tụ cầu vàng hoặc tiếp xúc với hóa chất gây bít tắc cổ nang lông. Bệnh chủ yếu gặp ở trẻ nhỏ và người bôi corticoid kéo dài. Biểu hiện bệnh là mụn mủ hình chóp, kích thước bằng đầu đinh ghim, ở giữa có chấm vàng, xung quanh là quầng đỏ, gây Ngứa rát. Mụn mủ mọc thành từng đợt, kéo dài khoảng 7 - 10 ngày, không để lại sẹo. Một số trường hợp bệnh có thể diễn biến dai dẳng trở thành mạn tính;
• Viêm nang lông sâu: Viêm nhiễm lan sâu xuống nang lông, gây thương tổn lớn hơn viêm nang lông nông. Các vết thương tổn hóa mủ không vỡ mà xẹp xuống, đóng vảy, sau đó vảy bong để lại Sẹo lõm. Bệnh nhân bị đau nhức ở vùng bị viêm;
• Nhọt: Là tình trạng viêm nang lông cấp tính, Hoại tử do tụ cầu vàng, có thể có 1 hoặc nhiều nhọt mọc rải rác hoặc tụ thành từng đám. Thương tổn do nhọt lan rộng ra cả phần da bao bọc nang lông, Hoại tử tổ chức, biến thành ngòi mủ màu vàng xanh. Khi ngòi mủ vỡ để lại vết loét sâu, sau khỏi sẽ thành sẹo. Bệnh hay gặp ở thanh niên, nam giới, xảy ra chủ yếu ở mặt, cổ, tay và mông;
• Hậu bối: Có biểu hiện là viêm một đám nang lông liền kề do tụ cầu vàng, thương tổn lan xuống cả mô liên kết và mô mỡ dưới da. Bệnh chủ yếu gặp ở người bệnh tiểu đường, suy dinh dưỡng, suy tim,... Thương tổn ban đầu là một đám da viêm đỏ, nổi cao, bề mặt rắn, nhẵn, ấn vào có cảm giác đau. Sau khoảng 3 - 5 ngày, thương tổn lớn dần, có thể đạt tới 10cm đường kính. Sau khoảng 7 - 10 ngày, thương tổn mềm dần và hóa mủ, mủ thoát ra qua miệng các nang lông. Đôi khi khu vực thương tổn bị hoại tử tạo thành vết loét sâu, dưới đáy có nhiều mủ, khiến bệnh nhân đau nhức, Sốt cao, mệt mỏi, chán ăn,...;
• Đinh râu: Là dạng nhọt xuất hiện ở vùng mặt. Vi khuẩn có thể theo dòng máu từ tĩnh mạch vùng mạch tới các xoang tĩnh mạch trong sọ Não và gây nhiễm khuẩn. Bệnh nhân nếu không kịp thời điều trị có thể hôn mê và thậm chí là tử vong;
• Sycosis: Là hiện tượng viêm mủ toàn bộ nang lông bán cấp hay mạn tính do tụ cầu vàng hoặc cơ địa của bệnh nhân. Bệnh tái phát dai dẳng ở những vùng lông tóc rậm, lông mày, vùng đầu, mép cằm, bộ phận sinh dục,... Biểu hiện của bệnh là các mụn mủ tiến triển, thương tổn từng mảng giống chàm, các mụn tập trung thành đám, da trợt, chảy nước hoặc có vảy che phủ,... Mụn mủ nằm sâu hơn, tạo thành nhiều u nhỏ, nổi cao, giới hạn rõ, khi ấn vào mủ chảy ra, các lỗ chân lông giãn rộng.

Viêm nang lông tuy không nguy hiểm nhưng kéo dài dai dẳng và dễ tái phát. Nguyên nhân là do các yếu tố gây bệnh luôn tồn tại quanh ta và khó có thể loại bỏ hoàn toàn. Cụ thể là:

• Rối loạn tuyến dầu: Tuyến dầu hoạt động quá mức hoặc chất dầu ngày càng đặc dính sẽ gây bức bí, làm kín nang lông, cản trở sự phát triển của sợi lông. Các tế bào chết tích tụ lại trong nang lông, làm kín chặt nang lông và gây viêm. Ngoài ra, viêm nang lông cũng có thể do mất cân bằng về độ axit, làm tăng tốc độ Mất nước ở da, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây viêm nhiễm bên trong nang lông. Vấn đề này chủ yếu do di truyền cơ địa da dầu của bố mẹ cho con cái. Đây là nguyên nhân di truyền nên rất khó loại bỏ hoàn toàn. Đó là lý do giải thích vì sao viêm nang lông kéo dài dai dẳng và dễ tái phát;
• Nguyên nhân bên trong cơ thể: Suy giảm hệ miễn dịch, rối loạn thần kinh, rối loạn chuyển hóa, mắc bệnh nội tiết, bệnh đường tiêu hóa, bệnh tiểu đường,... là những bệnh lý làm tăng nguy cơ mắc viêm nang lông. Nếu không điều trị triệt để những căn bệnh trên thì viêm nang lông sẽ kéo dài dai dẳng, khó chữa dứt điểm và dễ tái đi tái lại nhiều lần;
• Các yếu tố gây bệnh: Người sống ở khu vực có khí hậu nóng, độ ẩm cao, môi trường bị ô nhiễm, bụi bẩn,... có nguy cơ cao bị viêm nang lông. Và đây cũng là nguyên nhân khó kiểm soát nên khó có thể chữa viêm nang lông triệt để, bệnh dễ tái phát;
• Thói quen xấu: Cạo râu, nhổ lông hoặc tẩy lông, sử dụng quần áo bằng sợi tổng hợp, sử dụng kem bôi có corticoid, sử dụng kháng sinh lâu dài, băng bịt kín da,... dễ gây viêm nang lông. Nếu không thay đổi thói quen sống hoặc điều trị không đúng cách thì bệnh sẽ diễn biến dai dẳng, tái đi tái lại nhiều lần.

Viêm nang lông không khó điều trị. Điều quan trọng là bệnh nhân cần phải đi khám, thực hiện các xét nghiệm nhằm xác định tác nhân gây bệnh và dùng thuốc điều trị phù hợp.

Diễn biến viêm nang lông dai dẳng, hay tái phát do các yếu tố thuận lợi như di truyền, môi trường hoặc thói quen sống không phù hợp. Bên cạnh đó, nhiều bệnh nhân tái phát viêm nang lông do bỏ thuốc giữa chừng, không điều trị đúng lộ trình. Biến chứng có thể xảy ra nặng hơn là gây nhọt, nhọt cụm và viêm mô dưới da. Khi đó, việc điều trị bệnh sẽ càng khó khăn hơn. Vì vậy, người bệnh cần cải thiện môi trường sống, thay đổi thói quen sinh hoạt để giảm nguy cơ mắc bệnh và dùng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ nhằm điều trị bệnh dứt điểm.

Cách điều trị viêm nang lông cụ thể cho từng thể viêm nang lông là:

• Viêm nang lông nông: Bôi dung dịch sát khuẩn lên vùng tổn thương;
• Viêm nang lông sâu: Bôi dung dịch sát khuẩn lên vùng bị viêm lan rộng, kết hợp sử dụng kháng sinh đường uống;
• Nhọt và hậu bối: Sử dụng kháng sinh tại chỗ và toàn thân, khi có mủ cần rạch tháo lấy ngòi mủ;
• Đinh râu: Điều trị phối hợp nhiều kháng sinh đường tiêm;
• Sycosis: Điều trị kháng sinh kết hợp thay đổi cơ địa bằng histaglobin và vắc xin tụ cầu.

Các trường hợp viêm nang lông hay tái phát cần tìm nguyên nhân, phát hiện các ổ vi trùng ở hốc mũi, hậu môn,... và tránh làm Trầy xước da do cạo râu. Người bệnh tuyệt đối không dùng thuốc không rõ nguồn gốc để tránh làm tổn thương lan rộng hơn khiến bệnh nặng hơn, khó điều trị dứt điểm.

Tốt nhất mỗi người cần chủ động phòng ngừa bệnh tái phát bằng cách thực hiện theo các biện pháp sau:

• Tăng cường vệ sinh thân thể, giữ da khô về mùa hè. Nên sử dụng các loại xà bông giúp giảm chất nhờn, giúp lỗ chân lông luôn thông thoáng;
• Bảo vệ da trước xà phòng, hóa chất, nước tẩy rửa có thành phần dễ gây kích ứng;
• Không đội mũ nón chật, mặc quần áo chật, khó thấm hút mồ hôi, nên mặc quần áo bằng chất cotton thoải mái;
• Tránh làm trầy xước da khi cạo râu;
• Trong chế độ ăn nên giảm chất bột, đường, tăng cường vitamin nhóm B, uống nhiều nước để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng giúp da khỏe mạnh;
• Khi có biểu hiện viêm nang lông nên đi khám tại các cơ sở chuyên khoa da liễu, đồng thời tuân thủ đúng chỉ định điều trị của bác sĩ để bệnh nhanh khỏi, không tái phát.

Viêm nang lông là bệnh khó điều trị dứt điểm, kéo dài dai dẳng và dễ tái phát. Bởi vậy, tốt nhất mỗi người cần chú ý tới các biện pháp phòng bệnh để giảm nguy cơ mắc phải căn bệnh này. Khi không may mắc bệnh, bệnh nhân cần phối hợp với bác sĩ điều trị để trị bệnh dứt điểm, tránh tái phát.