Viêm đại tràng co thắt mạn tính - nguyên nhân - triệu chứng và cách điều trị

1. Viêm đại tràng co thắt mạn tính là bệnh gì?

Viêm đại tràng co thắt là tình trạng rối loạn chức năng của đại tràng, lành tính, gây ra sự khó chịu ở đại tràng cho người bệnh nhưng chưa tìm thấy tổn thương nào ở đại tràng. Bệnh viêm đại tràng co thắt còn có tên gọi khác như hội chứng ruột kích thích, bệnh đại tràng chức năng, viêm đại tràng mạn tính hay rối loạn chức năng đại tràng.

Bệnh đại tràng thường gặp ở những người làm việc trong môi trường căng thẳng, mệt mỏi, hay lo âu, mệt mỏi hoặc những người có thói quen sinh hoạt không điều độ, ăn uống không đúng giờ.

Viêm đại tràng và viêm đại tràng co thắt mạn tính có những triệu chứng bệnh giống như những biểu hiện lại khác nhau rất rõ.

• Đau bụng: Đau bụng ở người viêm đại tràng thường chỉ đau âm ỉ, đau cố định ở một chỗ, ở hố chậu phải hoặc hố chậu trái. Trong khi, triệu chứng ở người viêm đại tràng co thắt mạn tính lại biểu hiện đau dữ dội, đau quặn, âm ỉ nhưng không đau nhiều. Đôi khi sẽ sờ thấy cục nổi lên dọc khung đại tràng.
• Đi ngoài: Người bị viêm đại tràng đi táo hoặc đi ngoài phân lỏng nhưng luôn cảm thấy dễ chịu sau khi đi đại tiện. Tuy nhiên, người bị viêm đại tràng có thể đi ngoài ra máu.
• Yếu tố thần kinh: ít tác động đến người bị viêm đại tràng. Người bị viêm đại tràng co thắt mạn tính lại bị ảnh hưởng nhiều bởi yếu tố Thần kinh như lo lắng, căng thẳng khiến triệu chứng nặng hơn.
• Các triệu chứng khác: Bệnh nhân bị viêm đại tràng thường chỉ có các triệu chứng liên quan đến đường tiêu hóa. Người bị viêm đại tràng co thắt mạn tính thường có vấn đề về tiêu hóa kèm triệu chứng chóng mặt, đau đầu, mất ngủ, tim đập nhanh, hồi hộp ...

Nguyên nhân gây ra hội chứng viêm đại tràng co thắt mạn tính chưa được xác định rõ, tuy nhiên cũng có một số yếu tố được xem là nguyên nhân gây bệnh.

3.1. Nhu động tiêu hóa hoạt động kém

Nhu động ruột là cơ quan quan trọng của hệ tiêu hóa, giúp co bóp trộn đều thức ăn và vận chuyển qua các bộ phận của đường tiêu hóa. Các nghiên cứu chỉ ra, người bị đại tràng co thắt có nhu động ruột bị thay đổi cường độ co bóp.

Nhu động ruột làm việc bất thường gây rối loạn tiêu hóa, cường độ co bóp nhanh gây triệu chứng đầy hơi, tiêu chảy, chướng bụng, nhưng nếu co bóp chậm làm chậm quá trình vận chuyển thức ăn. Điều này khiến phân trở nên khô cứng, gây táo bón.

3.2. Yếu tố tâm lý

Tâm lý căng thẳng, lo lắng, stress kéo dài là yếu tố hàng đầu dẫn tới viêm đại tràng co thắt và nhiều bệnh lý đường tiêu hóa khác. Tâm lý càng mất ổn định, áp lực stress tăng thì triệu chứng bệnh càng rõ ràng. Phân tích ảnh hưởng thấy, tâm lý tác động xấu đến dây thần kinh của hệ tiêu hóa, làm rối loạn hoạt động và gây bệnh.

Bên cạnh đó, stress căng thẳng khiến các tín hiệu giữa Não và ruột phối hợp kém, gây những rối loạn của quá trình tiêu hóa. Điều này lí giải tại sao bệnh nhân đại tiện thất thường, lúc bị tiêu chảy, lúc bị táo bón.

3.3. Viêm ruột, nhiễm trùng

Ở người bị viêm đại tràng co thắt, hệ miễn dịch đường ruột cũng suy giảm. Nếu vi khuẩn, virus nhân cơ hội gây bệnh nhiễm trùng thì bệnh càng nguy hiểm. Triệu chứng thấy rõ của tình trạng này là tiêu chảy nặng kéo dài.

3.4. Ăn uống kém lành mạnh

• Chế độ ăn uống kém lành mạnh làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:
• Đồ ăn cay nóng.
• Thức ăn nhanh chứa nhiều chất bảo quản, thức ăn để lâu hoặc không đảm bảo vệ sinh.
• Bia, rượu, nước ngọt có ga và các chất kích thích khác.
• Sữa và chế phẩm từ sữa chứa lactose.
• Thói quen ăn nhanh, không nhai kĩ, thường xuyên bỏ bữa cũng gây ảnh hưởng đến hoạt động của hệ tiêu hóa.

3.5. Rối loạn nội tiết tố

Theo thống kê, phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao gấp đôi so với đàn ông, nguyên nhân chủ yếu do thay đổi nội tiết tố trong chu kỳ kinh nguyệt, thời kỳ Mang thai hay tiền mãn kinh.

4. Triệu chứng viêm đại tràng co thắt mạn tính

Triệu chứng bệnh viêm đại tràng co thắt khá giống với một số bệnh đường tiêu hóa khác, nhất là viêm đại tràng. Có thể phân biệt bệnh với những triệu chứng đặc trưng như:

4.1. Bụng đau quặn thắt

Đại tràng co thắt gây nên những cơn đau bụng quặn thắt, kéo dài âm ỉ, có thể kèm theo triệu chứng ợ nóng, đầy hơi, tâm trạng căng thẳng lo âu. Tình trạng này đặc biệt thường xuất hiện sau khi ăn món chua cay, hải sản, đồ sống. Triệu chứng thuyên giảm khi người bệnh xì hơi hoặc đi đại tiện.

4.2. Đại tiện thất thường

Bệnh nhân đại tràng co thắt có triệu chứng đại tiện thất thường thấy rõ như đi ngoài nhiều lần, Táo bón và tiêu chảy xen kẽ. Sau khi đi vệ sinh, bệnh nhân vẫn cảm thấy đau bụng và buồn đi tiếp. Phần đầu phân rắn, đuôi nát, có thể có chất nhầy và mùi hôi.

4.3. Bị ảnh hưởng nhiều bởi yếu tố thần kinh

Triệu chứng bệnh nặng và thường xuyên hơn nếu bệnh nhân thường xuyên căng thẳng, lo lắng. Đây là sự khác biệt lớn nhất giữa bệnh viêm đại tràng co thắt và các bệnh lý đường tiêu hóa khác.

4.4. Triệu chứng khác

Triệu chứng bệnh kéo dài khiến cơ thể mệt mỏi, xanh xao, suy nhược. Ngoài ra, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng khác kèm theo như: mất ngủ, căng thẳng mệt mỏi, chóng mặt, tim đập nhanh,…

Những triệu chứng sau cảnh báo tình trạng bệnh nghiêm trọng gồm:

• Chảy máu trực tràng.
• Tiêu chảy vào ban đêm.
• Khó nuốt thức ăn.
• Thiếu máu do thiếu sắt.
• Sụt cân nhanh không rõ nguyên do.
• Nôn nhiều.
• Đi đại tiện nhiều lần trong ngày hoặc nhiều ngày lại không đại tiện được.
• Đau bụng quặn thắt thường xuyên, cơn đau tăng không giảm dù đi ngoài hay xì hơi.

Khi gặp những triệu chứng này, bệnh nhân cần sớm tới thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán, điều trị sớm.

Viêm đại tràng co thắt mạn tính không dễ để chẩn đoán bệnh do bệnh. Tùy vào từng biểu hiện cụ thể của bệnh nhân và điều kiện về trang thiết bị y tế, bác sĩ sẽ có chỉ định xét nghiệm khác nhau để chẩn đoán bệnh.

Bệnh nhân có thể được chỉ định Xét nghiệm phân để tìm vi khuẩn, trứng giun, sán ... nếu nghi ngờ bệnh nhân bị loạn khuẩn

Chụp khung đại tràng có thuốc cản quang, Nội soi đại tràng nếu bệnh nhân nghi ngờ viêm đại tràng với các lý do khác để phát hiện ra viêm đại tràng hay viêm đại tràng co thắt mạn tính.

Viêm đại tràng co thắt mạn tính nếu không được điều trị sớm có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe người bệnh, thậm chí là nguyên nhân gây ra ung thư đại tràng.

7.1. Tạo thói quen ăn uống hợp lý

Những thực phẩm giúp nhuận tràng, cung cấp đầy đủ chất Dinh dưỡng được khuyến khích với bệnh nhân như:

• Bột yến mạch.
• Thịt, cá, trứng, sữa không chứa lactose.
• Uống nhiều nước mỗi ngày, nước ép trái cây cũng rất tốt.
• Sữa chua và thực phẩm giàu prebiotic giúp lợi khuẩn.
• Rau xanh và trái cây.

Những thực phẩm chứa Sorbitol, thức uống có cồn, thực phẩm khó tiêu hóa, thức ăn sẵn, nhiều dầu mỡ nên hạn chế tối đa.

Ngoài ra, nên ăn uống đúng bữa, đầy đủ dinh dưỡng, tránh bỏ bữa khiến bệnh thêm trầm trọng.

7.2. Giảm căng thẳng, stress

Có nhiều biện pháp giúp giảm stress, căng thẳng mỗi ngày để ngăn ngừa và giảm bệnh đại tràng co thắt như:

• Các bài tập thư giãn: Thiền, Yoga,…
• Tập hít thở sâu: vừa ổn định tâm lý vừa giúp nhu động ruột hoạt động tốt hơn.
• Tập thể dục mỗi ngày.

7.3. Điều trị bằng thuốc

Nếu triệu chứng bệnh nặng, bác sĩ sẽ xem xét chỉ định sử dụng các loại thuốc điều trị triệu chứng như:

• Thuốc chống co thắt đại tràng: Làm giảm những cơn co thắt bụng.
• Thuốc nhuận tràng: giúp điều hòa nhu động ruột, giảm táo bón.
• Thuốc chống trầm cảm 3 vòng: giúp cho bệnh nhân bị viêm đại tràng co thắt do tâm lý căng thẳng, lo âu.
• Thuốc cầm tiêu chảy: là nhóm thuốc Actapulgite và Loperamid giúp làm chậm sự co bóp cơ ruột.

Khi triệu chứng bệnh trầm trọng, không thể can thiệp bằng thay đổi lối sống sinh hoạt thì cần dùng đến những dòng thuốc đặc trị để điều trị tiêu chảy nặng hoặc táo bón ở phụ nữ.

• Bổ sung gạo, khoai tây, cà rốt.
• Chọn các loại protein như thịt nạc, ca, sữa đậu nành, sữa chua
• Các loại thực phẩm tanh như tôm, cá, cua, trứng không nên ăn nhiều và ăn ngay sau khi chế biến
• Người bệnh nên bổ sung các loại rau xanh như rau muống, rau cải, rau ngót, bắp cải, củ cải. Các loại hoa quả chín như chuối tây, hồng xiêm, xoài ngọt
• Hàng ngày uống đủ nước, muối khoáng và các loại vitamin.

Mọi thắc mắc các bạn có thể đặt câu hỏi bác sĩ, phòng khám và bệnh viện trên nền tảng bcare.vn để được giải đáp