Tác giả: Giang Lê
Tham vấn y khoa: TS. Dược khoa Trương Anh Thư
Tìm hiểu chung
Tìm hiểu chung
Thay khớp gối bán phần là gì?
Thay khớp gối bán phần (hay còn gọi là thay khớp gối không hoàn toàn hoặc tạo hình khớp gối) là phương pháp phẫu thuật giúp loại bỏ một phần khớp gối bị tổn thương. Khớp gối của bạn thường được thay thế bởi một vật liệu nhân tạo gọi là bộ phận giả. Bộ phận giả này có thể thay thế được cả phần bên trong và bên ngoài hoặc một phần xương bánh chè bị tổn thương của đầu gối. Các sụn và xương khỏe mạnh vẫn sẽ được giữ lại.
Nguyên nhân chính mà bệnh nhân cần thực hiện phẫu thuật là do bệnh viêm khớp. Viêm khớp là tình trạng một hoặc nhiều khớp bị tổn thương. Viêm khớp bào mòn dần dần sụn khớp bình thường bao bọc bề mặt khớp của dẫn đến vùng xương bên dưới sụn bị tổn thương. Điều này sẽ gây ra đau và cứng khớp.
Thay khớp gối bán phần sẽ giúp bệnh nhân giảm đau và đi lại dễ dàng hơn từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống của họ.
Khi nào bạn nên thực hiện thay khớp gối bán phần?
Tùy thuộc vào tình trạng của bệnh nhân, bác sĩ sẽ đánh giá xem phẫu thuật Thay khớp gối toàn phần có phải là giải pháp tốt nhất không. Thông thường, nguyên nhân phổ biến nhất mà bệnh nhân phải tiến hành phẫu thuật thay khớp gối là do Viêm khớp gối nghiêm trọng.
Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật thay khớp gối nếu:
Cơn đau đầu gối khiến bệnh nhân không thể ngủ được;
Cơn đau đầu gối khiến bệnh nhân không thể thực hiện các hoạt động hằng ngày;
Các phương pháp điều trị khác không giúp cơn đau đầu gối của bệnh nhân đỡ hơn.
Khi tiến hành thay khớp gối, bác sĩ sẽ cân nhắc giữa hai phương pháp thay khớp gối toàn phần và thay khớp gối bán phần. Thông thường, bác sĩ sẽ có thể chọn Thay khớp gối bán phần thay vì toàn phần vì những lý do sau đây:
Bệnh nhân đã cao tuổi, gầy và ít vận động;
Phần bên kia của đầu gối hoặc phần dưới xương bánh chè của bệnh nhân không bị viêm quá nặng;
Đầu gối của bệnh nhân bị biến dạng không nhiều;
Đầu gối của bệnh nhân vẫn có phạm vi chuyển động tốt;
Các dây chằng ở đầu gối bệnh nhân vẫn ổn định.
Bạn nên thảo luận với bác sĩ để lựa chọn được phương pháp điều trị tốt nhất cho tình trạng của mình.
Điều cần thận trọng
Điều cần thận trọng
Bạn nên biết những gì trước khi thực hiện thay khớp gối bán phần?
Trước khi tiến hành thay khớp gối bán phần, bạn nên lưu ý những điều sau:
Một số rủi ro có thể xảy ra bao gồm: gây ra các cục máu đông, tụ dịch bên trong khớp gối, phần khớp nhân tạo thay thế có thể bị hỏng, các dây thần kinh và mạch máu có thể bị tổn thương, đau khi quỳ, bị hội chứng giao cảm loạn dưỡng do phản xạ (hiếm gặp);
Bạn có thể cần phẫu thuật nhiều lần. Cơn đau của bạn có thể vẫn còn vì phẫu thuật này chỉ thay thế một phần của phần đầu gối bị tổn thương. Bác sĩ sẽ quyết định phương pháp chữa trị tốt nhất dành cho bạn;
Phần khớp gối thay thế có thể bị ăn mòn theo thời gian.
Liệu có nguy hiểm nào có thể xảy ra hay không?
Như bất kỳ phẫu thuật nào khác, thay khớp gối bán phần cũng tiềm ẩn một số rủi ro nhất định. Bác sĩ phẫu thuật sẽ thảo luận về từng biến chứng với bạn và những biện pháp giúp phòng tránh các biến chứng có thể gặp.
Mặc dù hiếm khi xảy ra, một số biến chứng có thể xuất hiện bao gồm:
Huyết khối (sự tạo cục máu đông tại khớp gối của bạn);
Nhiễm trùng;
Tổn thương thần kinh hoặc mạch máu;
Đau kéo dài;
Những biến chứng gây ra bởi thuốc gây mê.
Riêng với thay khớp gối bán phần, còn có thể có biến chứng:
Tổn thương thần kinh;
Tổn thương mạch máu;
Trật khớp;
Nhiễm trùng khớp gối;
Lỏng khớp;
Đau nghiêm trọng, cứng khớp và mất khả năng sử dụng khớp gối (được gọi là hội chứng đau cục bộ phức tạp).
Bạn có thể giảm nguy cơ mắc phải biến chứng bằng cách cẩn thận làm theo hướng dẫn của bác sĩ để chuẩn bị cho ca phẫu thuật, chẳng hạn như nhịn đói và ngưng một số loại thuốc nhất định.
Nếu bạn có bất kì câu hỏi gì về những biến chứng có thể xảy ra, hãy trao đổi với bác sĩ để biết thêm thông tin.
Quy trình thực hiện
Quy trình thực hiện
Bạn nên chuẩn bị gì trước khi thực hiện thay khớp gối bán phần?
Luôn nói cho bác sĩ biết bạn đang dùng các loại thuốc gì, bao gồm cả các loại thảo dược, thực phẩm chức năng và thuốc mua không cần toa.
Trong 2 tuần trước khi tiến hành phẫu thuật:
Bạn có thể cần sắp xếp lại nhà ở, giúp bạn sinh hoạt thuận tiện hơn trong những tuần tiếp theo;
Hỏi bác sĩ những loại thuốc nào bạn vẫn có thể sử dụng trong giai đoạn phẫu thuật;
Bác sĩ có thể yêu cầu bạn tạm ngưng sử dụng các loại thuốc làm máu khó đông. Chúng bao gồm: aspirin, ibuprofen, naproxen và các loại thuốc làm loãng máu như warfarin và một số loại thuốc khác;
Bạn có thể cần ngưng sử dụng tất cả các loại thuốc khiến cho hệ miễn dịch của bạn yếu đi, chẳng hạn như Enbrel và methotrexate.
Vào ngày phẫu thuật:
Bác sĩ có thể yêu cầu bạn không ăn uống gì trong vòng 6-12 tiếng trước khi tiến hành phẫu thuật;
Uống các loại thuốc mà bác sĩ chỉ định;
Bác sĩ sẽ cho bạn biết hôm đó bạn phải đến bệnh viện vào lúc nào;
Hãy thảo luận với bác sĩ phẫu thuật nếu bạn có bất kỳ câu hỏi gì về việc làm thế nào để chuẩn bị cho cuộc phẫu thuật sắp tới.
Quy trình thực hiện thay khớp gối bán phần như thế nào?
Ngay trước khi phẫu thuật, bác sĩ gây mê cho bạn. Có hai phương pháp gây mê bao gồm:
Gây mê toàn thân: bạn sẽ ngủ và không cảm thấy đau trong suốt thời gian phẫu thuật;
Gây mê cục bộ (còn gọi là gây mê tủy sống và ngoài màng cứng): Bạn sẽ mất cảm giác từ vùng thắt lưng trở xuống. Bạn cũng sẽ dùng một số loại thuốc để cảm thấy thoải mái hoặc buồn ngủ trong thời gian phẫu thuật.
Bác sĩ phẫu thuật sẽ rạch một đường mổ ở đầu gối của bạn. Đường mổ này thường dài khoảng 7,6 cm đến 12,7 cm.
Tiếp theo, bác sĩ sẽ quan sát toàn bộ khớp gối của bạn. Nếu không chỉ một vùng khớp gối của bạn bị tổn thương, bạn có thể sẽ được thay khớp gối toàn bộ. Trong hầu hết trường hợp thì điều này là không cần thiết, vì những xét nghiệm được làm trước đó giúp bác sĩ chẩn đoán được những tổn thương này. Sau đó một phần khớp gối làm từ nhực chuyên dụng và kim loại sẽ được gắn vào khớp gối của bạn. Một khi bộ phận thay thế đã được đặt đúng vị trí, bác sĩ sẽ cố định nó vào khớp gối bằng một loại vật liệu gọi là cement. Cuối vết mổ sẽ được đóng và khâu lại.
Hồi phục sức khỏe
Hồi phục sức khoẻ
Bạn nên làm gì sau khi thực hiện thay khớp gối bán phần?
Thông thường, bạn sẽ được về nhà sau phẫu thuật khoảng một đến bốn ngày và sẽ cần sử dụng ba toong hoặc chống gậy để đi lại trong một vài tuần.
Tập luyện đều đặn sẽ giúp bạn quay trở lại với các hoạt động bình thường sớm nhất có thể. Tuy nhiên trước khi bắt đầu tập luyện, bạn hãy hỏi ý kiến của bác sĩ.
Hầu hết bệnh nhân sau khi phẫu thuật thay thế khớp gối bán phần sẽ hồi phục hoàn toàn, ít đau hơn và có thể di chuyển tốt hơn. Dù vậy, khớp gối nhân tạo không mang cho bạn cảm giác hoàn toàn giống như khớp gối bình thường.
Hãy thảo luận với phẫu thuật viên để được chăm sóc hậu phẫu thích hợp. Quan trọng là bạn phải thực hiện theo những hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo hồi phục hoàn toàn.
Nguồn tham khảo
Thay khớp gối bán phần, https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/007256.htm
Thay khớp gối bán phần, http://www.betterhealth.vic.gov.au/
Thay khớp gối bán phần, http://orthoinfo.aaos.org/topic.cfm?topic