Cách xử trí khi trẻ bị sốt cao co giật

1. Sốt co giật là gì?

Sốt co giật là một tình trạng co giật xảy ra ở trẻ trong lứa tuổi từ 3 tháng đến 6 tuổi và có nhiệt độ sốt từ 38°C trở lên. Hầu hết tình trạng sốt co giật xảy ra ở các bé trong độ tuổi khoảng từ 12 - 18 tháng.

Trẻ bị sốt co giật sẽ có triệu chứng sốt, tăng nhiệt độ sốt đột ngột, cứng người, trợn Mắt tay chân giật liên hồi và sau 1 - 2 phút thì sẽ tự hết co giật.

2. Nguyên nhân khiến trẻ sốt co giật

Nguyên nhân của sốt co giật rất nhiều, trong đó có tình trạng nhiễm trùng : nhiễm do siêu vi, nhiễm do vi khuẩn hoặc là tình trạng sau chích ngừa cũng có thể khiến trẻ bị sốt co giật. Ví dụ như chích ngừa Sởi - quai bị - rubella, sau khoảng 1 - 2 tuần, trẻ có thể bị sốt và co giật.

Ngoài ra tình trạng sốt co giật ở trẻ thường hay có yếu tố gia đình. Có thể tiến căn trong gia đình đã có những người bị co giật khi sốt như vậy lúc nhỏ như ba, mẹ, anh, chị...

Tuy nhiên cho đến nay, hầu như chưa ai biết được tại sao trẻ lại bị co giật khi sốt. Một số suy đoán cho rằng tác nhân gây ra vấn đề co giật ở trẻ là do chất hóa học nào đó trong cơ thể tiết ra hơn là do nhiệt độ sốt.

3. Biểu hiện của sốt co giật ở trẻ

• Co giật do sốt cao thường xảy ra sớm, cơn co giật hầu hết là cơn toàn thể, vận động hai bên, kiểu cơn co cứng – giật cơ (tonic – clonic).
• Khi co giật trẻ có thể có thêm các biểu hiện nôn ói, sùi bọt mép, đồng tử lộn lên trên làm mắt trắng dã. Các cơn co giật này thường là các cơn co giật toàn thể, ngắn, kéo dài không quá 5 phút. Sau co giật, trẻ có thể lờ đờ chậm chạp hoặc ngủ. Thời gian này có thể kéo dài tới cả tiếng đồng hồ. Trẻ thường bị 1 cơn co giật cho 1 đợt sốt.
• Có 2 loại co giật do sốt loại đơn giản và loại phức tạp. Khoảng 1/3 trẻ co giật do sốt là co giật phức tạp.

Đặc điểm của co giật do sốt thể đơn giản:

• Cơn co giật điển hình là cơn toàn thể, kiểu tăng trương lực và co cứng cơ
• Thời gian co giật 15 phút.
• Trẻ không rối loạn tri giác hay có bất kỳ dấu hiệu Thần kinh nào sau cơn.

Đăc điểm của co giật do sốt thể phức tạp:

• Co giật khu trú.
• Thời gian kéo dài > 15 phút
• Có từ 2 cơn co giật trở lên trong vòng 24 giờ.

• Tỷ lệ tái phát co giật do sốt khoảng 25-50%, khoảng 9% có 3 cơn hay nhiều hơn nữa.
• 50% cơn thứ hai xảy ra trong 6 tháng sau cơn đầu, 75% xảy ra trong năm đầu sau cơn thứ nhất và 90% trong vòng 2 năm sao cơn thứ nhất.
• 50% trẻ co giật do sốt dưới 1 tuổi bị tái phát.
• Trẻ co giật khi nhiệt độ càng cao thì khả năng tái phát thấp hơn.
• Tỷ lệ động kinh: 2-5%. Hầu hết các trường hợp sốt rồi có co giật kéo dài trên 15 phút, hoặc có nhiều cơn co giật trong 24 giờ đều liên quan tới bệnh lý thần kinh sẵn có của trẻ.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ tái phát là:

• Tuổi khởi phát
• Có tiền căn cha mẹ hoặc anh em ruột bị co giật do sốt.
• Co giật khi sốt <40oC.
• Có nhiều cơn co giật trong đợt bệnh đầu tiên.
• Khởi phát co giật sớm (

Mặc dù co giật do sốt gây hoảng loạn cho cha mẹ nhưng được xem là lành tính và hầu hết không gây ra nguy hiểm, trừ khi trẻ bị Chấn thương trong lúc co giật. Tỷ lệ tử vong của trẻ có co giật do sốt (1 cơn và kéo dài không quá 15 phút) không khác tỷ lệ tử vong của các trẻ không bị co giật kèm sốt cùng lứa tuổi.

Theo các nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt về trí tuệ của các trẻ bị co giật do sốt so với anh em cùng cha mẹ không bị co giật do sốt.

Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng co giật các bậc cha mẹ cần giữ bình tĩnh và không nên sợ hãi. Vì phần lớn các cơn giật chỉ kéo dài vài phút và không đe dọa tính mạng. Có thể giúp trẻ bằng các bước sau:

• Đặt trẻ nơi nằm xuống rộng rãi và an toàn.
• Tư thế an toàn: Để bệnh nhân chân duỗi chân co, nghiêng sang một bên vì trẻ giật sẽ nôn, nếu thức ăn từ chất nôn lọt vào đường
• Nới lỏng áo ở quanh cổ, nếu có gối thì đặt gối dưới đầu trẻ.
• Không nên cho bất cứ cái gì vào trong miệng hoặc cố gắng nạy răng của trẻ.
• Không được đè trẻ hoặc cố gắng dùng sức để kèm cơn co giật.
• Nếu trẻ sốt dùng hạ sốt đường hậu môn. Nhớ rằng dùng thuốc sau cùng vì thuốc tác dụng muộn nên phải làm bước 1 trước không tốn thời gian tìm thuốc. Khi cơn đã qua, trẻ có thể Lú lẫn hoặc buồn ngủ và cần được sự che chở. Nhét thuốc hạ sốt qua hậu môn nếu trẻ còn sốt.
• Đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra

Cách hạ sốt cho trẻ:

• Đặt trẻ ở tư thế dễ chịu, thoải mái để thông đường hô hấp, tránh các tư thế bất thường.
• Cởi bỏ hết quần áo trẻ.
• Lau mát khi trẻ sốt cao 39oC bằng cách đắp khăn ướt với nước ấm 36-37oC (nước dùng tắm bé) lên hai nách, hai bẹn và trán. Thường xuyên thay đổi khăn để việc giải nhiệt cho trẻ được thực hiện tốt và nhanh hơn. Không nên dùng nước đá vì sẽ gây co mạch làm chậm trễ quá trình giải nhiệt.
• Lau khoảng 15-30 phút trong khi chờ tác dụng của thuốc hạ nhiệt.
• Kết hợp dùng thuốc hạ nhiệt qua đường hậu môn: Nên dùng Paracetamol liều lượng 10-15mg/Kg/lần, có thể lập lại sau 4-6 giờ.
• Điều trị nguyên nhân gây sốt

Sốt co giật không phải là một hiện tượng hiếm gặp ở trẻ. Mức độ nguy hiểm còn tùy thuộc vào các nguyên nhân gây co giật. Đối với sốt co giật lành tính sốt co giật ở trẻ thường tự giới hạn (thường cơn khoảng 2 – 5 phút), không để lại di chứng lâu dài

Sau 5 tuổi, sốt co giật ở trẻ sẽ tự hết. Tuy nhiên, co giật đi kèm với sốt có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nhiễm trùng nặng như viêm màng não, viêm não... Vì vậy, khi trẻ co giật có sốt cần được đưa tới các cơ sở uy tín để thăm khám kỹ lưỡng.