Tìm hiểu về nghiệm pháp dây thắt
Sốt xuất huyết Dengue là bệnh truyền nhiễm rất thường gặp ở các nước nhiệt đới như Việt Nam và được chẩn đoán xác định dựa vào xét nghiệm kháng nguyên NS1 Ag. Tuy có độ chính xác cao nhưng thời gian chờ kết quả kéo dài có thể khiến việc xử trí các biến chứng trở nên chậm trễ, nghiệm pháp dây thắt ra đời nhằm mục đích chẩn đoán sớm sốt xuất huyết để chủ động điều trị hiệu quả.
1. Nghiệm pháp dây thắt là gì?
Nghiệm pháp dây thắt là nghiệm pháp dùng để kiểm tra và đánh giá sức bền thành mạch, chủ yếu là mao mạch của bệnh nhân. Nguyên lý thực hiện là chủ động cản trở tuần hoàn về tim để làm tăng áp lực trong lòng tĩnh mạch và mao mạch, sau đó giảm áp lực đột ngột nếu thành mạch kém bền vững thì hồng cầu sẽ bị đẩy ra khỏi thành mạch gây xuất huyết dưới da với hình thái những chấm xuất huyết nhỏ.
2. Nghiệm pháp dây thắt được thực hiện như thế nào?
Nghiệm pháp dây thắt có thể được chỉ định ở tất cả những trường hợp nghi ngờ suy giảm sức bền mao mạch và không có chống chỉ định. Người khám sẽ thực hiện nghiệm pháp dây thắt theo các bước sau:
- Đầu tiên cần kiểm tra nốt xuất huyết trên tay người bệnh nếu có để phân biệt với nốt xuất huyết mới xuất hiện tránh sai sót trong quá trình đọc kết quả
- Tiến hành đo huyết áp người bệnh bằng máy đo huyết áp thông thường
- Tiếp tục duy trì huyết áp ở trị số trung bình giữa huyết áp tối đa và huyết áp tối thiểu trong khoảng 10 phút
- Tháo nhanh máy đo huyết áp và giơ cao tay bệnh nhân để máu lưu thông bình thường, đợi khoảng 2 phút và đọc kết quả là số lượng chấm xuất huyết trên một diện tích da nhất định.
3. Đánh giá kết quả nghiệm pháp dây thắt như thế nào?
Kết quả của nghiệm pháp dây thắt sẽ dựa vào số lượng chấm xuất huyết trên 1cm2 da vùng mặt trước cánh tay và cẳng tay phần dưới dây thắt. Kết quả tương ứng như sau:
- 5-9 nốt/ cm2: nghi ngờ (+)
- 10-19 nốt/cm2: dương tính (++)
- Trên 19 nốt/cm2: dương tính (+++)
Đặc điểm để nhận biết nốt xuất huyết là đường kính khoảng vài milimet, có thể to hơn nhưng không quá 1cm, màu đỏ, phẳng với da, ấn phiến kính hoặc căng da không mất và biến mất trong khoảng từ 2-5 ngày.
Nghiệm pháp dây thắt có thẻ dùng để chẩn đoán sớm Sốt xuất huyết nhưng không đặc hiệu và có thể dương tính trong các trường hợp Nhiễm khuẩn huyết do Não mô cầu, viêm mao mạch dị ứng, thiếu hụt các yếu tố đông máu, Giảm tiểu cầu nguyên phát hoặc đông máu rải rác nội mạch,...
4. Ý nghĩa của nghiệm pháp dây thắt trong chẩn đoán Sốt xuất huyết Dengue
Nếu nghiệm pháp dây thắt dương tính và bệnh nhân có đồng thời 2 dấu hiệu Giảm tiểu cầu và cô đặc máu thì có thể chẩn đoán sốt xuất huyết Dengue với các phân độ như sau:
- Độ I: Người bệnh bị sốt và không có xuất huyết tự nhiên, nhưng tiểu cầu giảm và hematocrit tăng
- Độ II: Người bệnh sốt và xuất huyết tự nhiên dưới da, niêm mạch hoặc phủ tạng kết hợp tiểu cầu giảm và hematocrit tăng
- Độ III: Tiểu cầu giảm, hematocrit tăng, huyết động bất ổn: mạch nhỏ nhẹ, huyết áp tụt kẹt, tay chân lạnh và bệnh nhân có thể lơ mơ
- Độ IV: Tiểu cầu, hematocrit tăng, Mất mạch ngoại biên, huyết áp về 0 mmHg
