1. Nguyên nhân gây Viêm họng cấp
Viêm họng cấp tính là Tình trạng viêm niêm mạc họng xảy ra một cách đột ngột bởi:
- Vi khuẩn:
- Phế cầu.
- Tụ cầu
- Liên cầu
- Haemophilus Influenzae
- ....
- Virus gồm có:
- Virus cúm.
- Virus sởi
- Adenovirus
- ....
Trong số các nguyên nhân gây Viêm họng cấp thì nguy hiểm nhất là vi khuẩn liên cầu tan huyết nhóm A. Đây chính là thủ phạm gây ra các biến chứng nguy hiểm như Viêm khớp cấp, thấp tim tiến triển, viêm cầu thận cấp.
Ngoài các nguyên nhân kể trên, còn có các yếu tố nguy cơ gây viêm họng cấp phải kể đến như là:
- Thay đổi thời tiết, lạnh quá, ẩm quá.
- Bụi bẩn, bụi công nghiệp
- Khói: khói thuốc lá, thuốc lào, khói bếp than, củi, rơm rạ
- Rượu
2. Các biểu hiện của viêm họng cấp
Bệnh viêm họng cấp tính thường khởi phát một cách đột ngột, bệnh nhân Sốt cao 39 - 40 độ C, rát họng, nuốt đau. Lúc đầu, người bệnh cảm thấy khô nóng ở trong họng, dần dần cảm thấy đau rát, đau tăng lên khi nuốt, khi Ho và cả khi nói. Bệnh nhân có thể thấy đau lên tai, đau nhói khi nuốt.
Các triệu chứng kèm theo như là sụt sịt, ngạt mũi, chảy nước mũi, tiếng nói khàn, Ho khan. Khi thăm khám, bác sĩ có thể thấy hai amidan viêm to, trên bề mặt có chất nhầy trong, có khi có bựa trắng như nước cháo phủ lên, hạch cổ sưng đau.
Trong trường hợp viêm họng cấp tính do virus cúm thì các triệu chứng có thể nặng như: đau nhức đầu dữ dội, đau rát họng, xuất huyết ở thành sau họng. Nếu do virus APC (Adeno - Pharyngo - Conjunctival) bệnh nhân có biểu hiện xuất tiết mũi, niêm mạc họng đỏ, viêm màng tiếp hợp, sưng đau hạch ở cổ.
Bệnh viêm họng cấp tính thường xuất hiện khi thời tiết chuyển mùa, bệnh thường diễn ra trong 3- 4 ngày. Nếu sức đề kháng của người bệnh tốt, bệnh sẽ lui dần, các triệu chứng sẽ mất đi nhanh chóng. Nhưng nếu sức đề kháng yếu, đặc biệt là trẻ em và người cao tuổi thì bệnh có thể diễn biến phức tạp hơn, nặng hơn và có thể gây ra các biến chứng như viêm tai, viêm phế quản hay trở thành viêm họng mạn tính, hay nguy hiểm hơn là Viêm khớp cấp, thấp tim tiến triển và viêm cầu thận cấp,...
3. Các biến chứng nguy hiểm của viêm họng cấp
- Biến chứng tại họng như: áp xe, viêm tấy quanh amidan, viêm tấy quanh họng, áp xe thành sau họng.
- Biến chứng tại các cơ quan lân cận như: viêm xoang, viêm mũi, viêm tai giữa, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm phổi.
- Biến chứng tại các cơ quan xa họng như: viêm khớp, viêm cầu thận, viêm màng ngoài tim,...
3.1 Với biến chứng viêm tai giữa
Bệnh viêm họng cấp dễ dẫn đến viêm tai do vi khuẩn có thể qua đường thông từ họng đến lỗ vòi nhĩ và tai giữa để gây bệnh ở tai. Trẻ em dễ mắc phải tình trạng này do hệ miễn dịch còn yếu và sụn vòi nhĩ mềm. Trẻ em bị Viêm tai giữa thường quấy khóc, bỏ bú, sốt, có biểu hiện nghiêng đầu và quờ tay vào tai. Khi tắm rửa hoặc không may bị va chạm vào tai, bé sẽ khóc thét lên. Khi đó, phụ huynh cần đưa bé đi khám ngay.
3.2 Với biến chứng viêm phổi
Do không giữ gìn, bệnh nhân bị nhiễm lạnh, các vi trùng từ đường hô hấp trên sẽ nhanh chóng lan xuống phế quản, phổi và gây bệnh. Khi đó các triệu chứng sẽ nặng hơn và việc điều trị cũng sẽ khó khăn hơn.
3.3 Với biến chứng ở khớp, tim và thận
Nguyên nhân là do vi khuẩn liên cầu tan huyết nhóm A (Streptococcus A). Lớp vỏ của vi khuẩn này có cấu tạo gần giống với cơ tim, thận và khớp. Do đó khi nó xâm nhập vào cơ thể, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ tạo ra các kháng thể tấn công vi khuẩn, nhưng lại vô tình tấn công cả tế bào nội mạc tim gây bệnh thấp tim, bệnh van tim.
Hiện tượng này cũng xảy ra ở thận và khớp. Sau khi bị viêm họng 2 - 3 tuần, người bệnh bị viêm các khớp như khuỷu tay, cổ chân, đầu gối,... cơn đau kéo dài 5 - 7 ngày. Tuy nhiên, khi bệnh tái đi tái lại nhiều lần sẽ gây tổn thương van tim, khiến cho các van dày lên và xơ cứng, có thể gây hẹp van hai lá, hở van động mạch chủ,..
Chính vì vậy khi bị viêm họng bạn không nên tự ý điều trị tại nhà, mà hãy đến khám các bác sĩ chuyên khoa để tìm hiểu nguyên nhân và có cách điều trị đúng đắn nhất.
4. Điều trị bệnh viêm họng cấp tính
Nguyên tắc điều trị là phải dựa vào nguyên nhân gây bệnh, bởi nếu nguyên nhân do virus thì thuốc kháng sinh không có tác dụng. Nếu là do vi khuẩn, xác định được loại vi khuẩn gây bệnh và có kết quả kháng sinh đồ cần lựa chọn kháng sinh phù hợp để điều trị. Việc sử dụng thuốc phải tuân theo chỉ định của bác sĩ, không được tự ý mua thuốc điều trị ở nhà.
Bên cạnh đó, bệnh nhân cần bù nước và bù điện giải do sốt cao gây mất nước, mất điện giải. Tốt nhất là sử dụng Oresol, pha theo đúng tỷ lệ hướng dẫn trên bao bì sản phẩm.
Việc ăn uống cũng vô cùng quan trọng, đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng để cơ thể có sức chống chọi lại với bệnh tật. Nên ăn thức ăn mềm, nhuyễn, dễ nuốt, ăn nhiều rau và trái cây.
Đồng thời người bệnh cần được nghỉ ngơi, giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, ngực và gan bàn chân. Cần vệ sinh họng, miệng bằng cách đánh răng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy; súc họng bằng nước muối nhạt.
5. Phòng ngừa bệnh viêm họng cấp
Các biện pháp phòng ngừa viêm họng cấp gồm có:
- Vệ sinh răng miệng, họng, mũi thường xuyên.
- Không uống nước lạnh, đặc biệt là những ai hay bị viêm họng.
- Nên tắm bằng nước ấm, đặc biệt là những ai hay bị viêm họng. Tắm xong cần lau khô người trước khi mặc quần áo. Không nên ngồi trước quạt hay trong phòng điều hòa lạnh ngay sau khi tắm xong.
- Khi ra đường cần đeo khẩu trang để tránh bụi và không khí ô nhiễm.
Viêm họng cấp tính nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như viêm khớp, thấp tim, viêm thận. Chính vì vậy khi bị viêm họng cấp không nên tự điều trị tại nhà, mà nên đi khám để được các bác sĩ chuyên khoa thăm khám, tư vấn điều trị thích hợp.
