Tên gọi khác: Ám sợ cụ thể, Specific Phobia, Phobia
Triệu chứng
Lo âu, khó chịu, ra mồ hôi quá nhiều, nhịp tim nhanh, thở gấp.
Chẩn đoán
A. Sợ hãi hoặc lo sợ một cách rõ rệt về đối tượng hoặc tình huống cụ thể nào đó (sợ bay, sợ độ cao, con vật,...)
B. Đối tượng hoặc tình huống ám sợ luôn gây ra những lo sợ, hoảng sợ tức thì.
C. Cá nhân thường né tránh đối tượng/ tình huống ám sợ, hoặc chấp nhận trải nghiệm đối tượng/ tình huống với sự sợ hãi tột bậc.
D. Sự sợ hãi, lo sợ không phải do sự đáng sợ thực tế của đối tượng hay tình huống gây ra.
E. Sự sợ hãi, lo sợ hoặc né tránh thường kéo dài ít nhất 6 tháng.
F. Sự né tránh, sợ hãi hoặc lo sợ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hoạt động chức năng (sinh hoạt đời thường, học tập, công việc, quan hệ)
G. Sự sợ hãi, né tránh không phải là triệu chứng của những rối nhiễu lo âu khác (OCD, PTSD,...)
Điều trị
Mục tiêu của điều trị là để duy trì khả năng bình thường. Lựa chọn điều trị bao gồm: thuốc giải mẫn cảm, thuốc chống lo âu và các thuốc chống trầm cảm. Trị liệu nhóm có thể hữu ích.
Nguyên nhân
Có các loại ám sự cụ thể sau:
- Ám sợ con vật (gián, chó, côn trùng,...)
- Ám sợ môi trường (sợ nước, sợ độ cao, sợ gió bão,...)
- Sợ máu, sợ tiêm
- Ám sợ tình huống (sợ máy bay, thang máy, nơi khép kín,..)
- Loại khác: sợ bị đột quỵ, sợ nôn, sợ tiếng ồn,...
Phòng ngừa
Thường do cá nhân đã có:
- Trải nghiệm sợ hãi với sự vật/ tình huống và trở nên ám sợ sau đó.
- Quan sát mọi người cũng sợ sự vật/ tình huống đó
- Nghe/ đọc về sự vật/ tình huống ám sợ đó
Cá nhân chỉ tập trung, chú ý đến những khía cạnh đáng sợ của sự vật, tình huống và có xu hướng bóp méo ký ức, cho rằng mình đã có những trải nghiệm đáng sợ với sự vật/ tình huống.
Điều trị
Sử dụng liệu pháp phơi nhiễm; thư giãn, thả lỏng cơ; trị liệu nhận thức.
Sử dụng thuốc: Paroxetine (Paxil), Diazepam (Valium),...