Tên gọi khác: Hội chứng Marfan
Triệu chứng
Cao, xương mỏng dẹt, cánh tay, chân, ngón tay và ngón chân dài bất thường, có tiếng thổi tim, thị lực kém (cận thị), cột sống cong (gù, vẹo cột sống), các khớp lỏng lẻo, bàn chân phẳng, răng hô, xương ngực nhô ra hoặc lõm. Bệnh nhân có vấn đề về động mạch chủ có thể bị đau ngực, đau lưng, đau bụng, ngất xỉu, khó thở và có nguy cơ đột tử.
Chẩn đoán
Hỏi bệnh sử và khám thực thể.
Kiểm tra hình ảnh thu được để phát hiện các vấn đề liên quan đến hội chứng Marfan bao gồm:
Hình ảnh chụp cộng hưởng từ (MRI),
Chụp cắt lớp vi tính (CT scan),
Chụp mạch cộng hưởng từ ở ngực (MRA),
Chụp cắt lớp mạch của ngực (CTA),
Điện tâm đồ (EKG) và siêu âm tim,
Kiểm tra mắt bằng kính hiển vi, đo nhãn áp.
Xét nghiệm di truyền có thể được thực hiện để phát hiện các gen khiếm khuyết.
Điều trị
Điều trị nhằm ngăn chặn sự suy yếu của động mạch chủ. Thuốc hạ huyết áp được sử dụng để ngăn tình trạng huyết áp cao. Các loại thuốc phổ biến nhất được sử dụng là thuốc chẹn beta, thuốc ức chế men chuyển (chất ức chế ACE), và thuốc chẹn kênh canxi. Phẫu thuật nếu động mạch phì đại nghiêm trọng. Các van tim có thể cần được sửa chữa hoặc thay thế. Niềng răng, phẫu thuật sửa chữa các khuyết tật xương vú. Các vấn đề về mắt như tăng nhãn áp và ống kính lệch được điều trị bằng thuốc và phẫu thuật. Vấn đề thị lực có thể được điều chỉnh bằng kính.
Nguyên nhân
Hội chứng Marfan là một hội chứng di truyền ảnh hưởng đến mô liên kết, gây ảnh hưởng đến mỗi người theo những cách khác nhau. Có người chỉ bị những triệu chứng nhẹ trong khi một số người khác lại bị ảnh hưởng rất nặng nề. Ở hầu hết các trường hợp, triệu chứng sẽ tiến triển theo tuổi. Các hệ cơ quan trong cơ thể thường bị ảnh hưởng bởi hội chứng Marfan bao gồm:
Xương
Những người bị hội chứng Marfan thường rất cao, mảnh khảnh và lỏng khớp. Do hội chứng Marfan có tác động đến xương dài của khung xương, nên cánh tay, cẳng chân, ngón tay, ngón chân có thể dài ra một cách bất tương xứng đối với phần còn lại của cơ thể.
Một người bị hội chứng Marfan thường có khuôn mặt dài, hẹp và trần của miệng có thể cong, làm cho răng mọc chồng lên nhau. Những bất thường khác của xương có thể là: xương ức có thể nhô ra hoặc lõm vào, vẹo cột sống, mất độ cong của bàn chân.
Mắt
Có hơn một nửa những người bị hội chứng Marfan bị lệch thủy tinh thể ở một hoặc hai mắt. Thủy tinh thể có thể hơi cao hơn hoặc thấp hơn bình thường và có thể lệch về một phía. Có thể lệch nhẹ hoặc lệch rõ ràng, dễ nhận thấy.
Tách võng mạc là một biến chứng nghiêm trọng của bệnh này. Nhiều người bị hội chứng Marfan bị cận thị và một số người có thể bị tăng nhãn áp sớm (áp lực bên trong mắt tăng cao) hoặc bị đục thủy tinh thể (thủy tinh thể không còn trong như bình thường nữa).
Tim và mạch máu
Hầu hết những người bị hội chứng Marfan có những bất thường liên quan đến tim mạch. Do mô liên kết bị khiếm khuyết nên thành động mạch chủ (một động mạch lớn mang máu từ tim đến toàn bộ phần còn lại của cơ thể) có thể yếu và giãn, tình trạng này được gọi là giãn động mạch chủ.
Động mạch chủ giãn làm gia tăng nguy cơ bị rách (bóc tách động mạch chủ) hoặc vỡ, gây tai biến về tim mạch nặng nề và đôi khi có thể gây đột tử. Đôi khi, khiếm khuyết ở các lá van cũng có thể gây nên vấn đề. Ở một số trường hợp, một số van có thể rò rỉ gây ra những âm thổi mà bác sĩ có thể nghe được bằng ống nghe. Lỗ rò nhỏ có thể không gây ra triệu chứng nào nhưng lỗ rò lớn có thể gây khó thở, mệt mỏi và đánh trống ngực (tim đập rất nhanh và không đều).
Hệ thần kinh
Não và tủy sống được bao quanh bởi dịch chứa trong màng cứng, màng cứng có cấu tạo từ mô liên kết. Khi những người bị hội chứng Marfan già đi, màng cứng thường trở nên yếu và giãn, sau đó nó sẽ bắt đầu đè lên các đốt sống ở phía dưới thấp và bào mòn xương bao quanh tủy sống. Tình trạng này được gọi là phình màng cứng. Những thay đổi này có thể chỉ gây khó chịu nhẹ hoặc có thể gây đau lan tỏa ở bụng hoặc đau, tê hoặc yếu chân.
Da
Nhiều người bị hội chứng Marfan đôi khi xuất hiện những đường vân trên da (giãn da) ngay cả khi không có sự thay đổi trọng lượng nào. Những đường vân này có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào và không gây nguy cơ gì cho sức khỏe. Tuy nhiên những người bị hội chứng Marfan cũng có thể gia tăng nguy cơ thoát vị bụng hoặc thoát vị bẹn là những khối phình có chứa một phần của ruột.
Phổi
Mặc dù bất thường mô liên kết có thể tạo ra những túi khí nhỏ bên trong phổi làm phổi kém đàn hồi đi nhưng những người bị hội chứng Marfan thường không cảm thấy những triệu chứng gây khó chịu ở phổi. Tuy nhiên, nếu những túi khí nhỏ này trở nên giãn hoặc phồng lên, nguy cơ xẹp phổi có thể gia tăng. Hiếm hơn, những người bị hội chứng Marfan có thể bị rối loạn hô hấp liên quan đến giấc ngủ như ngủ ngáy hay ngưng thở khi ngủ (một kiểu rối loạn giấc ngủ mà người bị rối loạn này có những khoảng thời gian ngắn ngừng thở trong khi ngủ).
Phòng ngừa
Bệnh nhân bị hội chứng Marfan ngay từ khi mới sinh ra. Mặc dù tất cả mọi người bị hội chứng này đều có khiếm khuyết ở cùng một gen nhưng những sự thay đổi trên cơ thể là khác nhau ở mỗi người và không phải tất cả mọi người đều bị cùng một triệu chứng và cùng một mức độ. Đây được gọi là những biến thể, có nghĩa là gen bị khiếm khuyết thể hiện ra bên ngoài theo những cách khác nhau ở những người khác nhau. Hiện nay các nhà khoa học vẫn chưa hiểu được tại sao lại có những biến thể như vậy trên những người bị hội chứng Marfan. Gen bị khiếm khuyết có tính chất di truyền: con của một người bị hội chứng Marfan có 50% nguy cơ bị di truyền bệnh này. Đôi khi sự khiếm khuyết mới xuất hiện trong quá trình hình thành phôi hoặc các tế bào trứng, nhưng hai vợ chồng không bị hội chứng Marfan chỉ có khoảng 1/10.000 khả năng có con bị hội chứng này. Có khoảng 25% trường hợp bị khiếm khuyết gen vào thời điểm thụ thai.
Điều trị
Hiện tại chưa có một test chẩn đoán nào có thể xác định được liệu một đứa trẻ chưa ra đời có bị mắc hội chứng Marfan hay không. Tư vấn về di truyền giúp cho những gia đình mang gen bệnh hiểu được nguy cơ của họ. Khám bệnh định kì ít nhất mỗi năm một lần được khuyến cáo để theo dõi sự tiến triển của bệnh và điều trị triệu chứng nếu có. Kháng sinh cần được dùng trước các thủ thuật răng miệng hoặc phẫu thuật để dự phòng viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn. Có chế độ sinh hoạt hợp lý để giảm gánh nặng cho tim, tránh gắng sức quá mức, mang vác vật nặng, chơi thể thao cường độ cao. Hội chứng Marfan có biểu hiện triệu chứng của phình động mạch chủ cần được kiểm tra thường xuyên bằng X-quang và siêu âm.