Nguyên nhân trẻ sốt sau khi tiêm phòng? và cách chăm sóc

1. Hệ thống miễn dịch

Hệ thống miễn dịch được tạo thành từ một mạng lưới các cơ quan, tế bào và mô chuyên biệt kết hợp với nhau để giúp bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tật. Khi một mầm bệnh gây bệnh (ví dụ virus hoặc vi khuẩn) xâm nhập vào cơ thể, thì hệ thống miễn dịch sẽ:

• Công nhận vi trùng là ngoại lai (không thuộc về cơ thể).
• Đáp ứng bằng cách tạo ra các protein đặc biệt (được gọi là kháng thể) giúp tiêu diệt mầm bệnh. Hệ thống miễn dịch không thể hành động đủ nhanh để ngăn chặn mầm bệnh làm cơ thể bị bệnh. Nhưng bằng cách tiêu diệt mầm bệnh, nó thường có thể giúp cơ thể khỏe lại.
• Ghi nhớ mầm bệnh khiến cơ thể bị bệnh và cách tiêu diệt nó. Bằng cách đó, nếu từng tiếp xúc với mầm bệnh tương tự trong tương lai, hệ thống miễn dịch có thể nhanh chóng tiêu diệt nó trước khi nó có cơ hội khiến cơ thể bị bệnh. Sự bảo vệ này được gọi là miễn dịch.

Vắc-xin cung cấp cho cơ thể khả năng miễn dịch với bệnh mà không bị mắc bệnh trước đó. Chúng được tạo ra bằng cách sử dụng các phiên bản bị giết hoặc suy yếu của mầm bệnh gây bệnh hoặc các bộ phận của mầm bệnh (được gọi là kháng nguyên). Đối với một số vắc xin, kỹ thuật di truyền được sử dụng để tạo ra các kháng nguyên sử dụng trong vắc xin.

Khi bạn tiêm vắc xin, hệ thống miễn dịch của bạn sẽ phản ứng với vắc xin giống như cách mà virus thực sự gây ra. Hệ thống miễn dịch sẽ công nhận virus trong vắc xin và đáp ứng bằng cách tạo kháng thể với mầm bệnh trong vắc xin, giống như đối với mầm thực sự. Từ đó hệ thống miễn dịch sẽ ghi nhớ virus và tìm cách tiêu diệt nó. Theo cách đó, nếu cơ thể từng tiếp xúc với mầm bệnh gây bệnh trong tương lai, hệ thống miễn dịch sẽ có thể nhanh chóng tiêu diệt nó trước khi nó có cơ hội khiến cơ thể bị bệnh.

3. Vì sao trẻ thường Sốt sau khi tiêm phòng

Khi trẻ được tiêm vắc xin, hệ thống miễn dịch của trẻ sẽ phản ứng với vắc xin giống như cách mà virus thực sự gây ra. Hệ thống miễn dịch sẽ công nhận virus trong vắc xin và đáp ứng bằng cách tạo kháng thể với mầm bệnh trong vắc xin, giống như đối với mầm bệnh thực sự. Từ đó hệ thống miễn dịch sẽ ghi nhớ virus và tìm cách tiêu diệt nó. Nhờ vậy khi cơ thể trẻ tiếp xúc với mầm bệnh gây bệnh trong tương lai, hệ thống miễn dịch sẽ có thể nhanh chóng tiêu diệt nó trước khi nó có cơ hội khiến trẻ bị bệnh.

Tuy nhiên, do hệ miễn dịch của trẻ nhất là trong những năm đầu đời còn yếu nên có thể không đủ mạnh để chống lại hoàn toàn virus gây bệnh (đã được làm cho suy yếu, virus trong vắc xin không gây bệnh thực sự), từ đó gây nên một vài phản ứng nhẹ sau khi tiêm phòng vắc xin như sốt nhẹ dưới 38.5 độ, đau, sưng vết tiêm,.. Những triệu chứng này là một dấu hiệu cho thấy cơ thể trẻ đang tạo ra các kháng thể mới. Thông thường, những phản ứng này sẽ tự biến mất trong vòng vài ngày.

Trong trường hợp, nếu trẻ bị Dị ứng với một số loại vắc-xin và có những phản ứng bất thường xảy ra như thay đổi tâm trạng hoặc hành vi nên quấy khóc không ngừng 3h, sốt cao trên 39 độ không hạ hoặc yếu lịm người, bỏ ăn... Trên thực tế tỷ lệ này là rất hiếm chỉ 1 trong 1 triệu trẻ có nguy cơ bị phản ứng nặng và các bác sĩ đang cố gắng tìm hiểu xem những phản ứng này và các tác dụng phụ nghiêm trọng khác có phải do vắc-xin gây ra hay vì những lý do khác.

Phản ứng nhẹ sau khi tiêm phòng vắc xin như sốt nhẹ, đau, sưng,.. cho thấy vắc-xin có tác dụng với cơ thể. Những triệu chứng này là một dấu hiệu cho thấy cơ thể trẻ đang tạo ra các kháng thể mới. Thông thường, những phản ứng này sẽ tự biến mất trong vòng vài ngày. Các hiệu ứng phổ biến nhất có thể thấy bao gồm:

• Đau hoặc đỏ tại chỗ bắn
• Sưng nhẹ ở chỗ bắn
• Băn khoăn
• Sốt thấp
• Khó ngủ

Đây cũng là những tác dụng phụ bình thường có thể tự biến mất mà không cần điều trị.

Trong trường hợp, nếu trẻ bị Dị ứng với một số loại vắc-xin và có những phản ứng bất thường xảy ra như thay đổi tâm trạng hoặc hành vi, sốt cao hoặc yếu. Phản ứng nặng là rất hiếm. Chỉ 1 trong 1 triệu trẻ có nguy cơ bị phản ứng nặng. Tuy nhiên, điều quan trọng là cần phải biết những triệu chứng cụ thể và gặp bác sĩ sớm nhất có thể để giúp trẻ vượt qua những phản ứng nghiêm trọng này. Một số dấu hiệu cụ thể bao gồm:

• Các vấn đề về Hô hấp như thở khò khè
• Khàn tiếng
• Tổ ong
• Màu nhạt
• Yếu đuối
• Tim đập nhanh
• Chóng mặt
• Sưng ở mặt hoặc cổ họng
• Sốt trên 40 độ C
• Động kinh
• Một dấu hiệu khác có thể xảy ra là nếu trẻ khóc không kiểm soát được trong 3 giờ hoặc lâu hơn.

Trong những trường hợp cực kỳ hiếm gặp, một số vắc xin có thể dẫn đến hôn mê, co giật lâu dài hoặc tổn thương Não vĩnh viễn. Đây là những phản ứng không thể xảy ra. Trên thực tế, các bác sĩ đang cố gắng tìm hiểu xem những phản ứng này và các tác dụng phụ nghiêm trọng khác có phải do vắc-xin gây ra hay vì những lý do khác.

Sau Tiêm chủng trẻ không những có triệu chứng sốt mà còn có các triệu chứng khác như đau, sưng hoặc có thể có những triệu chứng nghiêm trọng như sốt cao trên 40 độ, tim đập nhanh,... Tuy nhiên, những triệu chứng nghiêm trọng vô cùng hiếm. Để đảm bảo an toàn cho trẻ sau tiêm chủng, bố mẹ của trẻ cần theo dõi trẻ kỹ lưỡng để có thể nhanh chóng tìm được triệu chứng bất thường, đồng thời cần liên hệ với bác sĩ để tìm ra nguyên nhân và điều trị sớm cho trẻ tránh những rủi ro xảy ra.

5. Chăm sóc trẻ bị sốt sau khi tiêm phòng

Chăm sóc trẻ tại nhà sau khi tiêm phòng là rất quan trọng. Nhiều bố mẹ khi thấy con mới chớm sốt đã lo lắng cho con uống thuốc hạ sốt. Tuy nhiên, uống thuốc hạ sốt nhiều sẽ không tốt cho trẻ sơ sinh, đặc biệt là thuốc không được bác sĩ chỉ định. Trong trường hợp thấy con sốt nhẹ, bố mẹ nên:

• Cho trẻ nằm ở nơi thoáng mát, mặc quần áo thoải mái, rộng rãi.
• Không nên ủ ấm quá mức, không đắp chăn, đội nón khi trẻ đang sốt.
• Dùng khăn ấm lau người cho con, lau kỹ ở phần bẹn, nách, bàn tay, bàn chân. Tuyệt đối không được dùng nước lạnh hay nước đá để lau, rửa cho trẻ.
• Với vết tiêm có dấu hiệu sưng đỏ, bố mẹ nên chườm đá lạnh tại chỗ tiêm để con dễ chịu hơn.
• Tăng cường cho con bú mẹ, bổ sung nước nhiều hơn bình thường để bù lại lượng nước đã mất.
• Trẻ ăn dặm nên cho con ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu hóa.
• Không nên kiêng tắm cho con. Tắm bằng nước ấm cũng là cách giúp con hạ sốt hiệu quả. Tuy nhiên, cần phải tắm thật nhanh và nhiệt độ nước không thấp hơn nhiệt độ cơ thể quá 2 độ.

Trên thực tế, khi trẻ bị sốt nhẹ sau khi tiêm phòng được coi là bình thường và thường trẻ càng lớn khả năng bị sốt sẽ càng giảm đi. Ở trẻ sơ sinh hệ miễn dịch còn yếu, ba mẹ cần theo dõi các biểu hiện và chăm sóc trẻ, cho trẻ ăn uống ngủ nghỉ hợp lý để trẻ mau hồi phục. Nếu trẻ sốt cao nhưng vẫn chơi đùa bình thường và ăn uống tốt… ba mẹ có thể cho bé uống nhiều nước và điện giải đồng thời sử dụng miếng dán hạ sốt có chứa hydrogel để hạ nhiệt an toàn. Trong trường hợp trẻ mệt và khó chịu thì có thể cho trẻ ăn uống thêm các thực phẩm có tính giải nhiệt, hạ sốt. Nếu trẻ sốt cao trên 38.5 độ, chườm không hạ mới cần cho trẻ sử dụng thuốc hạ sốt.

Nguồn tham khảo: Aptparenting.com; Webmd.com; Cdc.gov