Tác giả: Giang Lê
Tham vấn y khoa: TS. Dược khoa Trương Anh Thư
Tìm hiểu chung
Tên kĩ thuật y tế: Chụp tử cung vòi trứng
Bộ phận cơ thể/Mẫu thử: Tử cung và vòi trứng
TÌm hiểu chung
Chụp tử cung vòi trứng là gì?
Chụp tử cung vòi trứng là một phương tiện chẩn đoán hình ảnh để quan sát bên trong tử cung, vòi trứng và các cấu trúc xung quanh chúng. Kỹ thuật y tế này thường được tiến hành ở phụ nữ khó Mang thai (vô sinh).
Trong thủ thuật chụp này, một chất cản quang được bơm vào thông qua một ống nhỏ đặt từ âm đạo chạy tới tử cung. Bởi vì tử cung và vòi trứng thông thương nhau nên chất cản quang sẽ chảy vào cả vòi trứng. Bác sĩ sẽ chụp hình bằng cách sử dụng chùm tia X khi chất cản quang đi qua cả tử cung và vòi trứng. Hình chụp có thể cho thấy các vấn đề, chẳng hạn như Chấn thương hay có bất thường cấu trúc tử cung, vòi trứng hoặc có chỗ tắc nghẽn ngăn cản trứng đi qua để tới tử cung. Chỗ tắc nghẽn cũng có thể ngăn tinh trùng đi vào vòi trứng và kết hợp (thụ tinh) với trứng. Chụp tử cung vòi trứng còn giúp tìm ra các vấn đề của tử cung gây cản trở trứng đã thụ tinh bám vào (làm tổ) trong thành tử cung.
Khi nào bạn nên thực hiện chụp tử cung vòi trứng?
Nếu bạn gặp khó khăn trong việc có thai hoặc từng có các vấn đề trong thai kỳ như Sảy thai nhiều lần, bác sĩ của bạn có thể chỉ định Xét nghiệm này. Chụp tử cung vòi trứng có thể giúp chẩn đoán nguyên nhân vô sinh.
Nếu bạn từng được phẫu thuật vòi trứng, bác sĩ có thể chỉ định chụp tử cung vòi trứng để kiểm tra xem phẫu thuật có thành công hay không. Nếu bạn đã được thắt ống dẫn trứng – một thủ thuật làm đóng vòi trứng lại – bác sĩ có thể chỉ định chụp tử cung vòi trứng để đảm bảo vòi trứng đã được đóng kín. Bạn cũng có thể được đề nghị kiểm tra xem thủ thuật “đảo ngược thắt ống dẫn trứng” có thành công trong việc tái mở thông vòi trứng của bạn trở lại hay không.
Điều cần thận trọng
Điều cần thận trọng
Bạn nên biết những gì trước khi thực hiện chụp tử cung vòi trứng ?
Có thể tiến hành nội soi tử cung thay vì chụp tử cung vòi trứng để quan sát bên trong tử cung. Bạn cũng có thể thực hiện một kỹ thuật khác gọi là nội soi ổ bụng để quan sát vòi trứng thay vì chụp tử cung vòi trứng. Tuy nhiên, nội soi ổ bụng không cho thấy vòi trứng còn thông hay đã bít lại, trừ khi tiêm thêm chất cản quang.
Một xét nghiệm khác gọi là siêu âm bơm buồng tử cung có thể chính xác hơn chụp tử cung vòi trứng trong việc tìm u xơ hoặc polyp tử cung. Siêu âm bơm buồng tử cung là thủ thuật sử dụng sóng siêu âm để quan sát chuyển động của nước muối bơm vào trong tử cung của bạn. Phương pháp này không sử dụng tia X hay chất cản quang chứa iod.
Hãy đảm bảo cho bác sĩ biết nếu bạn có dùng metformin (chẳng hạn như Glucophage) để điều trị tiểu đường hoặc bạn có các rối loạn khác, chẳng hạn như hội chứng buồng trứng đa nang, bởi vì nó có khả năng tương tác với chất cản quang được dùng trong xét nghiệm này.
Trước khi tiến hành các kỹ thuật y tế này, bạn nên hiểu rõ các cảnh báo và lưu ý. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có thêm thông tin và hướng dẫn cụ thể.
Quy trình thực hiện
Quy trình thực hiện
Bạn nên chuẩn bị gì trước khi thực hiện chụp tử cung vòi trứng?
Thủ thuật này được thực hiện tốt nhất vào một tuần sau khi có kinh nguyệt nhưng trước khi rụng trứng để đảm bảo rằng bạn không mang thai trong lúc làm xét nghiệm.
Thủ thuật này sẽ không được thực hiện nếu bạn đang bị viêm tiến triển. Bạn nên thông báo với bác sĩ hoặc kỹ thuật viên nếu bạn bị nhiễm trùng vùng chậu mãn tính hay bệnh lây truyền qua đường tình dục chưa điều trị tại thời điểm làm thủ thuật.
Vào đêm trước khi làm thủ thuật, bạn sẽ được yêu cầu uống thuốc nhuận tràng hoặc thụt tháo để làm rỗng ruột, từ đó có thể thấy rõ tử cung và các cấu trúc xung quanh hơn.
Bạn nên thông báo với bác sĩ về các loại thuốc đang dùng hoặc nếu bạn bị dị ứng, đặc biệt là với chất cản quang chứa iod. Ngoài ra hãy nói với bác sĩ về tình trạng bệnh lý gần đây.
Quy trình thực hiện chụp tử cung vòi trứng như thế nào?
Chụp tử cung vòi trứng thường được thực hiện bởi một bác sĩ chẩn đoán hình ảnh trong phòng chụp X-quang của bệnh viện hay phòng khám. Kỹ thuật viên chẩn đoán hình ảnh và điều dưỡng có thể giúp bác sĩ làm thủ thuật. Bác sĩ phụ khoa hoặc bác sĩ chuyên về điều trị vô sinh (bác sĩ nội tiết sinh sản) cũng có thể hỗ trợ thực hiện thủ thuật.
Trước khi bắt đầu xét nghiệm, bạn có thể được cho thuốc an thần hoặc ibuprofen (chẳng hạn như Advil) để giúp bạn thư giãn và giãn cơ tử cung để tránh co thắt trong khi làm xét nghiệm.
Bạn sẽ làm rỗng bàng quang và sau đó nằm ngửa trên bàn khám với hai chân nâng cao, để trên giá đỡ. Điều này cho phép bác sĩ quan sát được vùng sinh dục của bạn.
Bác sĩ sẽ đưa một cái mỏ vịt mềm, cong vào trong âm đạo. Mỏ vịt sẽ nhẹ nhàng căng thành âm đạo ra, cho phép bác sĩ quan sát được bên trong âm đạo và cổ tử cung của bạn. Cổ tử cung có thể được cố định với kẹp gọi tên là kẹp giữ cổ tử cung. Bác sĩ sẽ rửa cổ tử cung bằng loại xà phòng đặc biệt và đưa ống cứng (cannula) hoặc ống mềm (catheter) thông qua đó để vào tử cung. Chất cản quang được bơm qua ống này. Nếu vòi trứng còn thông, chất cản quang sẽ chảy qua đó để vào ổ bụng, nơi nó sẽ được cơ thể hấp thu một cách tự nhiên. Nếu vòi trứng đã bị bít tắc, chất cản quang không thể đi qua được. Hình ảnh X-quang được truyền lên một màn hình ti-vi trong quá trình xét nghiệm. Nếu cần quan sát thêm nhiều hình ảnh, bác sĩ có thể nghiêng bàn khám hoặc yêu cầu bạn thay đổi tư thế.
Sau khi làm xét nghiệm, cannula hoặc catheter và mỏ vịt được rút ra. Xét nghiệm thường mất 15 đến 30 phút.
Bạn nên làm gì sau khi thực hiện chụp tử cung vòi trứng?
Sau khi làm thủ thuật, một phần chất cản quang sẽ chảy ra khỏi âm đạo của bạn. Bạn có thể chảy máu âm đạo trong vòng vài ngày sau đó. Hãy gọi bác sĩ ngay lập tức nếu bạn bị:
Chảy máu âm đạo nặng (thấm ướt nhiều hơn một băng vệ sinh dạng miếng hoặc dạng cuộn trong vòng một giờ);
Sốt;
Đau bụng dữ dội;
Chảy máu âm đạo kéo dài hơn 3 đến 4 ngày.
Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về quy trình thực hiện, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và giải đáp.
Hướng dẫn đọc kết quả
Hướng dẫn đọc kết quả
Kết quả của bạn có ý nghĩa gì ?
Kết quả của chụp tử cung vòi trứng được liệt kê dưới đây:
Kết quả bình thường:
Hình dạng của tử cung và vòi trứng bình thường. Vòi trứng không bị sẹo hay tổn thương. Chất cản quang chảy tự do từ tử cung, qua vòi trứng và đổ vào ổ bụng một cách bình thường.
Không tìm thấy vật thể (chẳng hạn như vòng tránh thai), u hoặc khối tăng sinh trong tử cung.
Kết quả bất thường:
Vòi trứng có thể bị sẹo, dị dạng hoặc tắc nghẽn nên chất cản quang không chảy qua vòi và đổ vào ổ bụng được. Các nguyên nhân có thể gây tắc nghẽn vòi trứng bao gồm bệnh viêm vùng chậu hoặc lạc nội mạc tử cung (là tình trạng nội mạc tử cung phát triển ở những vị trí không như bình thường, chẳng hạn tại eo vòi trứng làm tắc vòi trứng của bạn).
Chất cản quang có thể rò xuyên qua thành tử cung, cho thấy có vết rách hoặc lỗ thủng tử cung.
Tử cung bất thường có phần mô (được gọi là vách) chia đôi tử cung.
Có những khối tăng sinh, chẳng hạn như polyp hay u xơ.