Vắc-xin viêm não Nhật Bản tiêm ở tay hay chân?

1. Bệnh viêm Não Nhật Bản nguy hiểm như thế nào?

Viêm Não Nhật Bản là bệnh lý nhiễm trùng cấp tính, gây ra tổn thương hệ Thần kinh trung ương do tác động của vi rút gây bệnh. Loại vi rút này được phát hiện vào năm 1935 bởi các nhà khoa học Nhật Bản, vì vậy nên bệnh viêm não do vi rút này gây ra được đặt tên là viêm não Nhật Bản. Bệnh có thể dẫn đến nguy cơ tử vong cho người lớn và trẻ em, để lại di chứng nặng nề nếu trẻ dưới 15 tuổi mắc bệnh. Trong đó, nhóm có nguy cơ mắc cao nhất là trẻ nhỏ 2-6 tuổi (chiếm 75% trên tổng số người mắc bệnh). Bệnh viêm não Nhật Bản xuất hiện quanh năm, nhưng thường bùng phát mạnh mẽ vào khoảng tháng 5 đến tháng 7. Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu đối với bệnh viêm não Nhật Bản, vì vậy việc tiêm phòng vắc-xin viêm não Nhật Bản là rất quan trọng, giúp trẻ đề phòng được nguy cơ mắc bệnh cũng như các rủi ro có thể xảy ra.

Bệnh viêm não Nhật Bản hiện đang lưu hành nhiều nhất ở các tỉnh đồng bằng và trung du miền Bắc nước ta. Các ổ dịch hầu hết tập trung ở những vùng trồng nhiều lúa nước kết hợp với chăn nuôi gia súc hoặc vùng trung du bán sơn địa có trồng nhiều cây ăn quả và kết hợp nuôi lợn.

Bệnh viêm não Nhật Bản không thể lây trực tiếp từ người sang người mà phải truyền qua trung gian muỗi đốt. Muỗi hút máu động vật mang vi rút (thường là lợn) rồi sau đó truyền bệnh cho người qua vết muỗi đốt. Muỗi có khả năng truyền bệnh viêm não Nhật Bản thì được gọi là véc tơ truyền bệnh. Việc ăn uống chung, dùng chung đồ dùng, tiếp xúc gần gũi hàng ngày với người bệnh không có khả năng làm lây bệnh.

Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế đã thực hiện giám sát dịch bệnh trong vòng 20 năm qua và kết quả cho thấy, vi rút viêm não Nhật Bản từng chiếm đến 61,3% trong tổng số các ca viêm não (trong những năm 90), song đã giảm còn 10-15% sau khi Việt Nam triển khai Tiêm chủng vắc-xin viêm não Nhật Bản rộng rãi cho trẻ. Số ca nhiễm bệnh đã từng ghi nhận khoảng 200 - 300 trường hợp trong năm. Những bệnh nhân dù đã khỏi bệnh cũng có thể mắc các di chứng về thần kinh, ví dụ như liệt, chậm phát triển thần kinh, động kinh, mất khả năng ngôn ngữ hoặc không nói chuyện được, suy giảm trí nhớ, cử động bất thường ngoài ý muốn như run rẩy, uốn éo, gồng cứng người... Việc thực hiện tiêm vắc-xin viêm não Nhật Bản sớm, đầy đủ và đúng lịch là biện pháp phòng chống bệnh hiệu quả cho trẻ.

Vắc-xin viêm não Nhật Bản được dùng để dự phòng bệnh viêm não Nhật Bản cho mọi đối tượng người lớn và trẻ em khi đủ 12 tháng tuổi trở lên. Vắc-xin được đưa vào cơ thể qua đường tiêm dưới da. Muốn được bảo vệ đầy đủ, bạn phải thực hiện tiêm sơ chủng và tái chủng đầy đủ. Đối với sơ chủng, bạn được tiêm 3 mũi lần lượt:

• Mũi 1: Trong lần đầu tiên đến tiêm.
• Mũi 2: Cách mũi thứ nhất 1 - 2 tuần.
• Mũi 3: Sau mũi thứ nhất 1 năm.

Đối với tiêm tái chủng, mỗi lần được tiêm một liều dưới da, cứ mỗi 3 năm nhắc lại một lần để duy trì khả năng miễn dịch.

Nếu các bậc phụ huynh chưa có cơ hội đưa bé đến tham gia các đợt Tiêm chủng mở rộng thì có thể đến các cơ sở để tiêm vắc-xin viêm não Nhật Bản dịch vụ để đảm bảo con em mình được chủng ngừa đầy đủ trước khi dịch bệnh xảy ra.

Về hình thức tiêm, vắc-xin ngừa viêm não Nhật bản được tiêm dưới da, và không bao giờ được tiêm tĩnh mạch. Cụ thể, bác sĩ có thể tiêm bắp ngay vị trí cơ delta ở bắp tay hoặc ở chân ngay vị trí mặt trước bên đùi. Tiêm viêm não Nhật Bản ở tay hay chân đều mang lại hiệu quả phòng bệnh như nhau và không có ảnh hưởng khác đến sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên, việc tiêm vắc-xin viêm não Nhật Bản ở tay hay chân còn tùy thuộc vào chỉ định của bác sĩ và sự thuận tiện về phía người được tiêm.

Về thao tác thực hiện, tất cả các động tác chuẩn bị và tiêm đều phải đảm bảo vô trùng. Tâm nút nhôm sau khi lấy ra phải được sát trùng toàn bộ bằng cồn i-ốt (không được mở nút cao su). Kim tiêm và bơm tiêm trước khi thực hiện phải hoàn toàn vô trùng hoặc sử dụng bơm kim tiêm dùng một lần và được sử dụng riêng cho từng người. Lọ vắc-xin được lắc kỹ trước khi dùng. Sau khi đã mở ra, vắc-xin chỉ được sử dụng trong vòng 6 giờ với điều kiện bảo quản vô trùng ở mức nhiệt độ 2oC – 8oC. Đối với những người có trạng thái miễn dịch tốt, nên tiêm nhắc lại trước khi có dịch viêm não Nhật Bản xảy ra.

Tiêm vắc-xin viêm não Nhật Bản có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc phòng bệnh viêm não Nhật Bản cho con trẻ ngay từ những năm tháng đầu đời. Phụ huynh cần chú ý đưa trẻ đi tiêm sớm, theo đúng lịch tiêm để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh, nhất là trong đợt cao điểm dịch bệnh hiện nay.