1.Giấc ngủ quan trọng như thế nào đối với mỗi người
Mỗi người chúng ta dành khoảng một phần ba cuộc đời (khoảng 25 năm) cho những giấc ngủ. Giấc ngủ quan trọng với sự sống không thua kém gì thức ăn hay nước uống. Mặc dù đã đi sâu nghiên cứu, các nhà khoa học vẫn chưa hoàn toàn lý giải được những điều xảy ra trong khi chúng ta đang ngủ. Cảm giác buồn ngủ là động lực thôi thúc mỗi người bước vào giấc ngủ.
Tuy nhiên, bằng những lý do khác nhau như mắc chứng Rối loạn giấc ngủ ở trẻ em, ở người già hoặc Rối loạn giấc ngủ ở phụ nữ Mang thai hay sử dụng quá nhiều chất kích thích nguồn động lực này có thể sẽ bị triệt tiêu hoàn toàn.
Các nhà khoa học từng nghĩ rằng con người không hoạt động thể chất và tinh thần trong khi ngủ. Nhưng cho đến thời điểm hiện tại họ đã biết rằng điều này không đúng. Cả một đêm, cơ thể và bộ Não của chúng ta phải làm khá nhiều công việc liên quan NHIỀU tới sức khỏe của con người.
Hoạt động này được thể hiện qua các các giai đoạn của giấc ngủ và có thể được chia thành 2 giai đoạn chính đó là giai đoạn chuyển động mắt không nhanh (NREM) và giai đoạn chuyển động Mắt nhanh (REM).
- Giai đoạn chuyển động mắt không nhanh (NREM): Đây là giai đoạn cơ thể dành phần lớn thời gian nghỉ ngơi. Trong giai đoạn này, Não của bạn trở nên kém phản ứng với bên ngoài và khó thức dậy hơn. Suy nghĩ của bạn và hầu hết các chức năng cơ thể chậm lại. Bạn dành khoảng nửa đêm ngủ bình thường.
Phần lớn giấc ngủ của chúng ta (khoảng 70 đến 80%) là giai đoạn chuyển động mắt không nhanh, được đặc trưng bởi các đợt sóng não xuất hiện dồn dập trong giai đoạn NREM của giấc ngủ với các bước sóng nhanh, chậm không đều. Đây là giai đoạn mà cơ thể bước vào giấc ngủ sâu nhất. Không có giai đoạn này, khả năng hình thành nên ký ức, tư duy cũng như sự liên kết giữa các phần của não bộ sẽ bị suy giảm nghiêm trọng. NREM rất quan trọng để chuyển những ký ức ngắn hạn vào khu vực lưu trữ dài hạn. Giấc ngủ sâu cũng là thời điểm cơ thể giải phóng nồng độ hormone tăng trưởng cao nhất, điều này rất quan trọng cho việc tái tạo và sửa chữa các tế bào trong cơ thể.
- Giai đoạn chuyển động mắt nhanh (REM): Ở giai đoạn này mắt bạn đảo qua lại phía sau mí mắt của bạn. Giấc mơ của bạn xuất hiện nhiều nhất trong giai đoạn này. Mạch, nhiệt độ cơ thể, nhịp thở và huyết áp của bạn tăng lên mức ban ngày. Hệ thống Thần kinh giao cảm của bạn, giúp phản ứng tự động như chiến đấu hay chuyển động. Tuy nhiên, cơ thể của bạn vẫn gần như hoàn toàn yên tĩnh.
Mục đích của giai đoạn REM không thật sự rõ ràng và ảnh hưởng của việc thiếu ngủ REM ít nghiêm trọng hơn so với thiếu ngủ NREM. Giai đoạn này có thể được coi là giai đoạn xuất hiện nhiều giấc mơ sống động và cảm xúc nhất so với giai đoạn NREM chỉ xuất hiện những giấc mơ có xu hướng thực tế, dựa trên những khái niệm và định nghĩa đã hình thành từ trước.
- Nhiều nhà khoa học cho rằng giấc ngủ chuyển động mắt nhanh cho phép não bộ của chúng ta một nơi an toàn để thực hành xử lý các tình huống hoặc cảm xúc mà chúng ta hiếm khi gặp phải trong cuộc sống hàng ngày. Trong giấc ngủ REM, cơ bắp của chúng ta tạm thời bị tê liệt, ngăn cản việc thể hiện những cảm xúc này để tránh gây nguy hiểm cho chính cơ thể.
Một bộ phận các nhà khoa học khác lại cho rằng giấc ngủ REM là một cách cơ thể giải phóng những ký ức hoặc những cảm xúc tiêu cực không mong muốn. Tuy nhiên dù cách giải thích nào đúng thì trên thực tế REM vẫn là nơi cung cấp cho chúng ta những giấc mơ đầy cảm xúc. Bạn thường trải qua tất cả các giai đoạn ngủ này 3 đến 5 lần một đêm. Giai đoạn REM đầu tiên có thể chỉ vài phút, nhưng lâu hơn với mỗi chu kỳ mới, lên tới khoảng nửa giờ. Mặt khác. Và nếu bạn mất giấc ngủ REM vì bất kỳ lý do gì, cơ thể bạn sẽ cố gắng làm cho nó trở lại vào đêm hôm sau. Các nhà khoa học không chắc chắn về mục đích của điều này.
Một vài thay đổi nổi bật khi cơ thể đang ngủ đó là:
- Thân nhiệt
Thân nhiệt giảm một vài độ trước khi đi ngủ và thấp nhất khoảng 2 giờ trước khi bạn thức dậy. Trong giấc ngủ REM, não của bạn thậm chí sẽ tắt nhiệt kế cơ thể. Rằng khi nóng hoặc lạnh trong phòng ngủ ảnh hưởng đến bạn nhiều hơn. Nói chung, một căn phòng mát mẻ giúp bạn ngủ ngon hơn. Một vài hoạt động nhẹ như tập thể dục khi bạn thức dậy làm tăng nhiệt độ và giúp bạn tỉnh táo hơn.
- Hơi thở
Hơi thở thay đổi rất nhiều khi bạn thức dậy. Nhưng khi bạn chìm vào giấc ngủ sâu, bạn thở chậm hơn và đều đặn hơn. Sau đó, khi bạn bước vào giai đoạn REM, hơi thở của bạn sẽ nhanh hơn và thay đổi nhiều hơn.
- Nhịp tim
Giấc ngủ sâu, NREM làm giảm nhịp tim và huyết áp, giúp tim và mạch máu của bạn có cơ hội nghỉ ngơi và phục hồi. Nhưng trong thời gian REM, các tỷ lệ này tăng trở lại hoặc dao động.
- Hoạt động của não
Khi bạn nhắm mắt lại và bắt đầu trôi vào giấc ngủ NREM, các tế bào não của bạn ổn định từ mức độ hoạt động ban ngày của chúng và bắt đầu theo một kiểu nhịp nhàng, đều đặn hơn.
Nhưng khi bạn bắt đầu mơ, các tế bào não của bạn hoạt động một cách chủ động và ngẫu nhiên. Trên thực tế, trong giấc ngủ REM, hoạt động của não cũng tương tự như khi bạn thức dậy.
- Những giấc mơ
Giấc mơ vẫn là một bí ẩn. Nó không rõ nguyên nhân gây ra chúng hoặc mục đích của giấc mơ là gì. Giấc mơ rất phổ biến trong thời gian REM, đặc biệt là khi giấc mơ rất trực quan, nhưng bạn cũng có thể mơ trong các giai đoạn ngủ khác. Nỗi kinh hoàng về đêm - khi con người dường như tỉnh táo và khóc thét vì sợ hãi hoặc hoảng loạn - xảy ra trong trạng thái ngủ sâu hơn.
- Thời gian để sửa chữa
Trong giấc ngủ sâu, cơ thể bạn hoạt động để sửa chữa cơ bắp, các cơ quan và các tế bào khác. Hóa chất tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn bắt đầu lưu thông trong máu của bạn. Nên dành khoảng thời gian trong giấc ngủ sâu giúp bạn trẻ và khỏe mạnh hơn nữa khi bạn không ngủ đủ giấc.
- Dọn rác cơ thể
Đó là những gì các nhà khoa học cho rằng hoạt động này xảy ta trong giai đoạn REM. Hoạt động này giúp bộ não của bạn làm rõ thông tin mà không cần và loại bỏ. Những người bị thiếu REM nói riêng - so với các giai đoạn ngủ khác sẽ mất lợi thế này.
- Bản giao hưởng Nội tiết tố
Cơ thể bạn tạo ra nhiều hoóc môn hơn trong khi bạn ngủ. Ví dụ, mức độ hormone tăng trưởng tăng lên, và cortisol. Ngoài ra, việc thiếu ngủ có thể gây rối loạn với mức độ hormone kiểm soát cơn đói - leptin và ghrelin - và điều đó có thể thay đổi số lượng bạn ăn và khiến bạn tăng cân.
Ngoài ra, những thay đổi khi cơ thể đang ngủ cũng được thấy qua 5 giai đoạn của giấc ngủ được phân biệt thông qua những thay đổi trong hoạt động của não bằng điện não đồ. Giai đoạn đầu tiên bắt đầu bằng con buồn ngủ khi cơ thể dần mất đi ý thức và nhẹ nhàng bước vào giấc ngủ.
Sau đó là hai giai đoạn ngủ sâu, hoạt động của não bắt đầu chậm lại, nhịp thở, nhịp tim, nhiệt độ cơ thể giảm xuống. Cuối cùng não hoạt động trở lại và cơ thể tiến vào trạng thái giấc ngủ chuyển động mắt nhanh. Chu kỳ này xảy ra nhiều lần suốt đêm và mỗi lần như thế thời gian ngủ REM lại kéo dài hơn.
Năm giai đoạn ngủ cụ thể bao gồm:
- Giai đoạn 1: Kéo dài từ 1 đến 7 phút. Trong giai đoạn này mí mắt bắt đầu trùng xuống và cơ buồn ngủ kéo tới ngày càng dữ dội hơn. Hoạt động của não được đo trên điện não đồ bắt đầu chậm lại, sóng vỏ não cao và nhọn hơn. Khi chu kỳ giấc ngủ lặp lại, cơ thể bước vào giai đoạn này với trạng thái nửa tỉnh nửa mê.
- Giai đoạn 2: Giai đoạn này thường kéo dài trong khoảng từ 10 đến 25 phút. Được đánh dấu bằng sự chậm lại thấy rõ các hoạt động của não bộ và cơ thể chìm vào giấc ngủ nhẹ nhàng. Trên màn hình điện não đồ, giai đoạn này được đặc trưng bằng sự chậm lại của sóng não cùng với sự gia tăng kích thước của chúng. Các đợt sóng não cũng xuất hiện với cường độ mạnh yếu không đều. Khi cơ thể đang ở trong giai đoạn 2 của giấc ngủ, mắt sẽ ngừng chuyển động nhưng bạn vẫn có thể thức dậy một cách dễ dàng.
- Giai đoạn 3: Thường kéo dài trong khoảng 20 đến 40 phút. Khi bắt đầu bước vào giai đoạn 3, các đợt sóng não dừng lại cho thấy cơ thể đã bước vào giấc ngủ vừa phải. Đây chính là tiền để để bước vào giấc ngủ sâu. Trên điện não đồ, sóng não chậm hơn và tạo ra các sóng delta với các đợt sóng cường độ không đều. Khi tiến vào giai đoạn 3 của giấc ngủ, cơ thể sẽ rất khó thức dậy.
- Giai đoạn 4: Giai đoạn này thường kéo dài trong khoảng 20 đến 40 phút. Có một số tranh luận về việc liệu giai đoạn 3 và giai đoạn 4 có thực sự tách biệt nhau hay chúng nên chỉ được tính là một giai đoạn của giấc ngủ bởi sự giống nhau của 2 giai đoạn này. Giai đoạn 4 là giai đoạn giấc ngủ sâu nhất và trong giai đoạn này cơ thể cực kỳ khó bị đánh thức. Điện não đồ cho thấy các sóng cao, chậm được gọi là sóng delta. Ngoài ra cơ bắp trong giai đoạn này cũng được thư giãn tối đa, hơi thở trở nên chậm và nhịp nhàng, có thể xuất hiện tình trạng Ngáy ngủ.
- Giai đoạn 5: Thường kéo dài trong khoảng 10 đến 60 phút. Sau khi cơ thể bước vào trạng thái ngủ sâu, não bắt đầu hoạt động trở lại và những gì hiển thị trên điện não đồ không khác so với khi thức. Đây là khoảng thời gian hầu hết các giấc mơ bắt đầu xảy ra. Cơ bắp tạm thời bị tê liệt và đôi mắt của bạn bắt đầu đảo qua đảo lại. Chính điều đó đã khiến giai đoạn này còn có tên là giai đoạn chuyển động mắt nhanh (REM).
Các nhà khoa học đã từng nghĩ rằng các hoạt động về cả thể chất cũng như tinh thần của con người sẽ hoàn toàn dừng lại khi họ ngủ. Tuy nhiên điều đó đã không còn chính xác khi điện não đồ xuất hiện. Chúng đã giải đáp phần nào thắc mắc của nhiều người là điều gì xảy ra khi họ đang ngủ. Cả đêm, cơ thể và não bộ thực tế vẫn tiếp tục làm việc và đó đều là những công việc có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe.
Có 2 loại giấc ngủ chính là giấc ngủ chuyển động mắt nhanh (REM) và giấc ngủ chuyển động mắt chậm (NREM). Mỗi giai đoạn não bộ lại có những cơ chế khác nhau nhằm điều tiết hoạt động của cơ thể.
