Tên gọi khác: Viêm phế quản cấp
Chẩn đoán
Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, khám lâm sàng và nghe phổi với ống nghe. Đối với các trường hợp bệnh kéo dài hay các triệu chứng nghiêm trọng, bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang ngực để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng hơn như viêm phổi.
Tổng quan
Viêm phế quản cấp là bệnh gì?
Viêm phế quản cấp là tình trạng bị viêm và sưng ở ống phế quản trong phổi. Bệnh còn được gọi là Cảm lạnh ngực. Có hai dạng viêm phế quản cấp:
Viêm phế quản cấp tính: bệnh thường được cải thiện trong vài ngày, mặc dù cơn ho có thể tiếp tục kéo dài tới cả tuần.
Viêm phế quản mãn tính: bệnh lặp đi lặp lại nhiều lần và là một trong những nguy cơ dẫn đến bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (chronic obstructive pulmonary disease– COPD).
Triệu chứng thường gặp
Những dấu hiệu và triệu chứng của Viêm phế quản cấp là gì?
Đối với viêm phế quản cấp tính hoặc mãn tính, dấu hiệu và triệu chứng có thể bao gồm:
Cổ họng có đờm, đờm màu trong, màu trắng, màu xám vàng hoặc màu xanh lục
Khó thở, đặc biệt khi phải gắng sức làm việc gì đó
Thở khò khè
Mệt mỏi
Sốt và ớn lạnh
Tức ngực.
Tuy nhiên, các triệu chứng rất khó để nhận biết. Đờm có khi không xuất hiện khi mắc viêm phế quản và trẻ em thường nuốt đờm, do đó cha mẹ có thể không biết con mình đã mắc bệnh. Nếu hút thuốc, cổ họng của bạn mỗi buổi sáng khi thức dậy thường có đờm. Trong trường hợp tình trạng này kéo dài trong hơn ba tháng, bạn có thể bị viêm phế quản mãn tính. Bạn vẫn có khả năng mắc viêm phế quản mãn tính dù không hề bị viêm phế quản cấp tính. Ngoài ra, bạn có thể Ho dai dẳng kéo dài trong vài tuần sau khi khỏi viêm phế quản cấp tính.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Bạn nên đi khám bác sĩ nếu:
Cơn ho kéo dài hơn ba tuần, khiến bạn không thể ngủ
Sốt cao hơn 38oC
Đờm bị đổi màu
Ho ra máu
Thở khò khè hoặc khó thở.
Nguyên nhân
Nguyên nhân nào gây ra viêm phế quản cấp?
Nguyên nhân thường gặp là do virus, bệnh thường xảy ra sau các triệu chứng cảm lạnh hay cảm cúm. Các nguyên nhân khác bao gồm nhiễm trùng, nhiễm hóa chất, hơi, bụi hay các chất ô nhiễm khác khiến đường phế quản bị kích ứng. Người hút thuốc và những người có các vấn đề về phổi, như viêm phế quản mãn tính, hen suyễn hay xơ nang có khả năng cao mắc bệnh viêm phế quản cấp.
Nguy cơ mắc phải
Những ai thường bị viêm phế quản cấp?
Viêm phế quản cấp là một căn bệnh về đường hô hấp thường gặp nhất. Tỷ lệ mắc bệnh của cả nam lẫn nữ là bằng nhau. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ lứa tuổi nào. Bạn có thể hạn chế khả năng mắc bệnh bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ để biết thêm thông tin.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm phế quản cấp?
Các yếu tố làm tăng nguy cơ của viêm phế quản bao gồm:
Khói thuốc lá: nếu bạn hút thuốc hoặc sống với người hút thuốc, bạn có nguy cơ cao hơn mắc phải bệnh viêm phế quản cấp tính và viêm phế quản mãn tính.
Sức đề kháng thấp: điều này có thể là hậu quả của bệnh cấp tính như cảm lạnh hoặc từ một tình trạng bệnh mãn tính khiến hệ thống miễn dịch của bạn bị tổn hại. Người lớn tuổi, em bé dưới 12 tháng tuổi và trẻ nhỏ rất dễ bị nhiễm trùng đường phế quản do có sức đề kháng yếu.
Tiếp xúc với hóa chất trong công việc: nguy cơ mắc viêm phế quản cao hơn nếu bạn làm việc xung quanh một số chất gây kích ứng phổi như các loại hạt hay vải dệt, hoặc đang tiếp xúc với hơi hóa chất.
Trào ngược dạ dày: các đợt ợ nóng nghiêm trọng có thể gây kích thích cổ họng của bạn và làm cho bạn dễ mắc bệnh viêm phế quản.
Phòng ngừa
Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của viêm phế quản cấp?
Bên cạnh các phương pháp điều trị cơ bản, những lưu ý dưới đây có thể giúp bạn thoải mái hơn cũng như tăng khả năng hồi phục và ngăn ngừa các biến chứng của viêm phế quản cấp tính, đồng thời giúp kiểm soát các triệu chứng của viêm phế quản mãn tính. Những lưu ý bao gồm:
Tránh tiếp xúc với chất kích thích, chẳng hạn như khói thuốc lá. Không hút thuốc. Mang khẩu trang khi không khí bị ô nhiễm hoặc nếu phải tiếp xúc với chất kích thích, chẳng hạn như sơn hay chất tẩy rửa gia dụng với hơi mạnh.
Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng. Không khí ấm áp và ẩm giúp giảm ho cũng như làm lỏng chất nhờn ở đường hô hấp. Tuy nhiên, bạn nên làm sạch máy làm ẩm theo khuyến nghị của nhà sản xuất để tránh sự phát triển của vi khuẩn và nấm trong ngăn chứa nước.
Uống thuốc để giảm đau và hạ sốt, nên dùng acetaminophen và ibuprofen.
Nếu không khí lạnh làm cho ho càng trầm trọng và khó thở, bạn nên dùng khẩu trang trước khi đi ra ngoài.
Hãy thử mím môi, chỉ chừa một khoảng nhỏ ở miệng và thở. Nếu bị viêm phế quản mãn tính, bạn có thể thở quá nhanh. Thở mím môi giúp làm chậm hơi thở, và bạn có thể cảm thấy tốt hơn. Hãy hít thở sâu, sau đó từ từ thở ra qua miệng trong khi mím môi. Lặp lại kỹ thuật này sẽ giúp làm tăng áp suất không khí trong đường hô hấp của bạn.
Điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán viêm phế quản cấp?
Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, khám lâm sàng và nghe phổi với ống nghe. Đối với các trường hợp bệnh kéo dài hay các triệu chứng nghiêm trọng, bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang ngực để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng hơn như viêm phổi.
Những phương pháp nào dùng để điều trị viêm phế quản cấp?
Mục tiêu của điều trị bệnh viêm phế quản là giảm triệu chứng và làm cho bệnh nhân dễ thở. Để hỗ trợ điều trị bệnh, bạn nên:
Uống nhiều nước
Thở không khí ấm và ẩm
Uống thuốc giảm triệu chứng ho và acetaminophen hoặc aspirin.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê các thuốc như:
Thuốc kháng sinh: viêm phế quản thường là kết quả sau khi bị nhiễm virus, do đó kháng sinh không hiệu quả. Tuy nhiên, bác sĩ có thể kê toa thuốc kháng sinh nếu nghi ngờ có nhiễm trùng vi khuẩn. Trong trường hợp bạn có rối loạn phổi mãn tính hoặc hút thuốc, thuốc kháng sinh có thể giảm nguy cơ nhiễm trùng thứ phát nghiêm trọng.
Thuốc ho: ho giúp loại bỏ các chất kích thích từ phổi. Nếu ho khi ngủ, bạn nên sử dụng thuốc ho không kê đơn một lượng vừa phải để có thể ngủ, nhưng thuốc này không đủ để ngăn chặn ho hoàn toàn. Nếu cơn ho khiến bạn mất ngủ, bác sĩ có thể đề nghị thuốc ho loại được kê toa.
Các thuốc khác: nếu có bệnh hen hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), bác sĩ có thể khuyên bạn dùng các thuốc xịt và các thuốc khác để giảm viêm và mở đoạn thu hẹp phế quản.
Nếu mắc bệnh viêm phế quản mãn tính, bạn nên nói chuyện với bác sĩ về khả năng phục hồi chức năng phổi. Phục hồi chức năng phổi là một chương trình tập luyện thở, làm việc với một bác sĩ chuyên khoa hô hấp để giúp học cách hít thở dễ dàng hơn và tăng khả năng tập thể dục.