Dùng thuốc giảm đau an toàn ở người mắc bệnh thận mạn
Khi bị đau cần phải dùng thuốc, người bệnh thường có thể tự mua các thuốc giảm đau tại các nhà thuốc như: paracetamol và các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs). Các thuốc này thường rất hiệu quả để giảm đau và viêm nhanh chóng, nhưng nếu bạn bị suy thận, việc sử dụng các thuốc giảm đau có thể tiềm tàng các nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng bởi một số thuốc giảm đau làm giảm cấp máu đến thận và gây tổn thương thận nặng hơn.
1. Bệnh thận mạn là gì?
Bệnh thận mạn hay còn được gọi là suy thận mạn là thuật ngữ mô Tả bệnh lý với tình trạng mất dần chức năng của thận, thận giảm dần và mất đi khả năng loại bỏ các chất độc và dịch dư thừa trong máu để thải qua nước tiểu. Nguyên nhân dẫn đến bệnh thận mạn thường do tiến triển của các bệnh lý như đái tháo đường, tăng huyết áp, viêm cầu thận, bệnh thận đa nang, tắc nghẽn đường niệu kéo dài, Nhiễm trùng thận tái phát ...
2. Những thuốc nào được dùng để giảm đau?
Thuốc giảm đau là các thuốc được sử dụng để kiểm soát đau, một số thuốc có cả tác dụng giảm viêm và hạ sốt. Các thuốc giảm đau mức độ nhẹ và trung bình thường có thể được mua tại các nhà thuốc mà không cần đơn kê của bác sỹ như Paracetamol (Panadol), các thuốc nhóm NSAIDs: Ibuprofen (Gofen), Diclofenac (Voltaren), Celecoxib (Celebrex)... Các thuốc có tác dụng giảm đau mạnh thuộc nhóm opioid như morphine, fentanyl, oxycodone... thì cần phải có đơn kê của bác sỹ được cấp đặc quyền.
3. Các thuốc giảm đau có thể gây tổn thương thận như thế nào?
Khoảng 1 – 5% người dùng thuốc giảm đau chống viêm thuộc nhóm NSAIDs bao gồm cả Aspirin liều cao, có thể gặp phải độc tính trên thận. Nguyên nhân là do nhóm thuốc này gây giảm tưới máu đến thận dẫn đến suy giảm chức năng lọc của cầu thận. Nguy cơ tổn thương thận cao hơn rõ rệt ở những người đã mắc bệnh thận mạn tính. Suy thận cấp có thể xảy ra ở người bệnh thận mạn, đặc biệt nếu người bệnh đang có tình trạng Mất nước (nôn, tiêu chảy) hoặc huyết áp thấp.
4. Thuốc giảm đau nào là an toàn cho người bệnh thận mạn?
Việc lựa chọn thuốc giảm đau tối ưu nhất phụ thuộc vào tình trạng của từng người bệnh, không có thuốc nào có thể được xem là lựa chọn an toàn chung nhất cho tất cả. Trong số các thuốc không cần kê đơn, paracetamol thường là thuốc giảm đau được ưu tiên hàng đầu cho phần lớn người bệnh thận mạn, tuy nhiên liều cao paracetamol có thể gây ra độc tính trên gan. Do đó, không nên dùng quá 4 g mỗi ngày. Paracetamol không có tác dụng chống viêm, với những tình trạng đau do viêm, ví dụ như viêm khớp, người bệnh sẽ cần được bác sỹ đánh giá để lựa chọn kết hợp thuốc chống viêm phù hợp.
Đôi khi nhóm NSAIDs sẽ được kê đơn nhưng dưới sự giám sát chặt chẽ, với liều lượng và thời gian dùng tùy theo tình trạng bệnh và chức năng thận của người bệnh. Nếu người bệnh trong tình trạng đau ở mức độ vừa hoặc nghiêm trọng, có thể paracetamol không đủ hiệu quả để kiểm soát đau. Trong trường hợp này, người bệnh cần sử dụng các thuốc giảm đau mạnh hơn thuộc nhóm opioid như tramadol, morphin... Tuy nhiên, khi sử dụng các thuốc này, người bệnh cần phải được bác sỹ kê đơn và lựa chọn liều lượng phù hợp theo mức độ suy thận để tránh nguy cơ quá liều thuốc.
5. Người bệnh thận mạn có thể dùng aspirin không?
Aspirin thuộc nhóm NSAIDs, được dùng phổ biến trên thế giới ở liều cao với tác dụng giảm đau, chống viêm, hạ sốt. Hiện nay, aspirin chủ yếu được sử dụng nhằm dự phòng thứ phát các biến cố Tim mạch nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim và đột quỵ nhồi máu Não nhờ tác dụng chống kết tập tiểu cầu giúp ngăn ngừa hình thành huyết khối.
Để dự phòng biến cố tim mạch, aspirin được sử dụng ở mức liều thấp (thường từ 81 – 162mg mỗi ngày) và cần được duy trì kéo dài. Những người mắc bệnh thận mạn có nguy cơ cao xảy ra các biến cố tim mạch, có thể sẽ được bác sỹ kê đơn aspirin liều thấp. Trong trường hợp này, thuốc không làm tăng nguy cơ tổn thương thận và người bệnh cần duy trì thuốc kéo dài theo chỉ định của bác sỹ. Tuy nhiên, với những người bệnh thận mạn giai đoạn cuối, sử dụng aspirin có thể làm tăng nguy cơ chảy máu, do đó, bác sỹ sẽ đánh giá kỹ lưỡng và điều chỉnh phác đồ phù hợp trên từng người bệnh.
6. Cần làm gì để bảo vệ thận khi dùng thuốc giảm đau?
Bệnh thận do thuốc giảm đau thường có thể ngăn ngừa được khi người bệnh thực hiện theo các hướng dẫn của nhân viên y tế, bao gồm:
- Sử dụng thuốc giảm đau ở mức liều thấp nhất có hiệu quả, trong thời gian ngắn nhất
- Không tự ý dùng thuốc giảm đau không kê đơn quá 10 ngày. Nếu tình trạng đau không kiểm soát được thì cần phải thăm khám bác sỹ.
- Tránh sử dụng kéo dài các thuốc giảm đau chứa nhiều thành phần, ví dụ thuốc kết hợp aspirin, paracetamol, codein hoặc tramadol. Đọc kỹ và kiểm tra đầy đủ các thành phần của thuốc trên nhãn thông tin sản phẩm.
- Uống đủ nước trong thời gian dùng thuốc giảm đau, không uống rượu trong thời gian dùng thuốc
- Nếu có bệnh thận, cần phải tư vấn bác sỹ trước khi dùng các thuốc giảm đau, đặc biệt là nhóm thuốc NSAIDs.
