1. Thế nào là chứng co thắt thực quản?
Co thắt thực quản là chứng rối loạn co giãn cơ trơn ở thực quản – ống nối giữa miệng và dạ dày – gây khó khăn trong việc di chuyển thức ăn xuống dạ dày. Khi bị co thắt thực quản, phần cơ nằm giữa thực quản và dạ dày của người bệnh (phần cơ vòng thực quản dưới) sẽ không hoạt động và làm thức ăn không trôi xuống được.
2. Triệu chứng của co thắt thực quản
- Triệu chứng chính của Co thắt thực quản là khó nuốt hoặc đau tức ngực khi nuốt.
- Người bệnh cũng có thể sụt cân vì ăn uống khó khăn hoặc bị đau.
- Những triệu chứng khác của bệnh có thể có bao gồm đau ngực, ho, thở khò khè, ợ nóng, ợ hơi và nôn mửa.
- Đối với các trường hợp nặng, bệnh nhân còn có thể bị hôi miệng.
3. Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây co thắt thực quản không xác định được. Tuy nhiên, nhiều bác sĩ đặt giả thiết là có thể do sự tổn thương hệ Thần kinh ở thực quản, nhiễm trùng và di truyền. Ngoài ra, công việc căng thẳng, làm việc quá sức cùng một số bệnh lý đường tiêu hóa được xem là yếu tố thuận lợi làm tăng khả năng bị DES.
Các biến thể của Co thắt thực quản lan tỏa như co nhu động nhưng có biên độ lớn hoặc đồng thời nhưng có biên độ bình thường, thường xảy ra như bệnh tiên phát hoặc kết hợp với một số bệnh khác cũng như stress cảm xúc và tuổi già.
Bệnh chất tạo keo mạch máu, bệnh thần kinh trong đái tháo đường, Viêm thực quản hồi lưu, Viêm thực quản do tia xạ, tắc thực quản và các thuốc tiết cholin hay kháng tiết cholin đều có thể gây nên bệnh lý này.
4. Những kỹ thuật chẩn đoán
Để chẩn đoán, bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang nuốt bari (trước khi chụp X-quang, bạn sẽ uống một chất lỏng trắng được gọi là bari hoặc nuốt một chất lỏng phản quang có thể nhìn thấy được trên X-quang). Chụp X-quang nuốt bari sẽ cho thấy độ hẹp của phần thực quản dưới và độ rộng của phần thực quản trên của người bệnh. Thủ thuật này còn gọi là X-quang đường tiêu hóa trên có cản quang.
Bác sĩ cũng dùng phương pháp đo lường áp suất để xác định cơ ở thực quản có hoạt động hay không và độ tăng áp ở cơ vòng thực quản.
Phương pháp Nội soi (sử dụng một ống nhỏ có gắn đèn sáng, kèm theo một máy quay nhỏ ở đầu ống) có thể kiểm tra xem cơ vòng có co chặt lại hay không.
Ngoài ra, để kiểm tra dấu hiệu khối u, bác sĩ có thể yêu cầu sinh thiết, tức là lấy một mẫu mô và kiểm tra dưới kính hiển vi.
5. Điều trị
Co thắt thực quản không có thuốc chữa, tuy nhiên liệu pháp điều trị có thể cải thiện tình trạng bệnh và giúp ngăn ngừa biến chứng.
Nếu bị co thắt thực quản, người bệnh cần được làm giảm sức ép ở phần cơ vòng thực quản dưới bằng các biện pháp giãn nở cơ hoặc phẫu thuật đặt bong bóng. Tuy nhiên, sau khi đã được làm giãn nở, thực quản có nguy cơ không hoàn toàn cử động lại được bình thường. Liệu trình giãn nở cơ có thể sẽ phải lặp lại nhiều lần nếu triệu chứng tái phát.
Những thuốc như nitrate hoặc thuốc chẹn kênh canxi (chặn dòng canxi), làm giảm sức ép ở cơ vòng thường được sử dụng nếu người bệnh không có khả năng tiến hành làm giãn nở cơ vòng được.
Bác sĩ có thể tiêm Botox (botulinum toxin) vào cơ vòng làm căng thực quản.
Nếu những phương pháp điều trị khác đều thất bại, bác sĩ có thể sẽ tiến hành phẫu thuật để làm giảm sức ép ở cơ vòng, được gọi là phẫu thuật cắt cơ vòng thực quản dưới. Việc phẫu thuật có thể được tiến hành theo kiểu soi ổ bụng. Khi mổ soi ổ bụng, bác sĩ phẫu thuật chỉ cần rạch một đoạn nhỏ thay cho đường rạch lớn ở phẫu thuật thông thường, do đó không để lại Sẹo hoặc chỉ là Sẹo mờ.
Nếu bệnh không được trị kịp thời có thể sẽ dẫn đến biến chứng sang rách (thủng) thực quản, trào ngược dạ dày thực quản, và viêm phổi. Nghiêm trọng nhất là dẫn đến ung thư thực quản.
6. Thói quen sinh hoạt giúp hạn chế co thắt thực quản
Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến bệnh co thắt thực quản bao gồm:
- Ăn và nhai chậm
- Tái khám đúng lịch hẹn để được theo dõi diễn tiến các triệu chứng cũng như tình trạng sức khỏe
- Nghe theo hướng dẫn của bác sĩ, không được tự ý uống thuốc không được chỉ định hoặc tự ý bỏ thuốc trong toa được kê
- Gọi cho bác sĩ nếu bị Chứng khó nuốt trong thời gian dài, bị đau khi nuốt hoặc có các triệu chứng còn sót lại sau khi đã điều trị
- Gọi cho bác sĩ nếu nôn ra máu hoặc có những triệu chứng mới.
Co thắt thực quản lan tỏa có thể được điều trị nội khoa hay ngoại khoa, có thể kết hợp điều trị tâm lý. Những bệnh nhân bị nuốt nghẹn nên tránh sự căng thẳng trong bữa ăn. Nếu có dấu hiệu trào ngược dạ dày - thực quản hoặc có bằng chứng về test chức năng thực quản thì nên điều trị trào ngược dạ dày - thực quản, chú ý dùng thức ăn mềm, lỏng và chia nhỏ miếng sẽ giúp cho bệnh nhân dễ dàng nuốt hơn.
